Quy chuẩn thông tin 'nơi sinh' trên hộ chiếu các nước: Nước giữ, nước bỏ

Vấn đề thiếu thông tin về nơi sinh trên mẫu hộ chiếu mới có bìa màu tím than của Việt Nam thu hút sự chú ý của dư luận mấy ngày gần đây. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc Đại sứ quán Đức thông báo rằng không thể cấp thị thực cho công dân Việt Nam sử dụng mẫu hộ chiếu mới có bìa màu tím than do thiếu thông tin nơi sinh.

Nơi sinh là một trong những thông tin quan trọng nhất

Theo trang Best Citizenships, nơi sinh (POB) có lẽ là một trong những thông tin quan trọng nhất trong hộ chiếu ngày nay.

Nếu không có thông tin này, nhiều nước sẽ chối chấp nhận thị thực hoặc thậm chí từ chối cho phép nhập cảnh tại biên giới. Nhiều nước thậm chí còn không cấp hộ chiếu cho công dân đi lại quốc tế nếu không có thông tin nơi sinh. Lý do là việc thiếu thông tin này bị xem là mối đe dọa an ninh.

Thông tin về nơi sinh là một trong những thông tin quan trọng, không thể thay đổi và dùng để định danh một người. Thông tin về nơi sinh, họ, tên, ngày sinh, cùng với thông tin sinh trắc học (vân tay, nhóm máu, đặc điểm khuôn mặt) được dùng để xác định danh tính của cá nhân và phân biệt với những kẻ tình nghi hoặc khủng bố trong danh sách đen của các nước.

Tuy nhiên, khi Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) đặt ra các tiêu chuẩn chung cho hộ chiếu, thì thông tin về nơi sinh lại mang tính tùy chọn. ICAO lưu ý các nước, tổ chức cấp hộ chiếu cần xem xét kỹ lưỡng khi lựa chọn bỏ hoặc giữ thông tin nơi sinh.

Nhiều nước vẫn giữ thông tin nơi sinh

Từng có một nghiên cứu được đệ trình lên Quốc hội Mỹ về việc nên bỏ thông tin nơi sinh trên hộ chiếu. Nghiên cứu chỉ ra rằng một số công dân Mỹ sinh ra ở nước ngoài có thể dễ bị quấy rối, tấn công vì thông tin nơi sinh được hiển thị trên hộ chiếu. Tuy nhiên, Mỹ vẫn giữ thông tin này và cho rằng nơi sinh là thông tin không thể thiếu trong việc định danh một cá nhân. Nơi sinh cũng giúp phân biệt giữa các cá nhân trùng tên, hoặc trùng cả ngày sinh, giúp ngăn tình trạng giả danh.

Tháng 1-2015, Liên bang Saint Kitts và Nevis (một đảo quốc nằm trong Quần đảo Leeward, Tây Ấn, nằm trong vùng Biển Caribe) đã bắt đầu thu hồi tất cả các hộ chiếu sinh trắc học được cấp trong khoảng thời gian từ tháng 1-2012 đến tháng 7-2014 và thay thế chúng bằng các hộ chiếu mới có ghi nơi sinh. Theo Best Cirizenships, nguyên nhân của động thái này là do phía Canada và Mỹ lo ngại hộ chiếu không có nơi sinh của Liên bang Saint Kitts và Nevis giúp khách du lịch che giấu danh tính.

Nhiều nước trên thế giới hiện nay vẫn giữ thông tin về nơi sinh trên hộ chiếu, chẳng hạn như các nước châu Á (Trung Quốc, Philippines, Campuchia, Singapore,...) hay châu Âu (Pháp, Đức, Ý,...), châu Phi (Nam Phi, Angola,...).

Hộ chiếu nước nào không có thông tin nơi sinh?

Canada là một trong những quốc gia cho phép bỏ qua hoặc xóa thông tin về nơi sinh trong hộ chiếu và giấy thông hành. Tuy nhiên, chính phủ nước này cũng cảnh báo việc thiếu thông tin về nơi sinh có thể gây ra một số vấn đề về việc xin thị thực, thậm chí là bị chậm trễ hoặc bị từ chối nhập cảnh ở những nước cần thông tin về nơi sinh.

Áo cũng là nước cho phép người dân có quyền lựa chọn bao gồm hoặc không thông tin nơi sinh trên hộ chiếu và giấy thông hành. Giới chức Áo cho biết họ không nhận được bất kỳ phản hồi nào từ phía công dân nên cho rằng hộ chiếu của họ không bị từ chối.

2 trong số các hộ chiếu quyền lực nhất thế giới là Nhật và Hàn Quốc cũng không bao gồm thông tin về nơi sinh. Trong bảng xếp hạng hộ chiếu Henley Passport Index 2022, Nhật đứng vị trí đầu bảng khi người sở hữu hộ chiếu nước này được miễn thị thực ở 193 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong khi đó, Hàn Quốc đứng vị trí thứ hai với 192 điểm đến.

Saudi Arabia cũng không bao gồm thông tin về nơi sinh trên hộ chiếu. Hộ chiếu Thụy Sĩ cũng không có mục nơi sinh, tuy nhiên lại có phần ghi thông tin về “Quê quán” (Place of Origin).

Một điều khá thú vị là trường hợp sinh ở không phận hoặc hải phận quốc tế, thì nơi sinh trên hộ chiếu sẽ được ghi là “trên không” hoặc “trên biển”, theo Best Citizenships.