Chật vật trước cơn bão giá dồn dập

LTS: Cơn bão lạm phát đang gây áp lực nặng nề lên nền kinh tế thế giới và Việt Nam không phải ngoại lệ. Giá xăng dầu, nguyên vật liệu, hàng hóa… đều tăng chóng mặt. Trong bối cảnh trên, nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam cần phải có giải pháp kịp thời để kiểm soát lạm phát, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp bớt khó khăn.

Giá cả hầu hết mặt hàng đều tăng mạnh trong thời gian gần đây, từ đồ ăn thức uống, xăng dầu, gas… cho đến sắt, thép, vật liệu xây dựng. Cơn bão giá khiến không chỉ người dân mà cả cộng đồng doanh nghiệp (DN) cũng cảm thấy đuối sức.

Người dân phải cân đong, đo đếm từng đồng

Hiện những người làm công ăn lương, công nhân nghèo, lao động tự do đang là đối tượng bị tác động nhiều nhất khi giá hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm thiết yếu tăng cao. Đơn cử trước đây, giá một dĩa cơm bình dân khoảng 25.000- 30.000 đồng thì nay vọt lên 35.000-38.000 đồng; một tô bún bò từ 32.000 đồng nhảy lên 40.000 đồng.

Hai vợ chồng chị Thảo Nguyên làm công nhân cho một công ty may mặc tại huyện Bình Chánh, TP.HCM. Trước dịch COVID-19, thu nhập của hai vợ chồng được gần 20 triệu đồng một tháng. Do ảnh hưởng dịch bệnh, công ty gặp khó khăn phải giảm công suất, không còn tăng ca nên thu nhập của hai vợ chồng giảm chỉ còn hơn 16 triệu đồng mỗi tháng. Thu nhập giảm nhưng chi phí sinh hoạt hằng ngày lại tăng đột biến do giá cả leo thang khiến gia đình anh chị thêm chật vật.

“Mớ rau, con cá, gas, xăng… đều tăng giá mạnh. Trước đây hai vợ chồng mỗi người đi một xe máy nhưng giờ ráng dậy sớm chút chở con đến trường rồi đi chung xe để tiết kiệm tiền xăng. Buổi chiều nấu cơm nhiều hơn bình thường để dư ra sáng mai ăn sáng chứ chẳng dám mơ ra ngoài ăn tô hủ tiếu. Cuối tuần cũng cố gắng chở con đi dạo công viên chứ không dám vào trung tâm thương mại, khu vui chơi. Cái gì cần thiết lắm mới tiêu, phải đong đếm từng đồng, chứ không thiếu biết vay mượn ai” - chị Nguyên trải lòng.

Nuôi con học đại học nhưng học phí tăng cao, nếu làm nông ở nhà thì không đủ sức lo cho con, ông Đức Mạnh (quê Quảng Ngãi) đành khăn gói cùng con vào TP.HCM ở trọ. Ông chạy xe ôm công nghệ, con trai thì xin làm thêm ở quán cà phê.

Ông Mạnh kể trước đây mỗi ngày ông chạy Grab kiếm được 400.000 đồng nhưng giá xăng tăng khiến thu nhập giảm chỉ còn khoảng 300.000 đồng. Trong khi học phí của con tính ra mỗi năm gần 35 triệu đồng, học kỳ sau dự kiến tăng lên 40 triệu đồng. Cộng thêm vào đó, giá hàng loạt mặt hàng thiết yếu như mì tôm, dầu ăn, bột ngọt, sữa, đường… đều nhảy dựng.

“Thu nhập, công ăn việc làm bấp bênh mà phí sinh hoạt lại tăng chóng mặt khiến chúng tôi phải sống tằn tiện. Gạo, cá khô, thậm chí rau phải gửi từ Quảng Ngãi vào chứ mua rau, chai nước mắm, dầu ăn đều tăng… chóng mặt. Cước gửi hàng cũng tăng, may nhà xe quen họ cũng tình nghĩa nên để giá mềm. Hai cha con chỉ biết động viên nhau cố gắng, tiết kiệm chi tiêu tối đa” - ông Mạnh ngậm ngùi.

Nhà kinh doanh đau đầu

Khó chồng khó là tình cảnh của các nhà sản xuất, kinh doanh vào lúc này khi chi phí nguyên vật liệu đầu vào đều tăng cao 20%-50% so với trước đây, trong khi sức mua giảm.

Ông Phạm Hải Long, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm Agrex Sài Gòn, nhận xét cơn bão giá đang tác động tiêu cực đến nhiều nước trên thế giới. Việt Nam là nền kinh tế mở nên cũng chịu tác động gián tiếp. Ví dụ, lạm phát tăng cao khiến đồng yen của Nhật bị mất giá khiến xuất khẩu của công ty bị ảnh hưởng.

“Khi đồng yen mất giá, chi phí nhập khẩu hàng hóa tăng mạnh. Nếu trước đây đối tác Nhật Bản mua hàng Việt có lời 13 đồng thì nay đồng yen suy yếu, họ chỉ còn lãi dưới 10 đồng. Chưa kể sức mua giảm, nhà nhập khẩu Nhật không có lãi nhiều nên có thể họ sẽ giảm nhập khẩu hàng từ Việt Nam” - ông Long dẫn chứng.

Chia sẻ về giải pháp vượt qua áp lực chi phí đầu vào tăng cao, ông Long cho rằng quan trọng nhất là phải có kế hoạch chuẩn bị nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định. Để làm được điều này thì DN phải liên kết chặt chẽ với người nông dân, các hợp tác xã để xây dựng vùng nguyên liệu.

“Ngoài ra, chúng tôi tính toán lại cơ cấu sản phẩm với giá trị lợi nhuận thu được. Ví dụ, những sản phẩm bán được nhiều nhưng lợi nhuận chỉ 5% thì giảm dần, tập trung hơn cho những sản phẩm có giá trị lợi nhuận 10%-15%” - ông Long tiết lộ.

Các công ty trong ngành lương thực, thực phẩm cũng đang chật vật ứng phó với bão giá nguyên liệu đầu vào tăng. Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM, cho biết chi phí nguyên phụ liệu ngoại nhập đã tăng 20%-30%, nguyên liệu trong nước cũng tăng giá. Bên cạnh đó, giá xăng dầu tăng cao khiến các nhà sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn trong phục hồi. Dù vậy, các đơn vị sản xuất, kinh doanh đang nỗ lực để duy trì giữ giá bán hoặc không tăng sốc.

Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM cũng thông tin lúc này cộng đồng DN rất khát vốn. “Chúng tôi mong muốn ngân hàng nghiên cứu đẩy nhanh chương trình hỗ trợ lãi suất 2% từ gói ngân sách 40.000 tỉ đồng. Qua đó để các DN sớm tiếp cận có vốn cho sản xuất, kinh doanh và phục hồi” - bà Chi kiến nghị.