Vào năm 2019, Ấn Độ thực hiện kế hoạch phóng tàu vũ trụ Vikram lên Mặt Trăng. Tuy nhiên Vikram hạ cánh không thành công và bị vỡ ra khi va vào bề mặt thiên thể này. Vào thời điểm đó, nhiều người cảm thấy vô cùng tiếc nuối cho thất bại của Vikram.
Giờ đây, mọi cảm xúc đã đảo ngược. Nhiều người dân Ấn Độ vô cùng hân hoan khi tàu thám hiểm Chandrayaan-3 hạ cánh thành công gần cực nam của Mặt Trăng vào ngày 23-8.
Thành công của Ấn Độ đến chỉ vài ngày sau khi tàu thăm dò Luna-25 của Nga thất bại trong việc hạ cánh xuống bề mặt Mặt Trăng. Theo thông báo từ phía Nga, Luna-25 “không còn tồn tại do va chạm với bề mặt Mặt Trăng”.
 |
Tàu thám hiểm Chandrayaan-3 trong quá trình hạ cánh xuống Mặt Trăng hôm 23-8. Ảnh: ISRO |
Theo đài CNA, hai kế hoạch khám phá vũ trụ này nhắc nhở chúng ta rằng gần 60 năm sau lần hạ cánh thành công đầu tiên trên Mặt Trăng thám hiểm vũ trụ vẫn còn là một nhiệm vụ khó khăn và nguy hiểm. Các vụ phóng tàu vũ trụ lên Mặt Trăng là một nhiệm vụ đầy may rủi, bằng chứng là nhiều vụ phóng đã thất bại trong những năm gần đây.
Tại sao nhiều nước lên kế hoạch thám hiểm Mặt Trăng?
Cho đến thời điểm này, Mặt Trăng là thiên thể duy nhất mà con người đã "đến thăm". Đó là do Mặt Trăng là thiên thể gần Trái Đất nhất, ở khoảng cách khoảng 400.000 km.
Dù vậy, đến nay, chỉ có 4 quốc gia đạt được thành công trong việc cho tàu vũ trụ “hạ cánh mềm” - hạ cánh nhưng tàu vũ trụ vẫn có thể hoạt động - trên bề mặt Mặt Trăng.
Theo CNA, Liên Xô là nước đầu tiên thành công trong việc đưa tàu vũ trụ lên Mặt Trăng. Theo đó, tàu vũ trụ Luna-9 hạ cánh an toàn xuống Mặt Trăng vào tháng 2-1966. Mỹ cũng thành công trong nỗ lực này vào tháng 6-1966 khi cho tàu vũ trụ Surveyor-1 hạ cánh xuống Mặt Trăng.
Vào tháng 3-2013, với việc tàu vũ trụ Thường Nga-3 hạ cánh thành công trên Mặt Trăng, Trung Quốc trở thành nước thứ ba thành công trong việc tiếp cận thiên thể này. Và gần đây nhất là Ấn Độ với việc tàu thám hiểm Chandrayaan-3 hạ cánh gần cực nam Mặt Trăng.
 |
Tàu Luna-25 của Nga được phóng đi vào ngày 10-8. Ảnh: ROSCOSMOS |
Ngoài ra, Nhật, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Israel, Cơ quan Vũ trụ châu Âu, Luxembourg, Hàn Quốc và Ý cũng tham gia cuộc đua thám hiểm Mặt Trăng. Dù không hạ cánh thành công xuống Mặt Trăng nhưng các nước này cũng đạt một số thành tựu như cho tàu vũ trụ bay ngang qua Mặt Trăng, thu thập một số hình ảnh về thiên thể này.
Tai nạn trong thám hiểm Mặt Trăng
Vào ngày 19-8, cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos thông báo rằng “liên lạc với tàu vũ trụ Luna-25 đã bị gián đoạn”. Nỗ lực liên lạc với tàu vũ trụ Luna-25 vào ngày 20-8 không thành công, khiến Roscosmos kết luận Luna-25 đã bị rơi.
Thất bại của Luna-25 gợi lại 2 vụ tai nạn thám hiểm Mặt Trăng nổi tiếng vào năm 2019.
Vào tháng 4-2019, tàu đổ bộ Beresheet của Israel đâm vào bề mặt Mặt Trăng, sau khi một bộ phận trên tàu này bị hỏng trong quá trình phanh.
Và vào tháng 9, Ấn Độ đã gửi tàu đổ bộ Vikram lên Mặt Trăng nhưng nó đã đâm vào bề mặt thiên thể này. Sau đó, Cơ quan Hàng Không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã công bố một hình ảnh được tàu quỹ đạo trinh sát Mặt Trăng chụp về chuyến đổ bộ của Vikram. Hình ảnh cho thấy các mảnh vỡ của tàu Vikram trải dài vài km.
Thám hiểm không gian còn nhiều rủi ro
Thám hiểm không gian là một công việc mạo hiểm. Theo đó, chỉ hơn 50% các chuyến thám hiểm Mặt Trăng diễn ra thành công. Ngay cả các vụ phóng vệ tinh nhỏ tới quỹ đạo Trái Đất cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, với tỉ lệ thành công nằm trong khoảng từ 40% đến 70%.
Với các kế hoạch phóng tàu vũ trụ có con người bên trong, tỉ lệ thành công lên đến 98%. Trong các kế hoạch này, nhân viên mặt đất làm việc tập trung hơn, ban quản lý đầu tư nhiều nguồn lực hơn và sẵn sàng chấp nhận trễ hơn kế hoạch để đảm bảo an toàn cho phi hành đoàn.
Những khó khăn về công nghệ và thiếu kinh nghiệm là nguyên nhân chính dẫn đến những thất bại trong quá trình thám hiểm vũ trụ.
Theo CNA, thế giới có khoảng 1,5 tỉ ô tô và có khoảng 40.000 máy bay. Tuy nhiên, trong lịch sử chưa có đến 20.000 lần phóng tàu vũ trụ vào không gian. Trong quá trình vận hành ô tô hay máy bay, người ta có thể dễ dàng nhận thấy những sự cố của nó vì các phương tiện này xuất hiện đã hơn 1 thế kỷ.
Ngược lại, việc theo dõi và khắc phục các sự cố trong các lần phóng tàu vũ trụ là điều rất khó.
 |
Một người dân thể hiện sự ủng hộ với dự án phóng tàu thám hiểm Chandrayaan-3 của Ấn Độ. Ảnh: REUTERS |
Ngoài ra, để có thể thực hiện được những chuyến du hành vũ trụ ở khoảng cách xa, trong thời gian dài, các nước cần giải quyết rất nhiều vấn đề. Theo đó, các nhà chế tạo tàu vũ trụ cần lắp đặt thiết bị chắn bức xạ tốt hơn, tạo ra loại máy móc có khả năng chiết xuất không khí và nước từ các loại nguyên tố cơ bản và loại máy đó phải hoạt động được trong môi trường không trọng lực.
Trên thực tế, để giải quyết tất cả vấn đề trên, chúng ta cần rất nhiều thời gian và chỉ có thể tiến từng bước một. Do đó, theo CNA, nhân loại vẫn đang ở những bước đầu tiên trong hành trình chinh phục vũ trụ.
