Ngày 10-10, Ban QLDA Thủy lợi 9 (Bộ NN&PTNT) cho biết, hai công trình cống ngăn mặn gồm: Cống Tân Phú và cống Bến Rớ được xây dựng tại thượng nguồn sông Ba Lai (thuộc các xã Tân Phú và Tiên Long, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) đã hoàn thành, sẵn sàng ngăn mặn, trữ ngọt vùng thượng nguồn sông Ba Lai, giúp bảo vệ vùng trồng cây ăn trái đặc sản sầu riêng của huyện Châu Thành trước nguy cơ ảnh hưởng của hạn mặn.
Đây là 2 dự án thành phần thuộc dự án Quản lý nước Bến Tre (Dự án JICA3) do Ban QLDA Đầu tư xây dựng Thủy lợi 9 làm chủ đầu tư. Tổng mức đầu tư 2 công trình này hơn 295 tỉ đồng.
Các cống Tân Phú và Bến Rớ có cùng thiết kế hệ thống công trình thủy công, cửa van rộng 20m, cao 7m, kết hợp với cầu giao thông mặt cầu rộng 6m. Riêng cống Tân Phú còn được bố trí thêm trạm bơm với 6 máy bơm công suất 20m3/giây.
Hai công trình hoàn thành giúp địa phương chủ động phòng chống xâm nhập mặn từ sông Tiền và sông Hàm Luông vào thượng nguồn sông Ba Lai.
Dự án JICA 3, sử dụng vốn vay của Chính phủ Nhật Bản đã được Bộ NN&PTNT phê duyệt năm 2017. Đây là dự án có quy mô lớn được xây dựng tại tỉnh Bến Tre, toàn dự án với tổng mức đầu tư hơn 6.191 tỉ đồng.
Dự án gồm 8 cống: Cống An Hóa, Thủ Cửu, Bến Tre, Tân Phú, Bến Rớ, Cái Quao, Vàm Nước Trong, Vàm Thom trên địa bàn các huyện Châu Thành, Bình Đại, Giồng Trôm, Mỏ Cày Bắc, Mỏ Cày Nam và TP Bến Tre.
Dự án JICA3 hoàn thành sẽ giúp tỉnh Bến Tre chủ động điều tiết nguồn nước đảm bảo sản xuất và dân sinh, đặc biệt trước xâm nhập mặn. Tuy nhiên, sau 6 năm triển khai dự án, đến nay chủ đầu tư chỉ mới cơ bản hoàn thành 2/8 công trình nêu trên.
Riêng 6 cống còn lại chậm triển khai, một số nơi thuộc phạm vi mặt bằng dự án JICA3 đang xảy ra sạt lở nghiêm trọng nhưng chưa có giải pháp khắc phục ảnh hưởng đến việc đi lại và cuộc sống an cư của người dân.
Cụ thể như bờ sông Giao Hòa (xã Giao Long, huyện Châu Thành, Bến Tre) thuộc khu vực dự án cống âu thuyền An Hóa (thuộc dự án JICA3 do Ban QLDA Thủy lợi 9 làm chủ đầu tư) đang bị sạt lở nghiêm trọng, làm cắt đứt đường tuyến đường huyện lộ. Nguy hiểm hơn, xung quanh khu vực sạt lở còn xuất hiện nhiều vết nứt, nguy cơ sạt lở sẽ còn tiếp diễn đe dọa đến nhà ở của 2 hộ dân ven bờ sông này.
Hiện khu vực sạt lở thuộc dự án cống An Hóa thuộc dự án JICA3 và tỉnh Bến Tre đã có kiến nghị Bộ NN&PTNT, Ban QLDA Thủy lợi 9 hỗ trợ tỉnh sớm triển khai xây dựng công trình này nhằm sớm đảm bảo an toàn cho người dân và hạn chế thiệt hại do sạt lở gây ra.
Ông Lê Quang Đức, Phó Giám đốc Ban QLDA Thủy lợi 9 cho biết, đối với 6 cống còn lại của dự án JICA3 chậm triển khai do chủ đầu tư đang gặp khó khăn về thủ tục và vốn.
Nguyên nhân thời gian qua do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên việc triển khai dự án JICA 3 có chậm hơn so với kế hoạch, trong khi dự án kéo dài giá cả vật liệu tăng cao, tỉ giá hối đoái đồng Yên của Nhật so với đồng Việt Nam có thay đổi dẫn đến dự án bị đội vốn khoảng 2.500 tỉ đồng.
Vì vậy Ban QLDA Thủy lợi 9, Bộ NN&PTNT và các Bộ ngành liên quan cùng nhà đầu tư vốn JICA đã bàn bạc thống nhất theo đề nghị của Bộ NN&PTNT tách 2 cống: Vàm Thom và cống Vàm Nước Trong thành dự án khác bằng vốn trong nước.
Đối với nguồn vốn còn lại đã được phê duyệt đủ để thực hiện 4 cống còn lại gồm: Cống An Hóa, Bến Tre, Thủ Cửu và Cái Quao.
“Hiện Ban QLDA Thủy lợi 9, Bộ NN&PTNT sẽ nỗ lực thu hẹp các bất đồng và đi đến thống nhất với nhà đầu tư vốn JICA và các Bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ tách riêng 2 cống Vàm Thom và Vàm Nước Trong thành dự án khác sử dụng vốn trong nước. Đồng thời tập trung cho đấu thầu quốc tế 4 cống còn lại, dự kiến đến quý 1-2024 sẽ đấu thầu xong và khởi công ngay các cống này” – ông Đức cho biết.
