Bộ GTVT vừa ban hành thông tư 45/2024, quy định về cấp mới, cấp lại, tạm đình chỉ, thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên phương tiện giao thông đường bộ. Trong đó có nhiều quy định mới về việc thu hồi giấy chứng nhận hành nghề đối với đăng kiểm viên vi phạm.
Nguyên nhân đưa trở lại quy định
Giữa năm 2024, đại án đăng kiểm được đưa ra xét xử khiến Cục Đăng kiểm lo lắng về việc thiếu đăng kiểm viên để thực hiện kiểm định phương tiện. Bởi lẽ, cả nước có đến 42 địa phương với 112 trung tâm đăng kiểm có các đăng kiểm viên bị khởi tố.
Trước tình cảnh này, Cục Đăng kiểm đề xuất và được Chính phủ ban hành Nghị định 121/2024, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 139/2018 và Nghị định 30/2023 liên quan đến điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới.
Theo đó, Chính phủ đồng ý ngừng quy định thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên đối với các trường hợp bị tòa án kết tội, cho hưởng án treo, không cấm hành nghề hoặc cho cải tạo không giam giữ. Thời gian ngừng từ ngày 5-10-2024 đến 1-1-2025.
Thực tế, trước thời điểm ban hành nghị định, Cục đăng kiểm đề xuất bỏ quy định trên. Tuy nhiên, cấp thẩm quyền cho rằng việc bỏ hẳn sẽ khó khăn trong công tác phòng chống tham nhũng. Để giải quyết tình thế, trước mắt chọn giải pháp ngừng quy định này và chờ Luật Trật tự An toàn giao thông và Luật đường bộ được Quốc hội ban hành để đánh giá lại.
Với cách lập luận như vậy cùng việc hai luật trên trên được Quốc hội thông qua và cần có những văn bản dưới luật để hướng dẫn thi hành, Bộ GTVT đã ban hành thông tư trên.
Theo đó, đưa trở lại quy định thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên đối với người bị kết tội bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án do vi phạm các quy định liên quan đến hoạt động chứng nhận, kiểm định.
Thông tư này có hiệu lực từ ngày 1-1-2025 nhưng quy định trên có hiệu lực từ ngày 1-1-2026. Tức thời gian tạm ngừng quy định trên sẽ kéo dài thêm một năm.
Ngoài ra, thông tư cũng quy định các đăng kiểm viên bị thu hồi giấy phép hành nghề khi: Cùng một thời gian trong ngày, đồng thời thực hiện kiểm định hoặc xác nhận kết quả kiểm định từ hai cơ sở đăng kiểm trở lên; làm giả hồ sơ để được cấp chứng chỉ đăng kiểm viên; có từ 3 lần bị tạm đình chỉ đăng kiểm viên trong thời gian 12 tháng liên tục.
Chưa hết, đăng kiểm viên sử dụng các công cụ, phần mềm để sửa chữa dữ liệu phương tiện, dữ liệu kiểm định, chứng nhận nhằm hợp thức hóa thông tin phương tiện, kết quả kiểm tra phương tiện; không trực tiếp thực hiện công việc chuyên môn liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm từ 12 tháng liên tục trở lên cũng bị thu hồi giấy phép hành nghề.
Quy định về cấp chứng chỉ hành nghề kiểm định khí thải xe máy
Một trong những điểm mới của thông tư này là việc Bộ GTVT bổ sung quy định về điều kiện đối với đăng kiểm viên thực hiện nhiệm vụ kiểm định khí thải xe máy. Đây là hành lang pháp lý quan trọng để triển khai việc kiểm định khí thải xe máy.
Theo đó, để hành nghề kiểm định khí thải xe máy, học viên phải tham gia lớp tập huấn nghiệp vụ đăng kiểm viên nhằm trang bị kiến thức lý thuyết, kỹ năng thực hiện công việc chuyên môn.
Sau đó, học viên phải làm bài kiểm tra sau khi kết thúc tập huấn nghiệp vụ, nếu kết quả đạt từ 70% tổng số điểm trở lên thì đạt yêu cầu. Nếu kết quả của học viên dưới 70% tổng số điểm chỉ được kiểm tra lại một lần. Trường hợp học viên kiểm tra lại vẫn không đạt thì phải tập huấn, kiểm tra lại từ đầu.
Mới đây, Bộ GTVT cũng đưa ra quy định xe môtô, xe máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5 đến 12 năm tuổi phải kiểm định 2 năm một lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hàng năm.
Trường hợp xe môtô, xe máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31-12 của năm sản xuất xe. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.
Các thông tư trên của Bộ GTVT đều có hiệu lực từ 1-1-2025. Tuy nhiên, Bộ GTVT khẳng định các quy định này chỉ là một trong nhiều bước để tiến tới kiểm định khí thải xe máy. Còn để thực hiện được việc này thời gian tới cần ban hành nhiều văn bản dưới luật khác.
Bộ GTVT dự kiến khi hội tụ đủ các điều kiện về hành lang pháp lý, việc triển khai kiểm định khí thải sẽ được diễn ra ở các cơ sở đăng kiểm xe cơ giới đang sẵn có và đề xuất sử dụng thêm các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe mô tô, xe gắn máy của các đại lý bán xe.
Về mức phí kiểm tra khí thải, theo tính toán trước đây của Bộ GTVT, người dân có thể chỉ mất 35.000 đồng/lần/năm.
“Chi phí kiểm định khí thải chính thức tới đây sẽ không đáng kể và việc kiểm định khí thải cũng rất đơn giản, chỉ mất vài phút, với lộ trình thích hợp nên không gây nhiều xáo trộn cho người dân, xã hội”- lãnh đạo Cục Đăng kiểm cho hay.
Hiện có trên 70 triệu xe môtô, xe máy đăng ký lưu hành tại Việt Nam, trong đó hơn 45 triệu đang được người dân sử dụng hàng ngày. Theo Bộ GTVT, xe máy là nguồn phát thải ô nhiễm lớn nhất nhưng chưa được kiểm soát vì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa quy định.
Hồi tháng 6, Quốc hội đã thông qua Luật Trật tự an toàn giao thông, trong đó quy định xe môtô, xe gắn máy sẽ phải kiểm định khí thải. Bộ TN&MT có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT xây dựng, trình Chính phủ lộ trình kiểm soát khí thải xe máy để Thủ tướng quyết định. Bộ GTVT sẽ quy định trình tự, thủ tục kiểm định khí thải xe máy; quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cơ sở vật chất kỹ thuật và vị trí cơ sở kiểm định khí thải môtô, xe máy.
