Cục trưởng An ninh mạng giải đáp những thắc mắc

Ngày 12-6, Luật An ninh mạng đã được Quốc hội (QH) biểu quyết thông qua với tỉ lệ 86,86% tán thành. Đã có rất nhiều ý kiến bày tỏ sự băn khoăn về luật này và Pháp Luật TP.HCMcó cuộc trao đổi với Trung tướng Hoàng Phước Thuận, Cục trưởng Cục An minh mạng, Bộ Công an.

Google, Facebook phản ứng ra sao?

. Phóng viên: Trong quá trình soạn thảo, có làm việc với Google hoặc Facebook tại Việt Nam (VN) hay không, họ có phản ứng như thế nào về yêu cầu đặt máy chủ tại VN?

+ Trung tướng Hoàng Phước Thuận (ảnh): Chúng ta xây dựng dự thảo luật từ tháng 11-2016 theo nghị q u y ế t QH, Thủ t ư ớ n g q u y ế t định ban hành ban soạn thảo, gồm nhiều bộ ngành, không chỉ công an mà còn quốc phòng, thông tin và truyền thông, kế hoạch đầu tư, công thương, ngoại giao… cùng tham gia.

Trong quá tình xây dựng, ban đầu có bám theo Nghị định 72 về quy định đặt máy chủ, yêu cầu rất rõ ràng. Sau đó, QH có đặt vấn đề làm sao điều chỉnh phù hợp với kiến nghị của các doanh nghiệp (DN), tập đoàn viễn thông Internet. Chúng tôi đã làm việc với những người có trách nhiệm của Google, Facebook và hiệp hội kinh doanh Hoa Kỳ, đã trao đổi, lắng nghe và cầu thị.

Theo trao đổi của tôi với các đại diện tập đoàn đó, tôi chưa thấy họ có ý kiến gì khác, khi được giải thích thì họ thấy phù hợp và sẽ nghiên cứu, điều chỉnh chiến lược của mình, kể cả hiệp hội điện toán đám mây châu Á chúng tôi cũng giải thích rất rõ ràng.

Có thể khẳng định rằng ban soạn thảo đã tiếp thu, cầu thị, điều chỉnh cho phù hợp để trình ra QH tại kỳ họp thứ 5, được biểu quyết thông qua.

.Với những quy định của Luật An ninh mạng, liệu Google, Facebook có rút khỏi thị trường VN?

+ Chưa có thông tin nào về việc Google, Facebook rút khỏi VN. VN có tới hơn 48 triệu tài khoản, là một trong những thị trường hàng đầu của Facebook.

Không hạn chế quyền tự do ngôn luận

. Nhiều ý kiến cho rằng các điều khoản của Luật An ninh mạng ảnh hưởng tới quyền tự do ngôn luận của người dùng?

+ Luật này không ảnh hưởng gì tới quyền tự do ngôn luận. Chưa có luật nào đưa ra những bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khi sử dụng mạng như luật này, chưa bao giờ quyền trẻ em được bảo vệ như vậy trên không gian mạng. Ai xúc phạm nhân phẩm, bịa đặt… mà hành vi đó quy chiếu theo 29 điều của BLHS đều sẽ bị xử lý. Chúng ta có thể thoải mái sử dụng mạng để hoạt động không vi phạm pháp luật.

Luật An ninh mạng là để bảo vệ bí mật cá nhân. Ảnh: HTD

Ở đời thực, chúng ta có 29 điều BLHS cấm thì trên mạng ảo cũng bị cấm, không thể có chuyện đe dọa giết người ở đời thực bị bắt mà đe dọa giết người trên mạng ảo lại được tự do. Không thể nào mua bán vũ khí ở ngoài đời thì bị xử lý, còn trên mạng thì thoải mái. Không thể kích động biểu tình, mang bom xăng hoặc gậy gộc mà không bị xử lý.

Chưa bao giờ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân lại được bảo vệ trên mạng nhiều như vậy, đặc biệt là tôn giáo, dân tộc, giới,… Chúng ta được nói, được phản biện các vấn đề, miễn sao không vi phạm pháp luật, vi phạm điều cấm.

. Vậy có vi phạm các điều ước quốc tế?

+ Chúng tôi đã rà soát rất đầy đủ, khẳng định không có vi phạm, chúng ta áp dụng các ngoại lệ về an ninh. Đại diện Ủy ban Quốc phòng-An ninh đã trình bày rất đầy đủ. Tôi cũng đã tiếp xúc, lắng nghe các nhà ngoại giao với tư cách của ban biên soạn, họ đều khẳng định có phạm vi ngoại lệ, quốc gia nào cũng vậy.

