LTS: Nhu cầu về chỗ ở tại các đô thị lớn ngày càng gia tăng trong khi không gian thì có hạn. Điều này đã làm biến tướng nhiều loại hình phòng trọ từ nhỏ đến siêu nhỏ, có khi chỉ một chiếc hộp để ngủ (sleep-box) qua đêm. Người lao động đơn thân, sinh viên, thậm chí người già… đang sinh sống trong những chiếc hộp ngủ bít bùng này dù có tiện nhưng mối nguy mất an ninh, an toàn luôn luôn hiện hữu. Đáng nói, những khu hộp ngủ chứa hàng trăm người trong không gian chật hẹp chính là môi trường dễ phát sinh cháy nổ. Vì vậy, mô hình được gọi là hộp ngủ với rất nhiều bất cập trong đô thị cần phải được chấn chỉnh.
Thời gian gần đây, sau khi TP.HCM và nhiều địa phương chấn chỉnh về hoạt động của mô hình hộp ngủ cho thuê, cảnh báo sự mất an toàn, không đảm bảo PCCC của loại hình này, nhiều chủ đầu tư hộp ngủ vẫn hoạt động.
Chỉ cần tìm kiếm trên google hay facebook từ khóa “Sleep Box” là xuất hiện hàng loạt các hộp ngủ cho thuê tại quận 11, quận 10, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Gò Vấp, TP Thủ Đức…
Sáng 28-7, từ các trang Fanpage cho thuê hộp ngủ và giới thiệu của môi giới, chúng tôi đã liên hệ theo số điện thoại 0792686… và gặp một người tên H. Anh H. cho biết hiện đang tư vấn cho thuê các Sleep Box tại đường D5, Đinh Bộ Lĩnh (quận Bình Thạnh), Phan Xích Long (quận Phú Nhuận), Lữ Gia và Lạc Long Quân (quận 11). Theo anh H., mỗi phòng sẽ có 4 – 8 hộp ngủ, mỗi hộp diện tích 1,2 x 2m2, đầy đủ tiện ích.
Hiện nay rất nhiều nội dung quảng cáo có cánh, mời chào rầm rộ, công khai trên các diễn đàn, mạng xã hội về mô hình hộp ngủ (sleep-box) tại các vị trí đắc địa khu trung tâm như các quận 1, 3, Bình Thạnh hay các quận 11, Phú Nhuận, Gò Vấp… Trước đó vào tháng 6, chúng tôi ghi nhận thực tế cũng cho thấy TP vẫn có hàng ngàn hộp ngủ đang hoạt động.
Ảnh: NGUYỄN CHÂU
Hộp ngủ vẫn mọc lên như nấm sau mưa
Theo lời quảng cáo trên mạng xã hội về một khu cho thuê hộp ngủ tiện lợi, giá cả phải chăng kèm nhiều hình ảnh đẹp, chúng tôi tìm đến tòa nhà hai tầng trong hẻm trên đường Trần Quang Khải, phường Tân Định, quận 1.
Tiếp chúng tôi là một người đàn ông tên T. Ông T cho biết khu hộp ngủ do ông quản lý có giá cho thuê mỗi phòng từ 1,6 triệu đến 2,2 triệu đồng/tháng, đã bao gồm các khoản phí như WiFi, dọn dẹp, máy lạnh, điện và nước. Riêng phí gửi xe máy là 200.000 đồng/tháng.
Theo quan sát của chúng tôi, hộp ngủ này có tầng trệt là nơi để xe, tầng 1 gồm bàn ngồi với các hộp ngủ được thiết kế kiểu giường tầng giống như ký túc xá nhưng không gian riêng biệt. Tầng 2 và 3 cũng bố trí hộp ngủ, khu bếp, máy giặt, khu phơi đồ…
Một phòng trong căn nhà này có 8-10 hộp ngủ. Diện tích mỗi hộp ngủ chỉ vỏn vẹn 2-3 m2, được trang bị đồ dùng căn bản như chăn, nệm, bàn nhỏ. Tổng cả tòa nhà có 82 hộp ngủ nhưng hiện chỉ trống vài hộp, còn lại đều kín khách.
“Nhiều khu vực cho thuê hộp ngủ có nồi, chảo đang nấu ăn dang dở, đồ ăn thừa không được che đậy, thậm chí bếp từ vẫn cắm điện dù không sử dụng.”
Tương tự, tại khu cho thuê hộp ngủ khác trong hẻm trên đường Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh, người phụ nữ quản lý tên N cho biết giá mỗi hộp ngủ là 2 triệu đồng/tháng. Theo quan sát của chúng tôi, tòa nhà gồm bốn tầng và một tầng hầm để xe, có thang máy và thang bộ.
“Em xem phòng và chốt sớm, khu nhà này chỉ còn hai hộp trống. Nếu không ưng, em có thể xem một khu khác cũng gần đây, gần trường đại học hơn nhưng bên ấy chỉ còn trống một hộp cho nữ ở. Ở đây đắt khách lắm, thường xuyên kín phòng” - bà N đon đả giới thiệu.
