Dự án đường sắt cao tốc tốn kém cùng với việc gia tăng nợ chính phủ đang khiến nhiều đại biểu băn khoăn, lo ngại. Trấn an những lo lắng này, nghỉ giải lao trong phiên họp Quốc hội ngày 27-5, Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng nói:
Nợ quốc gia được thị trường hóa. Trái phiếu của các chính phủ đều được các tổ chức tài chính trung gian mua bán. Cho nên nợ quốc gia của một số nước diễn biến xấu đang ảnh hưởng tới cả thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế và các hoạt động sản xuất kinh doanh toàn cầu.
Vấn đề này ta cũng đã đề phòng, bằng việc đưa ra hệ số an toàn. Tỉ lệ này thường được đưa ra phù hợp với điều kiện sức khỏe của từng nước. Có nước có thể trên 100% GDP, xấp xỉ 100%, dưới 100%. Còn ta, với trình độ phát triển hiện nay thì khoảng 50% GDP.
. Khả năng trả nợ của ta thế nào, thưa ông?
Năm nay Chính phủ sẽ tính toán để xây dựng chiến lược nợ mới, cân nhắc trong giai đoạn phát triển trung bình thì mức an toàn bao nhiêu là hợp lý. Đây đang là câu hỏi, còn phụ thuộc vào việc đất nước mình trong 10 năm tới, 20 năm tới phát triển với tốc độ nào, có bền vững không.
. Mức dư nợ an toàn của Việt Nam hiện được xác định trong mức 50% GDP. Giờ xây dựng chiến lược nợ mới, sẽ được điều chỉnh thế nào?
+ Kinh tế phát triển thấp, mình giữ ở mức 50%. Nhưng nếu trong trung hạn và dài hạn, khả năng phát triển cao hơn, làm ra nhiều của cải và có nhiều nguồn thu, khả năng trả nợ sẽ lớn hơn. Khả năng trả nợ lớn hơn thì mình có thể vay cao hơn. Nhưng vay cao hơn bao nhiêu cần phải tính.
. Một số nước trong khối EU đang rơi vào khủng hoảng do nợ quốc gia vượt quá khả năng trả nợ. Vậy xây dựng chiến lược nợ mới, Chính phủ lưu ý vấn đề này thế nào?
+ Ngoài việc xem xét tỉ lệ dư nợ mới là bao nhiêu, chúng ta cũng cân nhắc lại cơ cấu, xem Chính phủ vay bao nhiêu, doanh nghiệp vay bao nhiêu, thời hạn vay dài ngắn thế nào cũng cần tính toán… 5-7 năm trước, Argentina từng lâm vào tình cảnh khủng hoảng nợ quốc gia, chủ yếu do bảo lãnh cho doanh nghiệp vay quá nhiều, đến khi nợ doanh nghiệp chuyển sang nợ chính phủ gây khủng hoảng.
. Chính phủ đã đề xuất và được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư hàng loạt dự án lớn, từ điện hạt nhân, khai thác bauxite đến mở rộng Hà Nội. Giờ lại đề xuất thêm dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam 56 tỉ USD, đồ án quy hoạch chung thủ đô Hà Nội 90 tỉ USD. Chính phủ đã tính toán nguồn đầu tư này thế nào?
+ Đều được tính trong bài toán tổng thể của nợ quốc gia. Các dự án này có phần vay ODA, trong đó có khoản tài trợ không hoàn lại hoặc lãi thấp. Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế thường cho vay những khoản như vậy, mà ta lại thuộc diện được ưu tiên nên phải tranh thủ. Còn các khoản vay khác phải chuyển dần sang hình thức đầu tư chứ vay 100% thì không có lợi. Để nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào cổ phần hóa doanh nghiệp trong nước là vậy. Họ mang vốn vào, lời ăn lỗ chịu.
. Xin cảm ơn ông!
NGHĨA NHÂN - THÀNH VĂN
