Tháng 4 hàng năm, tỉnh Bình Thuận được phân chia thành hai vùng là vùng khô và vùng rất khô.
Theo Đề tài nghiên cứu phân vùng khô hạn và quản lý giám sát hạn hán trên địa bàn tỉnh Bình Thuận do Đài Khí tượng thủy văn Nam Trung Bộ thực hiện, do ảnh hưởng của địa hình dẫn đến chế độ nhiệt, ẩm và lượng mưa trên địa bàn của tỉnh có sự khác biệt rất lớn về không gian (giữa Bắc và Nam, Đông và Tây), về thời gian (giữa mùa khô và mùa mưa).
Chính sự khác biệt đó đã làm khơi sâu thêm đặc điểm khí tượng thủy văn của các vùng trong tỉnh; mùa mưa độ ẩm không khí cao, lượng nước trên các sông, suối quá dư thừa, ngược lại mùa khô nhiệt độ không khí cao, độ ẩm không khí thấp, lượng dòng chảy trên các sông, suối lại xuống thấp và cạn kiệt nghiêm trọng.
Đến thời điểm hiện tại theo báo cáo của Sở NN&PTNT Bình Thuận, tại huyện Hàm Thuận Nam, có khoảng 400 ha cây thanh long và rau màu thiếu nước tưới. Trong đó, xã Tân Lập nơi có hồ Tà Mon có diện tích thiệt hại lớn nhất và từ ngày 2-3, hồ Tà Mon đã ngưng cung cấp nước tưới.
Ngày 16-4, chúng tôi đã có mặt trực tiếp tại hồ chứa nước này và chứng kiến hồ nước có dung tích 607 ngàn m3 chỉ còn vũng nước ít ỏi giữa hồ như vũng trâu nằm.
Lòng hồ nứt nẻ, cá, các loại nhuyễn thể hai mảnh vỏ như nghêu, trai nước ngọt chết khắp nơi.
Do hồ không còn nước tưới để canh tác, mẹ con chị Thúy sống ở gần hồ đành xuống vũng trâu giữa hồ tranh thủ giăng lưới bắt cá. Nói là giăng lưới nhưng hơn 1 giờ đồng hồ, mẹ con chị Thúy chỉ bắt được vỏn vẹn chục con cá, mà con lớn nhất chỉ bằng hai ngón tay.
Thằng Tí, cỡ chín tuổi, đen nhẻm mặc khoác kín người, đội nón rộng vành dùng cái xô đỏ to múc lấy múc để vũng nước to bằng cái mâm ăn cơm, hy vọng bắt được vài con cá lòng tong nhưng xô lại đầy bùn.
Khó có thể tưởng tượng được chỉ cách nay vài tháng hồ này chứa đầy nước, giờ xe tải cũng có thể lưu thông dễ dàng dưới lòng hồ mà nhiều đoạn dấu hằn bánh xe vẫn in rõ.
Được biết, chỉ số khô hạn hàng năm ở Bình Thuận phổ biến là 0,8 - 3,2, tức lượng bốc hơi (phần chi) cao hơn gần gấp 3 lần lượng mưa (phần thu) và mức độ khô hạn xảy ra ở tỉnh Bình Thuận chủ yếu từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau.
Bình Thuận nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, tổng lượng mưa năm ở mức trung bình, phân hóa mạnh theo không gian, lượng bốc hơi lớn cùng với số giờ nắng cao, xấp xỉ 2.700 - 2.755 giờ, trung bình hàng tháng có 174 - 297 giờ nắng. Do đó, những ngày này khi đến các vùng khô hạn ở Bình Thuận không khác gì đi vào “chảo lửa”, vô cùng khốc liệt.
