Trong hai ngày 7 và 10-10, TAND TP Hà Nội mở lại phiên tòa xét xử vụ kiện hành chính giữa người khởi kiện là ông Hoàng Xuân Quế (Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Trường ĐH Kinh tế quốc dân) và người bị kiện là bộ trưởng Bộ GD&ĐT. Lý do: Người khởi kiện cho rằng người bị kiện đã thu hồi bằng tiến sĩ của mình không đúng quy định.
Thứ trưởng Bùi Văn Ga, người được bộ trưởng Bộ GD&ĐT ủy quyền, đã có đơn xin xét xử vắng mặt. Có hai luật sư tham gia bảo vệ quyền lợi cho bộ trưởng Bộ GD&ĐT tại tòa.
Bộ thu bằng tiến sĩ vì cho rằng tác giả “đạo văn”
Theo hồ sơ, từ tháng 6-2013, Bộ GD&ĐT nhận được đơn tố cáo từ một số cơ quan báo chí và nhà nước về việc ông Hoàng Xuân Quế, tác giả luận án tiến sĩ bảo vệ năm 2003 với đề tài “Giải pháp hoàn thiện các công cụ chủ yếu của chính sách tiền tệ ở Việt Nam” đã “đạo văn” tới 30% dung lượng luận án tiến sĩ của ông Mai Thanh Quế, Học viện Ngân hàng (luận án của ông Mai Thanh Quế với đề tài “Các giải pháp hoàn thiện việc cung ứng và kiểm soát khối lượng tiền lưu thông của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong nền kinh tế thị trường”.
Nhận được đơn tố cáo, lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc để xác minh. Tổ xác minh đã cử cán bộ tới Thư viện Quốc gia Việt Nam sao chụp, copy bản gốc luận án đang lưu trữ và đóng dấu giáp lai của thư viện vào bản copy hai bản luận án nói trên.
Sau một thời gian dài xác minh và làm việc trực tiếp với ông Mai Thanh Quế, tổ công tác xác định luận án của ông Hoàng Xuân Quế và ông Mai Thanh Quế có nhiều điểm giống nhau.
Toàn cảnh phiên tòa hành chính xử vụ ông Hoàng Xuân Quế kiện bộ trưởng Bộ GD&ĐT. Ảnh: TUYẾN PHAN
Ông Hoàng Xuân Quế cho rằng mình không sao chép luận án nên đã đưa ra nhiều tài liệu khác nhau, đồng thời nộp bản giải trình với các cơ quan chức năng của Bộ GD&ĐT về các vấn đề liên quan đến vụ việc.
Tiếp đó, lãnh đạo Bộ GD&ĐT quyết định thành lập hội đồng xác minh luận án tiến sĩ của ông Hoàng Xuân Quế với các giáo sư, tiến sĩ đầu ngành. Quá trình xác minh, hội đồng nhận định luận án của ông Hoàng Xuân Quế có nhiều nội dung giống với luận án của ông Mai Thanh Quế. Do đó, hội đồng khẳng định luận án của ông Hoàng Xuân Quế có sao chép một phần từ luận án của ông Mai Thanh Quế, các sao chép này là không hợp pháp.
Ngày 11-10-2013, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga đã ký Quyết định 4674 thu hồi bằng tiến sĩ đối với ông Hoàng Xuân Quế. Quyết định này được căn cứ vào kết luận của bộ trưởng Bộ GD&ĐT về việc xác minh đơn tố cáo đối với bằng tiến sĩ của ông Hoàng Xuân Quế.
Theo đó, ông Hoàng Xuân Quế bị thu hồi bằng tiến sĩ do “sao chép lên đến 52,5/159 trang của luận án (khoảng 30,02%) từ luận án tiến sĩ của ông Mai Thanh Quế”.
Hai tháng sau, ông Hoàng Xuân Quế bị Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước hủy bỏ công nhận chức danh phó giáo sư.
VKS đề nghị hủy quyết định thu hồi của Bộ GD&ĐT
Không đồng tình với kết luận và quyết định thu hồi bằng tiến sĩ nói trên, ông Hoàng Xuân Quế đã khởi kiện bộ trưởng Bộ GD&ĐT ra TAND TP Hà Nội.
Tại tòa, ông Quế cũng như luật sư của mình cho rằng quá trình thụ lý đơn tố cáo của Bộ GD&ĐT là không đúng và không khách quan, các cuốn luận án để làm căn cứ xác định ông “đạo văn” rất có thể bị đánh tráo. Hơn thế, các cuốn luận án mà tự ông thu thập và giao nộp cho Bộ, cùng các ý kiến phản biện từ các giáo viên khác chưa được xem xét, đánh giá…
Trong khi đó, hai luật sư bảo vệ quyền lợi cho Bộ GD&ĐT khẳng định việc thu hồi bằng tiến sĩ của ông Quế là đúng quy định pháp luật, việc thụ lý đơn tố cáo của Bộ là khoa học và khách quan, đúng quy định của luật tố cáo và các văn bản pháp luật liên quan. Hai cuốn luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện Khoa học tổng hợp TP.HCM dùng làm căn cứ để xác định ông Quế “đạo văn” có đầy đủ giá trị pháp lý, việc cho rằng các cuốn luận án này bị đánh tráo hoàn toàn không có căn cứ, chỉ là suy diễn.
Theo luật sư, Bộ cũng đã xem xét, đánh giá các cuốn luận án của ông Quế cũng như các ý kiến phản biện của giáo viên khác nhưng thấy không đủ giá trị pháp lý nên không thể sử dụng làm căn cứ để ra quyết định thu hồi bằng tiến sĩ. Các luật sư này đề nghị tòa bác yêu cầu của ông Quế.
Đại diện VKSND TP Hà Nội cho rằng hội đồng xác minh luận án của ông Quế gồm các giáo sư ngành kinh tế của Trường ĐH Thương mại, trong khi luận án của ông Quế bảo vệ thuộc cấp nhà nước, để xác minh có hay không việc sao chép thì cần phải lập hội đồng xác minh luận án cấp nhà nước.
Lời trình bày của ông Quế cũng như tài liệu điều tra cho thấy ngoài cuốn luận án bản gốc cũng như bản copy tại Thư viện Quốc gia thì còn thiếu bản tóm tắt quyết định thành lập hội đồng chấm luận án, nghị quyết hội đồng chấm luận án…, không phù hợp với giấy biên lai giữa ông này và Thư viện Quốc gia. Ngoài ra, đại diện VKS cũng cho rằng có sự khác nhau giữa sáu cuốn luận án của Bộ và ông Quế thu thập được nên cần xác minh, đánh giá lại...
Từ những lập luận trên, đại diện VKS đề nghị tòa hủy quyết định của Bộ GD&ĐT về việc thu hồi bằng tiến sĩ của ông Quế.
Nhận thấy vụ án còn nhiều điểm phức tạp, HĐXX quyết định nghị án kéo dài, dự kiến chiều 17-10, tòa sẽ tuyên án.
