Xung đột giữa Israel và phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (kiểm soát Dải Gaza, Palestine) đã kéo dài 4 tháng.
Đài CNN đã có cuộc trao đổi với một số người lính Israel tham chiến tại Gaza về các khía cạnh liên quan cuộc chiến. Và theo CNN, một bộ phận lính Israel đang giằng xé với thực tế chiến tranh ở Gaza, cảm thấy đau xót về thương vong của dân thường tại Gaza và có quan điểm khác nhau về chủ trương của Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Gaza bị tàn phá nặng nề
Trong hơn 4 tháng, xung đột Israel-Hamas đã làm khoảng 28.000 người ở Gaza thiệt mạng và làm khoảng 70.000 người bị thương.
Theo đài BBC, trên khắp Gaza, rất nhiều khu dân cư bị tàn phá. Những con phố mua sắm sầm uất trước đây trở thành đống đổ nát, các trường đại học bị phá sập và đất nông nghiệp bị cày xới. Những người dân bị mất nhà cửa phải di chuyển xuống phía nam Dải Gaza và sống trong các lều tạm.
Phân tích của BBC cho thấy khoảng từ 144.000 đến 175.000 căn nhà trên toàn Dải Gaza đã bị hư hại hoặc bị phá hủy. Con số này chiếm từ 50% đến 61% các căn nhà ở Gaza.
Theo phân tích, TP Khan Younis (nam Gaza) đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề trong những tuần gần đây, khi hơn 38.000 (hơn 46%) căb nhà tại TP này bị phá hủy hoặc bị hư hại.
Theo Liên Hợp Quốc, khoảng 1,7 triệu người – hơn 80% dân số Gaza – phải di dời. Trong đó, gần một nửa dân số hiện nay phải sống chen chúc ở cực nam Gaza.
Về phía Israel, Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết hơn 220 binh sĩ nước này đã thiệt mạng ở Gaza kể từ khi xung đột bắt đầu.
Tại Israel, nghĩa vụ quân sự là bắt buộc với hầu hết người dân và nhiều lính dự bị đã được huy động khi xung đột Israel-Hamas bắt đầu.
Trong số này có anh Amos Shani Atzmon (26 tuổi), theo CNN. Anh Atzmon là một quân nhân dự bị của Lực lượng Phòng vệ Israel. Anh được triệu tập chỉ vài giờ sau khi Hamas phát động cuộc tấn công vào lãnh thổ Israel hôm 7-10-2023.
Trao đổi với CNN, anh Atzmon cho biết bạn thân của anh cũng được triệu tập. Tuy nhiên, bạn anh Atzmon đã thiệt mạng trong trận chiến ở miền nam Gaza vào cuối tháng 12-2023.
Quan điểm trái ngược về cuộc chiến tại Gaza
Anh Atzmon nêu ý kiến rằng việc người dân Gaza không thích Israel vào thời điểm hiện tại là điều không đáng trách.
“Tôi rất đau buồn trước cái chết của người dân ở Gaza, trẻ em, người già. Họ là những người dân bình thường như tôi. Chúng tôi không muốn chết. Nhưng nhiệm vụ của tôi phải tự vệ và bảo vệ gia đình, bạn bè, những người thân yêu của mình. Tôi nghĩ rằng đây là tình huống phức tạp. Nhưng tôi chắc chắn 100% rằng tôi đứng về phía đúng của lịch sử và tôi đang cố gắng bảo vệ mọi người” – anh Atzmon nói.
Tuy nhiên, anh Atzmon cũng cho rằng: “Những gì xảy ra vào ngày 7-10-2023 là điều vô nhân đạo nhất mà tôi từng chứng kiến. Vì vậy, khi đối mặt với tội ác này, tôi cảm thấy tham chiến là cách duy nhất. Bởi vì (Hamas) không phải là những người mà tôi có thể nói chuyện hoặc hiểu họ được”.
Anh Atzmon kể rằng anh và bạn thân đã nhiều lần trò chuyện về cuộc chiến tại Gaza và nỗi khổ của những người dân tại dải đất này.
“Chúng tôi có nghĩa vụ phải suy nghĩ và thảo luận về vấn đề này, bởi vì khoảng cách giữa chiến đấu vì những người thân yêu của bạn và giết người để trả thù thực sự rất nhỏ” – anh chia sẻ quan điểm.
Anh Atzmon cũng tin rằng từng binh sĩ Israel phải liên tục thảo luận về cuộc chiến của họ tại Gaza.
“Bởi vì nếu không, nếu chúng tôi tiến vào Gaza và làm bất cứ điều gì chúng tôi muốn chỉ vì sự trả thù thuần túy, chúng tôi sẽ trở nên tồi tệ như Hamas. Nhưng thực tế chúng tôi thì không tồi tệ như vậy. Tôi sẽ không để họ biến tôi thành kẻ sát nhân” – anh nói.
Anh Atzmon hiện đã giải ngũ và về lại Israel.
Anh Emmanuel là một quân nhân dự bị 35 tuổi, đang phục vụ trong một đơn vị chiến đấu tại Dải Gaza.
Không giống như anh Atzmon, anh Emmanuel vẫn đang tại ngũ và bị cấm nói chuyện với các nhà báo. Do đó, anh đã yêu cầu CNN không công bố tên đầy đủ.
Anh Emmanuel cho biết anh cũng đồng cảm với những thường dân vô tội. Tuy nhiên, anh tin rằng chiến đấu theo cách hiện nay là lựa chọn duy nhất.
