Sáng nay (29-8), Văn phòng Chủ tịch nước sẽ tổ chức họp báo công bố Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng.
Pháp lệnh gồm bốn chương, 48 điều, được Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ký ban hành hôm 18-8 và sẽ có hiệu lực từ ngày 1-9. Đáng chú ý, theo pháp lệnh, ở một số hành vi, nếu luật sư (LS) vi phạm sẽ phải chịu mức chế tài cao hơn những đối tượng khác.
 |
| Luật sư tham gia bào chữa tại một phiên tòa ở TP.HCM. Ảnh minh họa: NGUYỆT NHI |
Không thể khởi kiện
quyết định xử phạt của tòa
Trước đó, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo pháp lệnh hôm 15-8, có ý kiến băn khoăn về cơ chế giải quyết khiếu nại, khiếu kiện đối với các quyết định xử phạt hành vi cản trở hoạt động tư pháp.
Giải đáp, Phó Chánh án thường trực TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho hay phạm vi điều chỉnh của pháp lệnh không quy định về việc khiếu nại, tố cáo, khởi kiện. Việc này được thực hiện theo quy định tại Điều 15 Luật Xử lý VPHC.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy phân tích: Điều 15 quy định trường hợp quyết định của tòa án và các cơ quan có thẩm quyền xử phạt VPHC bị khiếu nại thì thực hiện theo quy định của Luật Khiếu nại.
Cụ thể, nếu quyết định xử phạt bị khiếu nại, cơ quan ra quyết định xử phạt VPHC giải quyết lần đầu. Trường hợp quyết định này vẫn tiếp tục bị công dân khiếu nại lần hai, cơ quan cấp trên của cơ quan ra quyết định xử phạt sẽ giải quyết khiếu nại lần hai. Quyết định lần hai là quyết định có hiệu lực pháp luật.
Ngoài ra, dẫn Điều 30 Luật Tố tụng hành chính, bà Thủy cho biết “quyết định, hành vi của tòa án trong việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng” nằm trong nhóm quyết định hành chính, hành vi hành chính không bị khởi kiện ra tòa.
Tiết lộ bí mật điều tra,luật sư bị phạt đến 30 triệu đồng
Pháp lệnh quy định phạt tiền 5-15 triệu đồng đối với một trong các hành vi cố ý tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật làm ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan, người có thẩm quyền; lôi kéo, xúi giục, lừa dối, mua chuộc, đe dọa hoặc sử dụng vũ lực buộc người khác tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật.
Tuy nhiên, nếu LS có một trong những hành vi trên sẽ bị xử phạt 15-30 triệu đồng, tức là gấp 2-3 lần.
Ở một quy định khác, người tham gia tố tụng (trừ LS) tiết lộ bí mật điều tra mặc dù đã được điều tra viên, cán bộ điều tra, kiểm sát viên hoặc kiểm tra viên yêu cầu phải giữ bí mật sẽ bị phạt tiền 4-8 triệu đồng. LS có hành vi trên sẽ bị phạt 8-15 triệu đồng. Ở mức độ nghiêm trọng hơn, người tham gia tố tụng vi phạm làm trì hoãn, kéo dài thời gian điều tra bị phạt 8-15 triệu đồng nhưng khi LS có cùng hành vi vi phạm, mức chế tài là 15-30 triệu đồng.
Ngoài ra, pháp lệnh cũng quy định phạt 30-40 triệu đồng đối với LS có hành vi lừa dối, đe dọa, mua chuộc hoặc sử dụng vũ lực buộc người bị hại khai báo gian dối hoặc buộc người khác ra làm chứng gian dối.
Có thể bị tước giấy phép hành nghề
Một quy định đáng chú ý khác của pháp lệnh là người tham gia tố tụng (trừ LS) xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng sẽ bị phạt 3-7 triệu đồng. Nếu chủ thể vi phạm là LS, mức xử phạt sẽ là 15-30 triệu đồng.
Trường hợp người tham gia tố tụng (trừ LS) đe dọa, sử dụng vũ lực hoặc có hành vi khác xâm hại sức khỏe của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, mức phạt tiền 7-15 triệu đồng. Có hành vi tương tự, LS sẽ bị phạt 30-40 triệu đồng.
Ngoài ra, LS sẽ bị phạt 15-30 triệu đồng nếu có hành vi xúc phạm, xâm hại đến sự tôn nghiêm, uy tín của tòa án; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có thẩm quyền hoặc những người khác thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của tòa án. Trong khi đó, các đối tượng khác nếu có cùng hành vi, mức xử phạt chỉ 3-7 triệu đồng.
Đặc biệt, pháp lệnh nêu rõ: Trường hợp hành vi vi phạm của LS đến mức phải áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề LS hoặc giấy phép hành nghề LS tại Việt Nam có thời hạn theo quy định của Luật Xử lý VPHC thì việc xử phạt được áp dụng theo quy định của pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp.
Với hành vi đưa tin sai sự thật nhằm cản trở hoạt động tố tụng của tòa án, LS sẽ bị phạt 15-30 triệu đồng. Nếu hành vi đưa tin sai sự thật làm trì hoãn, kéo dài thời gian tiến hành hoạt động tố tụng của tòa án thì mức phạt sẽ là 30-40 triệu đồng.
Cần thiết ban hành pháp lệnh
Theo TAND Tối cao, cơ quan chủ trì soạn thảo pháp lệnh, thực tiễn xử phạt VPHC trong hoạt động tố tụng thời gian qua cho thấy các hành vi cản trở hoạt động tố tụng xảy ra ngày càng nhiều, có xu hướng gia tăng. Điều này gây khó khăn cho việc giải quyết vụ việc, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giải quyết vụ việc của cơ quan, người có thẩm quyền, tính tôn nghiêm và quyền uy của tư pháp.
Trong khi đó, pháp luật nước ta chưa có văn bản quy định có hệ thống về việc xử phạt các hành vi cản trở hoạt động tố tụng mà chỉ có một số quy định chung, chưa cụ thể, chưa rõ ràng về xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Những quy định này nằm rải rác trong Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính .
TAND Tối cao cho rằng việc ban hành một văn bản pháp luật thống nhất và chi tiết tạo cơ sở pháp lý để xử lý nghiêm minh những hành vi cản trở hoạt động tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền. Đồng thời tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong tố tụng và ý thức chấp hành pháp luật, phòng ngừa những vi phạm có thể xảy ra.
Ngoài ra, việc ban hành pháp lệnh giúp nâng cao uy tín của cơ quan nhà nước, bảo đảm sự tôn nghiêm của tòa án, bảo đảm sự tôn trọng của cá nhân, cơ quan, tổ chức đối với cơ quan tiến hành tố tụng; tạo điều kiện giải quyết các vụ việc nhanh chóng, hiệu quả, đúng pháp luật.
