Kết luận kiểm tra chấp hành pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thương mại, cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của Công ty Cổ phần Con Cưng được Bộ Công Thương công bố ngày 17-8 vừa qua đã trả lời cho những đồn đoán nghi ngờ của người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm của công ty này.
Trước đó, nhiều người đặt câu hỏi phải chăng hệ thống siêu thị Con Cưng làm ăn theo kiểu “treo đầu dê bán thịt chó” bằng gian lận về xuất xứ hàng hóa, cắt tem nhãn. Có người còn ví vi phạm của Con Cưng cũng y chang như vụ Khaisilk.
Thế nhưng kết quả của đoàn kiểm tra liên ngành đã kết luận về cơ bản, công ty đã chấp hành đúng quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm hàng hóa và nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa. Hồ sơ nhập khẩu của Con Cưng hợp lệ theo các quy định của pháp luật về thủ tục hàng hóa nhập khẩu. Đơn vị này chỉ có vi phạm về kỹ thuật như tem nhãn không đúng kích thước; dùng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ tiếng Việt; lập web nhưng không đảm bảo cho khách hàng sử dụng một số thủ tục và bảo vệ thông tin cá nhân…
Siêu thị Con Cưng
Có một thực tế ai cũng thấy là công ty đã bị thiệt hại không nhỏ trước khi có kết luận chính thức này. Lỗi thuộc về phát ngôn của Cục Quản lý thị trường (QLTT) khi vào ngày 31-7, tại họp báo chuyên đề, một phó cục trưởng Cục QLTT đã vanh vách tuyên bố bảy hành vi vi phạm của Con Cưng. Trong đó, nặng nhất là quy kết công ty nhập khẩu hàng hóa không hóa đơn, chứng từ; có giấy nhãn mác đè nhãn mác khác, nhập nhèm truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Vị này còn khẳng định với bảy sai phạm này thì đủ điều kiện để xử lý Con Cưng.
Khi thông tin này được truyền thông nhân rộng thì ai cũng có cảm giác rằng doanh nghiệp (DN) này làm ăn gian lận, cần phải tẩy chay.
Nghị định số 09/2017 ngày 9-2-2017 của Chính phủ (quy định chi tiết việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước) cũng quy định khá chung. Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 thì người đứng đầu các cục trực tiếp thực hiện quyền này, trong trường hợp không trực tiếp thực hiện được thì ủy quyền cho cấp phó là người được giao phụ trách cơ quan thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho
báo chí.
Đối chiếu Điều 4 nghị định này thì việc ông phó cục trưởng Cục QLTT công bố thông tin về vi phạm của Con Cưng tại cuộc họp báo chuyên đề có thể không sai về thẩm quyền và hình thức cung cấp thông tin cho báo chí. Tuy nhiên, phải hiểu rằng với những thông tin nhạy cảm về sai phạm của DN thì việc công bố thông tin như vậy là chưa ổn, nếu không muốn nói là vội vàng. Về nguyên tắc thì kết luận của Bộ Công Thương mới là kết luận, còn phát ngôn trước đó của QLTT chưa phải là kết luận. nếu vì lý do gì đó, không tuân thủ quy trình thanh tra, kiểm tra mà vội vàng đưa thông tin có tính chất như kết luận ra xã hội thì sẽ gây thiệt hại lớn cho DN về doanh thu và uy tín.
Hẳn chúng ta còn nhớ một phó cục trưởng Cục QLTT cũng từng yêu cầu Con Cưng phải lý giải mục đích treo thưởng 1 tỉ đồng cho khách hàng đầu tiên phát hiện chuỗi siêu thị này nhập hàng không chính hãng. Tuy nhiên, sau đó chính lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định rằng việc treo thưởng này là quyền của DN. Nhiệm vụ của lực lượng QLTT là tập trung làm tốt nhiệm vụ của mình được giao.
Rõ ràng với kết luận chính thức thì Con Cưng đã bị mang tiếng oan, vậy cũng cần làm rõ trách nhiệm của Cục QLTT trong việc này mới thể hiện sự sòng phẳng với DN và người tiêu dùng.
Phần cuối kết luận ngày 17-8 cũng đã đề cập đến việc chấn chỉnh hoạt động của lực lượng QLTT. Theo đó, bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo Cục QLTT và các đơn vị trong bộ rà soát các quy định, quy trình nghiệp vụ, thực thi công vụ của cán bộ, công chức lực lượng QLTT và bộ để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, không gây phiền nhiễu cho DN và bảo vệ lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng. Bộ cũng nhấn mạnh sẽ xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của cán bộ, công chức lực lượng QLTT trong khi thi hành công vụ nếu có. Theo tôi, đây là một việc làm hết sức cần thiết.
PGS-TS PHAN HUY HỒNG, Trưởng bộ môn Luật thương mại,
ĐH Luật TP.HCM
