Formosa Hà Tĩnh bán xỉ gang về Thái Nguyên

Chiều 10-5, Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) đã trao đổi thông tin với báo chí về việc hơn 20.000 tấn xỉ gang của Formosa Hà Tĩnh (FHS) được bán, vận chuyển về sáu cơ sở sản xuất gang thép ở tỉnh Thái Nguyên.

“Phế liệu chứ không phải chất thải”

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Thượng Hiền, Vụ trưởng Vụ Quản lý chất thải và cải thiện môi trường (Tổng cục Môi trường), cho rằng thông tin về xỉ gang của FHS được bán cho một số đơn vị sản xuất gang thép tại Thái Nguyên những ngày qua là sai lệch và không đúng bản chất. Theo ông Hiền, xỉ gang của FHS có chứa 71,6% là sắt được pháp luật khuyến khích tái sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thép. Và theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường thì loại xỉ gang này được coi là phế liệu làm nguyên liệu sản xuất chứ không được xem là chất thải.

Theo ông Hiền, Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên đã tiến hành kiểm tra, lấy mẫu từ số phế liệu xỉ gang trên để phân tích và xác định có độ kiềm (pH) cao. Nếu số xỉ gang này thải ra môi trường thì việc so sánh với quy chuẩn hiện hành để xác định ngưỡng có phải là chất thải nguy hại hay không là phù hợp. “Tuy nhiên, việc so sánh phế liệu xỉ gang là nguyên liệu sản xuất, không thải ra môi trường với quy chuẩn nêu trên là không phù hợp, dẫn đến hiểu lầm là chất thải nguy hại. Ví dụ như lấy dầu FO, hóa chất… là những nguyên liệu sản xuất đi phân tích thì tất cả đều là chất thải nguy hại” - ông Hiền thông tin.

Ông Hoàng Văn Thức, Tổng Cục phó Tổng cục Môi trường, đang phát biểu. Ảnh: T.PHú

Phế liệu hay nguyên liệu?

Tại buổi trao đổi thông tin, các chuyên gia về luyện kim và môi trường cho hay công nghệ của FHS là sản xuất ra các sản phẩm thép chất lượng cao dùng làm cốt công trình, thép ống và ốc vít. Sau quá trình luyện gang lỏng cho ra thép chất lượng cao sẽ có lượng lớn xỉ gang còn chứa hơn 71% sắt và có hàm lượng lưu huỳnh được coi là phế liệu. Nhưng phế liệu này lại là nguyên liệu để luyện tiếp và cho ra loại thép chất lượng thấp hơn.

“Tất cả nhà máy khác sản xuất thép ở nước ta hiện nay đều có yêu cầu về hàm lượng lưu huỳnh không cao. FHS luyện gang để cho ra thép chất lượng cao. Trong quá trình này sẽ cho ra xỉ gang còn tồn rất nhiều sắt và hàm lượng lưu huỳnh. Sau đó FHS bán ra ngoài cho các cơ sở để luyện ra thép có chất lượng thấp hơn. Trên thế giới hiện nay họ cũng tận dụng cái xỉ (phế liệu) này để làm nguyên liệu sản xuất thép chất lượng thấp” - PGS-TS Nguyễn Xuân Lâm, Hội Đúc và luyện kim Việt Nam (VN), nói.

Còn TS Nguyễn Thế Loãn, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN, cho hay rất nhiều nước trên thế giới đang tận dụng phế liệu làm nguyên liệu để sản xuất. “Tuy nhiên, ranh giới giữa chất thải và phế liệu-nguyên liệu là mong manh vì thời gian qua có nhiều trường hợp lợi dụng cái này để phát tán chất thải. Chính vì vậy cần phải kiểm soát chặt chẽ để tránh lợi dụng chuyện này nhằm thải chất thải ra môi trường” - TS Loãn nhấn mạnh.

FHS bán xỉ gang qua tay

Trước đó, tại văn bản gửi Bộ TN&MT, Tổng cục Môi trường và Sở TN&MT tỉnh Hà Tĩnh, Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên cho biết trong phế liệu xỉ gang của FHS bán cho các đơn vị ở tỉnh Thái Nguyên để luyện thép chất lượng thấp có nồng độ pH vượt ngưỡng nguy hại theo quy chuẩn hiện hành.

Cụ thể, FHS bán xỉ gang cho Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển MHD Việt Nam (MHD). Đơn vị này tiếp tục bán cho sáu cơ sở ở Thái Nguyên gồm: Công ty CP Công nghiệp Bắc Thái, Công ty TNHH SXTM Trường Huy, hai hộ gia đình, Công ty TNHH Minh Bạch và Công ty CP Cơ khí Gang thép.

Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên đã rà soát hồ sơ, kiểm tra đối với sáu đơn vị; lấy mẫu xỉ gang tại Công ty Trường Huy, mẫu bùn thải tại Công ty Bắc Thái để phân định chất thải nguy hại. Kết quả cho thấy nồng độ pH đều vượt ngưỡng nguy hại theo quy chuẩn. Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên cũng cho hay Công ty Bắc Thái và Công ty Trường Huy có hợp đồng thu mua xỉ gang từ Công ty MHD với tổng khối lượng hơn 20.000 tấn.

Bốn đơn vị còn lại có hợp đồng mua xỉ gang nhưng chưa nhận chuyển về. 3/6 cơ sở không có chức năng nghiền tuyển xỉ gang là Công ty Bắc Thái, Công ty Minh Bạch và Công ty Cơ khí Gang thép.