Phạt tù “tài xế ma túy”

Cảnh báo của WHO

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tai nạn giao thông thuộc tốp ba nguyên nhân gây chết người nhiều nhất ở độ tuổi 5-44. Điều đáng lưu ý là WHO chỉ ra rằng hầu hết điểm nóng về tai nạn giao thông đều xuất phát từ các chất kích thích, trong đó việc tài xế sử dụng ma túy là rất phổ biến.

Ví dụ tại Vương quốc Anh, thống kê sơ bộ từ chính phủ nước này cho thấy chỉ trong năm 2011, có ít nhất 640 vụ tai nạn giao thông khiến 49 người thiệt mạng và nguyên nhân do ma túy gây ra. Mặc dù có các điều luật rất mạnh tay nhằm phòng ngừa và xử lý tài xế sử dụng ma túy nhưng theo khảo sát của tờ The Guardian, quốc gia phát triển trong tốp đầu châu Âu này vẫn có khoảng 10% những người thuộc độ tuổi 18-29 lái xe sau khi sử dụng ma túy.

Còn tại Mỹ, tài xế khi lái xe có sử dụng ma túy hoặc cần sa cũng phổ biến. Tình trạng thanh niên tại Mỹ lái xe gây tại nạn do ma túy, cần sa tác động có thời gian bị báo động nghiêm trọng. Theo nghiên cứu, thành phần hoạt chất chính trong cần sa là THC (delta-9-tetrahydrocannabinol), là chất có tác dụng gây hưng phấn. Hằng năm, ước tính từ 6% đến 11% các vụ tai nạn nghiêm trọng tại Mỹ có sự hiện diện của chất này.

Cảnh sát Bỉ ra tín hiệu dừng xe để kiểm tra tài xế có sử dụng ma túy. Ảnh: HUGUEN 

Nghiên cứu của WHO cho thấy khi tài xế sử dụng ma túy bất kể với hàm lượng ít hay nhiều đều bị rơi vào trạng thái hưng phấn thần kinh. Đó là lý do các tài xế trở thành “quái xế” do họ dễ dàng bị mất kiểm soát, thiếu tập trung, giảm thị lực, nhận thức kém, phản ứng chậm, xử lý tình huống không linh hoạt. Tình trạng mất tự chủ trên sẽ dẫn đến những tình huống nguy hiểm, đặc biệt đối với tài xế. Khi đó họ không chỉ gây nguy hiểm cho chính mình mà còn đe dọa đến sự an toàn của người khác.

Mỹ: Lái xe khi phê thuốc là ở tù

Quy định chung của Mỹ cho phép mỗi bang có quy định riêng về việc sử dụng ma túy là hợp pháp hay không hợp pháp. Tuy nhiên, bộ luật chung quy định rõ tất cả hành vi điều khiển phương tiện giao thông khi đã sử dụng ma túy đều được xem là phạm tội. Tất cả các bang đều đưa ra bộ luật hà khắc nhằm mục đích ngăn chặn, nghiêm cấm các trường hợp tài xế sử dụng ma túy trước và trong khi lái xe. Cụ thể, bộ luật cấm lái xe khi đã sử dụng rượu/bia hoặc ma túy được thông qua từ rất lâu.

Theo đó, mỗi cá nhân khi phạm tội lần đầu, dù chưa gây tổn thất hoặc không gây bất kỳ hậu quả gì (tương ứng với tội nhẹ nhất) cũng sẽ bị giam tại nhà tù của hạt. Đồng thời, người này còn phải chịu đóng phạt với mức tiền lên đến 1.000 USD. Bên cạnh đó, người này còn phải chịu thêm các mức xử lý khác kèm theo, bao gồm điều trị bắt buộc lạm dụng chất kích thích; bị tịch thu hoặc hạn chế giấy phép lái xe, đồng thời bị quản chế trong thời hạn ba năm.

Trường hợp thứ hai, nếu người lái xe sử dụng ma túy, khi lái xe vi phạm gây tai nạn và dẫn đến thương tích hoặc tử vong thì sẽ bị truy tố như một trọng tội và giam giữ tại nhà tù tiểu bang.

