Theo dự kiến, chiều nay (15-9), TAND tỉnh Đồng Nai sẽ tuyên án vụ tham nhũng đất đai ở huyện Vĩnh Cửu sau năm ngày xét xử và hai ngày nghị án. Trước đó, công tố viên đã đề nghị cho 5/8 bị cáo được hưởng án treo, trong đó có nguyên chủ tịch huyện Nguyễn Hoàng Huynh. Đề nghị này đã gây ngạc nhiên cho nhiều người tham dự phiên tòa vì quá nhẹ.
Chưa đủ tính răn đe?
Theo hồ sơ, tám bị cáo, đứng đầu là Huynh và nguyên chủ tịch thị trấn Vĩnh An Nguyễn Ngọc Chiến đã có sai phạm gây thiệt hại cho nhà nước hơn năm tỷ đồng. Đó là việc cấp đất tràn lan cho bản thân, gia đình, người quen; tùy tiện giảm tiền đền bù và miễn phí sử dụng hạ tầng cho nhiều doanh nghiệp.
Căn cứ vào vai trò của mỗi bị cáo trong từng vụ, cơ quan tố tụng đã quy trách nhiệm cụ thể cho từng người và truy tố về ba tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 BLHS); lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 281 BLHS) và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285 BLHS).
Những sai phạm của các bị cáo có tính hệ thống, diễn ra trong một khoảng thời gian dài, có vụ người này có vai trò chính, người kia có vai trò phụ và ngược lại. Tựu trung, thiệt hại do họ gây ra không chỉ là những khoản tiền thất thu của nhà nước. Nó còn làm giảm sút lòng tin của một bộ phận người dân vào những cán bộ, gây ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan nhà nước. Những thiệt hại ấy khó có thể định lượng được bằng tiền.
Hậu quả vụ án nghiêm trọng là vậy nhưng trong phần luận tội, công tố viên đã đề nghị mức án khiến nhiều người tham dự phiên tòa bất ngờ. Họ cho rằng mức án như vậy là quá nhẹ, không đủ sức răn đe tội phạm để phòng ngừa chung.
Cụ thể: Huynh (cáo trạng truy tố cả ba tội nhưng ra tòa VKS rút tội lợi dụng..., còn hai tội) chỉ bị đề nghị mức án từ 30 tháng đến 36 tháng án treo. Chiến - “đầu trò” trong các “phi vụ” cấp đất vô tội vạ được đề nghị từ 24 đến 32 tháng tù cho hai tội cố ý làm trái... và lợi dụng chức vụ, quyền hạn... Nặng nhất là nguyên trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường Thái Văn Nghĩa cũng chỉ bị đề nghị từ 30 đến 44 tháng tù cho cả ba tội. Trong số những người bị truy tố một tội, nguyên trưởng Phòng Kinh tế Lê Toàn Hiếu bị đề nghị từ 24 đến 36 tháng tù, những bị cáo còn lại được đề nghị án treo từ 12 tháng đến 18 tháng.
Sai luật
Theo Điều 47 BLHS, khi bị cáo có từ hai tình tiết giảm nhẹ trở lên, tòa có thể áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt mà điều luật đã quy định nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật. Đối chiếu với quy định trên, ở vụ án này, đại diện VKS đã đề nghị hình phạt sai luật cho bốn bị cáo.
Với bị cáo Huynh, về tội cố ý làm trái..., cáo trạng truy tố Huynh theo khoản 3 Điều 165 BLHS (khung hình phạt từ 10 đến 20 năm tù). Như vậy, chỉ riêng với tội này, nếu VKS muốn đề nghị tòa xử dưới khung truy tố thì cũng phải nằm trong khoản 2 của điều luật và không thể thấp hơn ba năm tù (khung hình phạt từ ba đến 12 năm tù). Thế nhưng VKS chỉ đề nghị phạt Huynh từ 24 đến 28 tháng tù về tội này là sai luật.
Đó là chưa kể VKS còn đề nghị phạt Huynh từ sáu tháng đến tám tháng tù về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Khi đó, tổng hợp hình phạt của hai tội, hình phạt chung của Huynh thấp nhất cũng phải là 42 tháng tù. Với mức án này, đương nhiên Huynh không thể được hưởng án treo (chỉ áp dụng khi hình phạt không quá ba năm tù theo Điều 60 BLHS).
Tương tự, bị cáo Nghĩa (bị truy tố về tội cố ý làm trái... theo khoản 3 Điều 165 BLHS) đáng lẽ phải bị phạt thấp nhất là 36 tháng tù chứ không phải 12 tháng như đề nghị của VKS. Tổng hợp hình phạt với hai tội còn lại, mức án thấp nhất mà Nghĩa phải chịu là 54 tháng tù chứ không phải chỉ 30 tháng như đề nghị của VKS.
Hai trường hợp còn lại mà VKS đề nghị sai là bị cáo Hiếu (từ 24 đến 36 tháng thay vì thấp nhất là 36 tháng) và Vũ Đình Ngôn (12 đến 18 tháng thay vì thấp nhất là 36 tháng).
Liệu TAND tỉnh Đồng Nai có chấp nhận mức án đề nghị của VKS và cho hưởng án treo hàng loạt, chúng tôi sẽ thông tin tiếp tới bạn đọc.
THÁI BÌNH
