Theo Quy định số 102 ngày 15-11-2017 của Ban Chấp hành Trung ương, khi đảng viên vi phạm chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình thì áp dụng hình thức xử lý kỷ luật được nêu tại Điều 27.
Cụ thể, đảng viên vi phạm trong trường hợp sinh con thứ ba thì kỷ luật bằng hình thức khiển trách, trường hợp sinh con thứ tư thì kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo hoặc cách chức (nếu có chức vụ).
Trong trường hợp sinh con thứ năm trở lên hoặc gian dối trong việc cho con đẻ hoặc nhận nuôi con nuôi mà thực chất là con đẻ nhằm cố tình sinh thêm con thứ ba, bốn, năm trở lên thì kỷ luật bằng hình thức khai trừ.
Lưu ý, theo Điều 2 Quy định 05-QĐi/TW ngày 28-8-2018 thì những trường hợp sinh con thứ ba, bốn, năm sau đây không bị coi là vi phạm chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình:
- Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu cả hai hoặc một trong hai người thuộc dân tộc có số dân dưới 10 ngàn người hoặc thuộc dân tộc có nguy cơ suy giảm số dân (tỷ lệ sinh nhỏ hơn hoặc bằng tỷ lệ chết) theo công bố chính thức của Bộ KH&ĐT.
- Cặp vợ chồng sinh lần thứ nhất mà sinh ba con trở lên.
- Cặp vợ chồng đã có một con đẻ, sinh lần thứ hai mà sinh hai con trở lên.
- Cặp vợ chồng sinh lần thứ ba trở lên, nếu tại thời điểm sinh chỉ có một con đẻ còn sống, kể cả con đẻ đã cho làm con nuôi.
- Cặp vợ chồng sinh con lần thứ ba, nếu đã có hai con đẻ nhưng một hoặc cả hai con bị dị tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo không mang tính di truyền, đã được Hội đồng giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương xác nhận.
- Cặp vợ chồng đã có con riêng (con đẻ):
+ Sinh một con hoặc hai con, nếu một trong hai người đã có con riêng (con đẻ);
+ Sinh một hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh, nếu cả hai người đã có con riêng (con đẻ). Quy định này không áp dụng cho trường hợp hai người đã từng có hai con chung trở lên và các con hiện đang còn sống.
- Sinh con thứ ba do mang thai ngoài ý muốn, nếu thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ người mẹ (có xác nhận của bệnh viện cấp huyện và tương đương trở lên).
- Phụ nữ chưa kết hôn sinh ba con trở lên trong cùng một lần sinh.
- Sinh con thứ ba trở lên trước ngày 19-1-1989 (ngày có hiệu lực thi hành Quyết định 162 của Hội đồng Bộ trưởng về một số chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình).