Ở châu Âu, tài xế vi phạm giao thông liên quan đến ma túy bị phạt rất nặng. Ảnh: CRAVELINES

Anh: Thử máu tại chỗ để giám sát thường xuyên

Trong khi đó ở Vương quốc Anh, chính phủ từ lâu luôn giữ vững thái độ không khoan nhượng đối với các vi phạm giao thông liên quan đến ma túy. Vì tình trạng tài xế dùng ma túy rất phổ biến nên Quốc hội nước này đã thông qua những kế hoạch nhằm kiểm soát chặt chẽ, “ngăn ngừa hơn chữa bệnh” đối với tình trạng sử dụng chất ma túy của các tài xế.

Thông tin từ hãng BBC cho biết nước Anh đã đưa vào sử dụng thiết bị đặc biệt có thể xác định tài xế sử dụng ma túy hay không thông qua mẫu máu và cho ra kết quả ngay lập tức. Chính phủ cho áp dụng thiết bị này phổ biến từ năm 2010 tại Anh, Scotland và Xứ Wales.

Bên cạnh đó, luật nước này quy định người vi phạm sử dụng ma túy ngay trước và khi lái xe sẽ bị phạt 5.000 bảng Anh; cấm người vi phạm lái xe ít nhất 12 tháng; và phạt tù giam. Quốc hội cũng đưa ra những quy định ngày càng rõ ràng và cụ thể hơn đối với các loại ma túy, gồm ma túy thông thường (tám loại) và các loại ma túy khác (do thuốc kê đơn của bác sĩ). Những nỗ lực trong việc giám sát tài xế, áp dụng mạnh tay các điều luật trên của nước Anh đã nhận được phản hồi tích cực từ đông đảo người dân, góp phần giúp giảm tai nạn giao thông vì ma túy xuống đáng kể.

Các nước châu Âu: Liên kết chống ma túy

Từ đầu thế kỷ 21, các quốc gia châu Âu đã đưa ra những đề xuất để giải quyết vấn đề giữa lái xe và sử dụng ma túy, thể hiện qua các kế hoạch hành động châu Âu về ma túy 2000-2004, 2005-2008, 2009-2012. Gần đây nhất, các nước châu Âu cùng đưa ra dự án mang tên DRUID, huy động sự tham gia của hơn 20 quốc gia châu lục, cũng như quy tụ các tổ chức và chuyên gia hàng đầu của cả châu Âu.

Mục đích của dự án DRUID này là nghiên cứu tác động của rượu, ma túy và các loại thuốc đến việc lái xe an toàn. Từ các cơ sở số liệu này, các chuyên gia phân tích nguyên nhân, tạo cơ sở nhận định về liều lượng, nồng độ ma túy trong máu gây ra nguy hiểm khi lái xe. Từ đó xây dựng các quy định để bảo vệ con người, giảm thiểu thương vong.

Luật các nước châu Âu nói chung cũng xử lý rất nặng các “tài xế ma túy”. Các nước này đề ra những hình thức xử lý vi phạm đa dạng như nộp phạt, tịch thu bằng lái, tù giam. Chưa kể, người vi phạm phải chịu mức phạt rất khắc nghiệt. Điển hình ở Pháp, vi phạm giao thông liên quan đến ma túy có thể bị phạt 9.000 euro, cấm lái xe ba năm và phạt ba năm tù giam.

Khác với Mỹ, các nước châu Âu dù cho phép người dân được quyền lái xe sớm hơn (16 tuổi) nhưng họ lại hạn chế độ tuổi sử dụng các chất kích thích, có thể gây nghiện như ma túy. Họ tập trung vào việc thắt chặt các quy định giao thông, kiểm tra tài xế nghiêm ngặt bằng rất nhiều hình thức khác nhau. Đơn cử ở Anh, cảnh sát sẽ kiểm tra máu tài xế; ở Pháp, tài xế sẽ được xét nghiệm urê/nước bọt để phát hiện chất kích thích, gây nghiện, ma túy.

ĐẠI THẮNG - NA THY