“Tôi cần phải nói rõ, chúng tôi không chiến đấu với người dân Palestine ở Gaza. Cuộc chiến của chúng tôi là với Hamas. Không ai muốn giết một thường dân vô tội, một phụ nữ vô tội, một đứa trẻ vô tội. Nhưng nếu chúng tôi tham chiến thì sẽ có thương vong” – anh Emmanuel nói.
Ủng hộ và phản đối Thủ tướng Benjamin Netanyahu
Luật nghĩa vụ quân sự nghiêm ngặt buộc nhiều người nhập ngũ, khiến cho lực lượng Israel đa dạng các thành phần xã hội và quan điểm chính trị. Do đó, những người không cùng quan điểm giờ đây buộc phải chiến đấu cùng nhau và buộc phải vượt qua sự khác biệt vốn có.
Anh Atzmon cho biết anh là “người cánh tả” trong đơn vị. Giống như hàng chục ngàn người khác, anh đã dành phần lớn mùa xuân và mùa hè năm 2023 để phản đối Thủ tướng Benjamin Netanyahu và kế hoạch cải tổ cơ quan tư pháp của Israel.
Chính phủ của ông Netanyahu được xem là chính phủ cực hữu nhất trong lịch sử Israel. Ông nhiều lần bác bỏ ý tưởng thành lập nhà nước Palestine và ủng hộ các khu định cư của người Do Thái bên trong Bờ Tây.
Trong khi đó, anh Atzmon muốn Israel hướng tới giải pháp hai nhà nước.
“Người dân Palestine sẽ không bao giờ ngừng chiến đấu với chúng tôi cho đến khi họ có được quyền tự chủ của riêng mình. Và tôi nghĩ mục tiêu cuối cùng cần phải như vậy” – anh nói.
Anh Atzmon cho biết anh muốn ông Netanyahu từ chức càng sớm càng tốt.
“Lẽ ra ông ấy phải từ chức vào ngày 7-10. Tôi muốn thức dậy vào ngày 8 và xem ông ấy trên TV nói với mọi người rằng 'Tôi đã làm các bạn thất vọng và tôi xin lỗi. Tôi sẽ từ chức', nhưng điều đó đã không xảy ra” - anh Atzmon nói với CNN.
Trong khi đó, anh Emmanuel theo cánh hữu. Anh tin rằng Israel sẽ cần phải kiểm soát Gaza trong nhiều năm tới.
Điều này giống với quan điểm của ông Netanyahu. Theo đó, thủ tướng Israel từng nói rằng ông muốn Israel có “trách nhiệm an ninh tổng thể” tại Gaza trong “thời hạn không xác định" sau khi xung đột kết thúc.
Ông Emmanuel ủng hộ thành lập các khu định cư của người Do Thái bên trong Bờ Tây. Khi nói đến Bờ Tây, anh Emmanuel gọi nơi này là “Judea và Samaria” – tên được phía Israel dùng để gọi khu vực này.
Ở chiều ngược lại, anh Atzmon gọi khu vực này là Bờ Tây đang bị chiếm đóng.
Trên thực tế, nhiều đồng minh chính trị của ông Netanyahu cũng đang đề xuất xây dựng các khu định cư của người Do Thái ở Gaza.
Vấn đề xây dựng các khu định cư của người Do Thái ở Bờ Tây vốn đã là một vấn đề lớn trong xã hội Israel và trong các mối quan hệ ngoại giao của nước này. Do đó, khi ý tưởng xây dựng các khu định cư ở Gaza xuất hiện, nó lại gây thêm chia rẽ, làm nhiều đồng minh của Israel tỏ ý không đồng tình.
Cho đến nay, ông Netanyahu vẫn bác bỏ ý tưởng xây dựng các khu định cư mới ở Gaza, cho rằng nó “không thực tế”.
“Israel không có ý định chiếm đóng vĩnh viễn Gaza hoặc di dời dân thường ở đây” – ông Netanyahu từng nêu quan điểm.
Tuy nhiên, anh Emmanuel ủng hộ ý tưởng này.
“Chúng tôi phải thành lập những khu định cư mới. Không phải vì chúng tôi muốn quét sạch người Palestine. Không. Chúng tôi phải có một chiến thắng thực sự rõ ràng trước kẻ thù của mình để mọi người đều hiểu: Đây là cái giá phải trả nếu gây rối với chúng tôi. Và lý do thứ hai là an ninh. Chúng tôi biết rằng việc kiểm soát an ninh trong khu vực Gaza sẽ dễ dàng hơn nếu có khu định cư ở đó” – anh Emmanuel chia sẻ quan điểm.
Sự chia rẽ, tranh cãi trong xã hội Israel về tương lai của Gaza và Bờ Tây càng trở nên sâu sắc, gay gắt hơn kể từ vụ tấn công ngày 7-10-2023.
Tuy nhiên, không phải ai cũng muốn tham gia cuộc tranh luận này.
Đối với người lính chiến đấu Mendel (19 tuổi), những bất đồng chính trị dường như vô nghĩa vào thời điểm này.
“Chính trị thực sự không quan trọng. Bạn đang ở trong quân đội. Bạn ở đó để bảo vệ người dân và bảo vệ lẫn nhau. Và không quan trọng bạn nghĩ gì, bạn trông như thế nào hay bạn đến từ đâu” – anh Mendel nói.