Trên đường Lê Đại Hành, quận 11, chúng tôi ghé vào một khu hộp ngủ lớn. Tại đây, người quản lý cho biết có đến gần 200 hộp ngủ đang kinh doanh cho thuê, giá thuê từ khoảng 1,8 triệu đồng/tháng. Bên trong, các hộp ngủ chồng chất lên nhau, xếp san sát gần như kín trong căn phòng, mỗi hộp ngủ chỉ khoảng 2 m2. Sau khi khóa cửa, hộp ngủ trở thành thế giới riêng của mỗi người. Đa số người thuê khu này là sinh viên, cũng có trường hợp người đi làm và cả người lớn tuổi ở tại đây.
Rất nhiều khu hộp ngủ khác tại các quận 5, 11, Phú Nhuận… cũng được quảng cáo rất rầm rộ trên các trang mạng xã hội với nội dung hấp dẫn, nhiều hình ảnh về các hộp ngủ khang trang, rộng rãi, sạch sẽ, lối đi thông thoáng. Tuy nhiên, khi đến tận nơi, chúng tôi mới thấy thực tế hoàn toàn khác với hình ảnh quảng cáo.
2.000
là số hộp ngủ tại TP.HCM. Theo Sở Xây dựng, vào cuối năm 2023, hầu hết đều không đảm bảo an toàn PCCC. Thời gian này, UBND các quận, huyện và TP Thủ Đức đồng loạt ra quân kiểm tra và cho biết đã xử lý các hộp ngủ không đảm bảo theo quy định. Tuy nhiên, đến nay mô hình này vẫn hoạt động một cách công khai tại nhiều địa phương trên địa bàn TP.
Nguy cơ mất an toàn
Đa số khu hộp ngủ chúng tôi đến xem đều có đặc điểm chung là đồ đạc của những người ở trọ để kín các lối đi do không gian trong hộp ngủ quá chật hẹp. Từ valy, đồ dùng cá nhân, quần áo treo mắc khắp nơi, thậm chí tủ lạnh mini cũng được để kín phòng. Bếp ăn là khu sinh hoạt chung nên khá mất vệ sinh. Nhiều nơi có nồi, chảo đang nấu ăn dang dở, đồ ăn thừa không được che đậy, thậm chí bếp từ vẫn cắm điện dù không sử dụng.
Theo quan sát của chúng tôi tại khu hộp ngủ trên đường Trần Quang Khải (quận 1), chiều rộng lối đi giữa hai bên hộp ngủ chỉ khoảng 1 m, các hộp ngủ đều khá chật chội, bên ngoài các phòng lớn tại các tầng đều có bình chữa cháy mini và thông báo hướng dẫn PCCC. Bên hông nhà có một cầu thang sắt, được dùng làm lối thoát hiểm. Tuy nhiên, ngay ở tầng trệt la liệt hàng chục xe máy, trong đó có xe điện cắm sạc ngay ở sân.
Tại khu hộp ngủ ở quận Bình Thạnh, riêng tầng thượng được thiết kế sát mái tôn nên rất nóng. Trên tầng thượng có bếp nấu ăn, bàn ăn, nơi phơi đồ và có thang thoát hiểm ra mái tôn nhà bên cạnh. Cũng theo quan sát của chúng tôi, mỗi phòng chứa hộp ngủ có một lối đi chung rất nhỏ, chiều ngang chỉ khoảng 1 m. Ở mỗi tầng có bình chữa cháy mini.
Theo bà N, ngoài hộp ngủ này, ở quận Bình Thạnh bà còn quản lý một tòa nhà khác tại hẻm trên đường D5. Tòa nhà trên đường D5 có ba tầng, bên trong là hàng chục hộp ngủ san sát nhau, không gian rất chật chội. Đặc biệt, lối đi giữa các dãy hộp ngủ nhỏ hẹp, ước tính chừng chưa đến 1 m. Tại khu vực tầng trệt là khu để xe và khu bếp nấu ăn chung. Quan sát, chúng tôi thấy các bếp điện, bình nấu nước điện mặc dù không sử dụng nhưng vẫn luôn cắm điện.
Khi được hỏi về lối thoát hiểm trong trường hợp xảy ra sự cố cháy nổ, bà N dẫn chúng tôi lên sân thượng và chỉ lối thoát hiểm thứ hai, chỉ là một cầu thang sắt nhỏ chênh vênh, dựng đứng bắc sang nhà bên cạnh.
Ở các khu cho thuê hộp ngủ chúng tôi khảo sát đều ghi nhận số lượng hộp ngủ lớn. Trong căn phòng khoảng 40 m2 có đến 8-10 hộp ngủ. Khu vệ sinh, phòng bếp và khu giặt, phơi dùng chung. Đặc biệt, các hộp ngủ thường xuyên có khách thuê, tỉ lệ lấp đầy rất cao. Do đó, tính ra trong căn nhà có hàng chục, thậm chí hàng trăm người cùng sinh sống. Nếu chẳng may xảy ra sự cố, với sự bít bùng không gian, lối di chuyển và lối thoát hiểm nhỏ hẹp không thể đảm bảo cho lượng người lớn như vậy thoát nạn.•
(Còn tiếp)
HỌ ĐÃ NÓI
TS ĐỖ THANH HẢI, giảng viên khoa Kỹ thuật xây dựng, Trường ĐH Bách khoa TP.HCM:
Cần có thiết kế điển hình cho mô hình hộp ngủ
Hiện nhu cầu hộp ngủ đã có, ở nhiều nước vẫn tồn tại mô hình này. Chính vì vậy rất khó cấm, trường hợp nếu cấm thì chủ nhà vẫn làm lén, làm tự phát, không theo một tiêu chuẩn nào thì rất nguy hiểm.
