Ông Nguyễn Huy Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho biết vào thời điểm trước khi Quốc hội ban hành Luật Phòng, chống HIV/AIDS, do vấp phải các rào cản về mặt pháp lý nên việc triển khai các hoạt động can thiệp nhằm giảm tác hại trong dự phòng lây nhiễm như cung cấp bao cao su, bơm kim tiêm sạch cho các đối tượng là người nghiện chích ma túy, người mua dâm, bán dâm… gặp nhiều khó khăn.
Cụ thể, theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 thì việc “sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất, sử dụng trái phép chất ma túy” được coi là hành vi bất hợp pháp và loại phương tiện chích như kim tiêm bị nghiêm cấm. Còn Pháp lệnh Phòng, chống mại dâm thì nghiêm cấm việc mua bán dâm và coi bao cao su như một loại tang vật, phương tiện sử dụng để mua dâm, bán dâm.
Để giải quyết những mâu thuẫn về mặt pháp lý, Quốc hội đã đưa các quy định về can thiệp giảm tác hại vào khoản 15 Điều 2 và khoản 1 Điều 21 Luật Phòng, chống HIV. Ví dụ tại khoản 15 Điều 2 quy định “khuyến khích sử dụng bao cao su, bơm kim tiêm sạch… nhằm tạo điều kiện cho việc thực hiện các hành vi an toàn để phòng ngừa lây nhiễm HIV”. Dưới đó là nghị định hướng dẫn thi hành…
Thế nhưng trong thực tiễn, không phải ở đâu, lúc nào các điều khoản này cũng được thực thi đầy đủ. Trên báo chí thi thoảng lại thấy thông tin bắt một vụ mại dâm mà tang chứng là các bao cao su… Vì thế nhiều cán bộ đã ngại ngần khi thực hiện các biện pháp can thiệp giảm tác hại trong nhóm đối tượng người sử dụng ma túy, mua bán dâm. Ông Quang kiến nghị cần áp dụng các quy định tại Điều 83 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về nguyên tắc áp dụng pháp luật. Đó là “trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành mà có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản được ban hành sau”.
Vụ phó Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho rằng nếu một ngày chưa thống nhất giải quyết một cách đồng bộ mâu thuẫn pháp lý giữa hệ thống pháp luật về phòng chống HIV/AIDS với hệ thống pháp luật về phòng chống mại dâm thì ngày đó vẫn còn xuất hiện nhiều “con bệnh thế kỷ” do người sử dụng không có biện pháp phòng ngừa.
TỐ NHƯ
