Ngoài các ý kiến, tham luận về cách xây dựng nhân vật, khai thác đề tài và cả việc mâu thuẫn giữa người biên kịch và đạo diễn, buổi tọa đàm đã “nóng” lên khi nhà sử học Dương Trung Quốc đề cập đến tính lịch sử trong việc khai thác đề tài cho phim. Ông cho rằng các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật có thể giúp các nhà nghiên cứu nhận thức sâu sắc hơn về lịch sử, đặc biệt là điện ảnh.
Đồng ý với ông Dương Trung Quốc, bà Nguyễn Thế Thanh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch TP.HCM cho rằng không nên áp đặt quá nhiều yếu tố lịch sử vào việc làm phim, như thế sẽ ảnh hưởng đến tính sáng tạo của điện ảnh. “Người xem, người duyệt phim và cả người làm phim thường bị ám ảnh, sợ hãi và cả bực bội khi phải luôn căng ra với câu hỏi: Không biết bộ phim này có đúng với lịch sử hay không?” - bà Thanh nói.
Bà Nguyễn Thế Thanh cũng khẳng định điện ảnh Việt Nam sẽ không thể có những phim cổ trang, dã sử nếu cứ áp đặt một cách máy móc yếu tố lịch sử vào phim và phim chỉ là một tác phẩm minh họa cho lịch sử. Bà cho rằng người làm phim có quyền cảm nhận lịch sử theo cách riêng và diễn đạt làm sao để người xem đồng cảm mà không có ý xuyên tạc.
Bên lề buổi tọa đàm, Pháp Luật TP.HCM đã trao đổi thêm với nhà sử học Dương Trung Quốc một số vấn đề: Đâu là giới hạn của hư cấu trong tác phẩm nghệ thuật và sự thật lịch sử? Điều khó cho các nhà làm phim lịch sử hiện nay là gì? Ông nói: “Các nhà sáng tạo có quyền tưởng tượng ra quá khứ và những giả định của sự thật. Tuy nhiên, họ phải là những người có kiến thức lịch sử nhất định. Ngoài ra, nhận thức về sự kiện, nhân vật lịch sử là quyền của nhà sáng tạo nhưng nhận thức ấy có được xã hội chia sẻ, khán giả chia sẻ hay không, điều đó mới thể hiện sự thành công”.
Ông cũng chia sẻ việc các nhà làm phim hiện nay chỉ muốn làm thay các nhà sử học khi vô tình biến một bộ phim đề tài lịch sử thành một bộ phim về... giáo khoa lịch sử. Ông cho rằng muốn lịch sử đi vào giới trẻ nhanh nhất thì nên thông qua điện ảnh và nên “kiếm hiệp hóa lịch sử”, tức là người làm phim dựng lại bối cảnh lịch sử nhưng dưới góc độ kiếm hiệp như phim Dòng máu anh hùng.
Cuối cùng ông khẳng định: “Nên đưa ra một thông điệp cho bộ phim chứ đừng biến bộ phim thành bài học phải nhớ!”.
QUỲNH TRANG
