Trong khuôn khổ chuyến công du đến ba nước Đông Nam Á (Việt Nam, Thái Lan, Indonesia), ngày 18-1, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã hội đàm với Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono tại Jakarta.
Hai bên đã nhất trí đào sâu quan hệ an ninh và kinh tế song phương; nhất trí tăng cường hợp tác về thương mại, đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng ở Indonesia.
Hãng tin Kyodo (Nhật) cho biết tại cuộc họp báo sau đó, Thủ tướng Shinzo Abe nói Trung Quốc (TQ) phải hành xử có trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế. Ông cho rằng củng cố quan hệ với Đông Nam Á sẽ giúp bảo đảm hòa bình và an ninh trong khu vực.
Ông nhấn mạnh Nhật ủng hộ nguyên tắc một khu vực Đông Nam Á được quản trị bằng luật pháp quốc tế chứ không phải vũ lực. Ông cam kết Nhật sẽ sử dụng mọi sức mạnh để cùng ASEAN bảo vệ nguyên tắc này.
Ngày 17-1, nguyên Thủ tướng Nhật Yukio Hatoyama và phu nhân tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Nam Kinh. Ảnh: THX
Tổng thống Yudhoyono đã kêu gọi các vấn đề nảy sinh ở biển Đông và biển Hoa Đông hay bất kỳ nơi nào ở châu Á phải được giải quyết hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế chứ không phải bằng vũ lực quân sự.
Trong khi đó, trong khuôn khổ chuyến thăm TQ với tư cách cá nhân, ngày 17-1, nguyên Thủ tướng Nhật Yukio Hatoyama đã viếng đài tưởng niệm vụ thảm sát Nam Kinh ở tỉnh Giang Tô. Ông là nguyên thủ tướng Nhật thứ ba đến viếng sau hai ông Tomiichi Murayama và Toshiki Kaifu.
Tân Hoa xã cho biết trong buổi viếng kéo dài 2 tiếng, ông thường xuyên dừng bước và mặc niệm. Ông cũng đã xin lỗi về tội ác của các binh sĩ Nhật hoàng trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Về phía Nhật, báo Asahi Shimbun ghi nhận ông Yukio Hatoyama được xem là nhân vật có quan điểm thân thiện với TQ và thường phát biểu nhẹ nhàng với TQ về vấn đề quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Hãng tin Kyodo ngày 18-1 tiết lộ trong các cuộc trò chuyện với Ngoại trưởng Dương Khiết Trì và Chủ tịch Hội đồng Chính trị Hiệp thương Nhân dân Giả Khánh Lâm hôm 16-1, ông Yukio Hatoyama đã kêu gọi Nhật công nhận vấn đề tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Ông đề nghị hai nước quay trở lại quan điểm ngoại giao là hoãn đề cập đến vấn đề tranh chấp mà hai nước đã thỏa thuận khi bình thường hóa quan hệ vào 40 năm trước.
Hãng tin Kyodo nhận định lời lẽ của ông Yukio Hatoyama đã đi ngược lại quan điểm chính thức của Nhật rằng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư thuộc chủ quyền của Nhật và không hề có chuyện tranh chấp với TQ.
Báo Yomiuri Shimbun chỉ trích cách ứng xử của ông Yukio Hatoyama có thể tạo điều kiện cho TQ lên mặt cũng như hủy hoại nỗ lực ngoại giao của Thủ tướng Shinzo Abe với TQ.
Về phía TQ, Thời Báo Hoàn Cầu ghi nhận thái độ của ông Yukio Hatoyama trái ngược với quan điểm cứng rắn của Nhật, đồng thời ca ngợi thái độ của ông Yukio Hatoyama đã mang lại điều mới mẻ trong bối cảnh quan hệ Trung-Nhật căng thẳng.
Báo nhận định tuy không đại diện cho chính phủ Nhật nhưng ông Yukio Hatoyama vẫn là một nhà chính trị có ảnh hưởng lớn ở Nhật được nhiều người ủng hộ.
| Trả lời hãng tin Reuters ngày 18-1, cố vấn thủ tướng Nhật Shotaro Yachi nhận định Nhật và TQ cần lập các quy tắc ứng xử về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ông nói vấn đề khó khăn là Nhật không nắm được ý đồ của TQ, vậy nên Nhật phải chuẩn bị đối phó mọi tình huống. Ông khẳng định nếu TQ muốn chiếm quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, Nhật sẽ đáp trả. |
THIÊN ÂN - THẠCH ANH