Thay vì cấm mô hình này, chúng ta nên có phương án thiết kế hợp lý, nếu để tự làm thì không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, chủ yếu là PCCC. Bởi vấn đề PCCC thường được chủ nhà xem như tai nạn, lâu lâu hoặc xui mới gặp.
Bên cạnh đó, cần đưa ra giải pháp, thiết kế ở các nơi có nhu cầu cao về hộp ngủ vì không phải nơi nào cũng có người thuê dịch vụ này. Cơ quan nhà nước ở các khu vực cấp phép cho mô hình này phải có trách nhiệm đồng hành cùng chủ nhà trong mọi việc để vận hành và có chi phí quản lý rõ ràng.
Tỉnh Bình Dương hiện có quyết định về việc công bố bộ thiết kế điển hình, thiết kế mẫu đối với công trình nhà ở cho công nhân, người lao động thuê để ở trên địa bàn tỉnh. Quyết định này quy định rất rõ về diện tích, mật độ, số căn... Từ đó cho thấy mô hình hộp ngủ cũng cần có thiết kế, khi muốn đưa vào vận hành phải được cấp phép...
TS NGUYỄN HỮU NGUYÊN, Hội Quy hoạch phát triển đô thị TP.HCM:
Cần có quy định cụ thể cho loại hình hộp ngủ
Mô hình hộp ngủ ngày càng nhiều cho thấy quá tải dân số đô thị dẫn đến thiếu nhà ở. Chúng ta không thể phủ nhận việc hiện nay nhiều người có nhu cầu về loại hình này, do mô hình này được cho thuê với mức giá không cao, phù hợp với sinh viên và người có thu nhập thấp. Nhiều người ở trong hộp ngủ chỉ ngủ là chính, do đó những người này quên đi tính an toàn cho bản thân.
Tuy nhiên, mô hình hộp ngủ xuất hiện mang nhiều nguy cơ tiềm ẩn nguy hiểm vì đa số người cho thuê không nghĩ đến chuyện cháy nổ. Hiện nay đúng là mô hình này chưa có quy định cụ thể nhưng trước mắt chính quyền địa phương nên kiểm tra thật kỹ các yêu cầu về PCCC.
Sau khi địa phương xử lý thật kỹ các vấn đề PCCC thì cần phải tính toán đến việc quy định cụ thể về mô hình này. Trong đó, điều kiện quan trọng nhất là tính an toàn tuyệt đối cho người dân khi sử dụng dịch vụ này.
Từ việc cho thuê vỉa hè ở TP.HCM, chúng ta có thể rút ra được nhiều vấn đề. Cụ thể, vỉa hè xưa nay chuyên dùng để cho người dân đi lại nhưng nhu cầu về kinh doanh, buôn bán là có, do đó nhiều trường hợp lấn chiếm vỉa hè gây mất trật tự. Chính vì lẽ đó, việc cho thuê vỉa hè bắt đầu được áp dụng ở những nơi có đủ điều kiện, đồng thời những nơi muốn cho thuê vỉa hè cũng phải đảm bảo những tiêu chuẩn mà chính quyền đặt ra. Từ đó đã giải quyết được nhu cầu kinh doanh của người dân nhưng vẫn đảm bảo lối đi và không gây mất trật tự.
Mô hình hộp ngủ cũng vậy, khi nhu cầu là có và nó đã xuất hiện ở nhiều nơi thì cơ quan có thẩm quyền cần tính toán xây dựng tiêu chuẩn đặt ra, nơi nào kinh doanh dịch vụ này mà không đảm bảo tiêu chuẩn thì mạnh tay dẹp để không xảy ra chuyện đáng tiếc.
Kiến trúc sư KHƯƠNG VĂN MƯỜI, nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM:
Nên nói không với hộp ngủ
Việc cho thuê hộp ngủ sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn so với mô hình cho thuê nhà trọ thông thường gấp nhiều lần. Tuy nhiên, việc ở những hộp ngủ với mật độ cao và bí bách rất nguy hiểm về an ninh cũng như nguy cơ xảy ra cháy nổ do lỗi bất cẩn hoặc quá tải hệ thống điện dễ xảy ra.
Hiện nay, không ít nơi vì lợi nhuận mà cải tạo nhà để đặt nhiều hộp ngủ cho thuê. Nguồn thu từ các hộp ngủ này có thể lên đến hàng trăm triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, các khu hộp ngủ này thường không đảm bảo an toàn, người dân nên nói không với hộp ngủ, chọn hình thức khác để sử dụng nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân.