. Có ý kiến cho rằng Luật An ninh mạng là để bảo vệ mạng, còn bảo vệ quốc gia đã có Luật An ninh quốc gia; dùng Luật An ninh mạng để bảo vệ an ninh quốc gia là sự nhầm lẫn về khách thể của pháp luật?

+ Luật An ninh mạng đã nói rất rõ về phạm vi điều chỉnh, theo đó an ninh mạng là sự bảo đảm hoạt động trên không gian mạng không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Tôi tin rằng nếu đọc kỹ họ sẽ đồng thuận với tôi, có 86,86% đại biểu QH bấm bút thông qua.

Lo ngại nảy sinh lạm quyền

. Cũng có ý kiến cho rằng luật này đã trao quyền quá lớn cho cơ quan chuyên trách an ninh mạng, dễ dẫn tới sự lạm quyền. Và căn cứ vào đâu để đánh giá thông tin nào là vi phạm mà không quy chụp?

+ Trên thực tế, chúng ta đang thực hiện rất đúng bài bản khi xác định nội dung vi phạm pháp luật, nếu liên quan đến vấn đề thông tin truyền thông thì Bộ TT&TT thẩm định, đến văn hóa thì Bộ Văn hóa thẩm định, cơ quan chuyên trách về an ninh mạng của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng sẽ căn cứ vào thẩm định đó mới đề nghị cung cấp các thông tin để điều tra hành vi vi phạm pháp luật.

Trong điều cấm của luật cũng nêu rất rõ cá nhân hay tổ chức nào đó lợi dụng nghiệp vụ an ninh mạng để xâm phạm lợi ích quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, trật tự an toàn xã hội,… chắc chắn sẽ bị xử lý.

. Có nên để tòa án (cơ quan xét xử - PV) ra phán quyết đó là hành vi vi phạm hay không?

+ Tòa án chỉ đánh giá, kết án khi có tội, còn khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì cơ quan thẩm định là cơ quan chức năng.

Khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì cơ quan chức năng an ninh mạng của Bộ Công an và Bộ Quốc phòng phải điều tra, xác minh các tài liệu đó có vi phạm hay không, từ đó đề nghị các DN viễn thông Internet cung cấp các thông số khi cần thiết.

Nhà nước có rất nhiều bộ, ngành để thẩm định chứ cơ quan an ninh mạng không thể làm.

Lo sợ bị lộ, lọt thông tin cá nhân

. Nhiều DN đang lo lắng về quy định buộc phải cung cấp thông tin cá nhân của khách hàng khi có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan chức năng?

+ Hiện nay, chính các DN đang lưu trữ thông số của các cá nhân rất nhiều, thông số của chúng ta đang bị họ quản lý và bị lộ, lọt, lạm dụng thông tin cá nhân rất nhiều. Chính việc lộ, lọt này là do sự quản lý không tốt của DN. Các DN không cần lo lắng vì trước nay cơ quan an ninh chưa bao giờ yêu cầu đến mức như lo lắng, chỉ đặt vấn đề khi vi phạm pháp luật.

Có thể nói trong khuôn khổ luật này có các nhóm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các DN cung cấp dịch vụ viễn thông Internet mà trước đây chưa bao giờ có.

. DN bắt buộc phải cung cấp thông tin khách hàng khi có yêu cầu thì có vi phạm quyền bảo mật thông tin của cá nhân hay không?

+ Không hề vì đã có Điều 26. Theo đó, DN trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ trên không gian mạng hoặc sở hữu hệ thống thông tin tại VN phải thiết lập cơ chế xác thực thông tin khi người dùng đăng ký tài khoản số; bảo mật thông tin, tài khoản của người dùng; cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu bằng văn bản sẽ điều tra xử lý hành vi vi phạm pháp luật về an ninh mạng.

Như vậy, trách nhiệm của DN là phải bảo mật thông tin của khách hàng, nếu lộ thì phải chịu trách nhiệm. Việc cung cấp cho cơ quan chỉ trong trường hợp có văn bản. Cụ thể, khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì cơ quan chức năng có quyền gửi văn bản. Ví dụ như nếu nghi vấn có việc chuẩn bị giết người, trao đổi việc mua bán chất nổ thì dứt khoát phải làm.

. Vậy lấy gì đảm bảo khi thông tin của khách hàng được cơ quan chức năng thu thập sẽ không bị lộ, lọt?

+ Điều 17 về phòng, chống gián điệp mạng; bảo vệ thông tin thuộc bí mật nhà nước, bí mật công tác, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và đời sống riêng tư trên không gian mạng đã quy định rất rõ về việc này.

Chưa có luật nào quy định trên không gian mạng như vậy cả. Nhiệm vụ của cơ quan chuyên trách về an ninh mạng phải góp phần bảo vệ các bí mật này, nếu không làm tốt thì phải có trách nhiệm trước đất nước và nhân dân.

. Xin cám ơn ông.