Ngày 17-8, chia sẻ với báo chí, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã thông tin về những điểm mới trong dự án Luật Đất đai 2013 sửa đổi. Theo ông, sau tám năm thi hành Luật Đất đai 2013, việc quản lý đất đai có nhiều bước tiến nhưng đến nay nảy sinh một số bất cập, hạn chế.
Nhiều điểm mới của dự luật
Theo Bộ trưởng Hà, việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có nơi chưa đảm bảo lợi ích của người dân, thị trường quyền sử dụng đất phát triển chưa ổn định. Tài chính đất đai và giá đất chưa phản ánh đúng thực tế thị trường. Ngay sau khi trung ương ban hành Nghị quyết 18 (ngày 16-6) về hoàn thiện thể chế, chính sách đất đai, Bộ TN&MT là cơ quan soạn thảo dự án Luật Đất đai sửa đổi đã tập trung hoàn thiện dự thảo luật.
Theo đó, Bộ TN&MT đã chủ động rà soát, đánh giá 112 luật, bộ luật có liên quan, xác định những nội dung chồng chéo, thiếu thống nhất cần sửa đổi, bổ sung trong dự thảo. Đồng thời, bộ tổ chức lấy ý kiến góp ý với các bộ, ngành, cơ quan trung ương và 63 tỉnh, thành trong cả nước, cùng bốn hội thảo…
Từ đó, Bộ TN&MT đã hoàn thiện hồ sơ dự án luật gửi Bộ Tư pháp thẩm định và đã được Hội đồng thẩm định nhất trí thông qua tại cuộc họp ngày 9-8. Đến nay, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đã được xây dựng cơ bản, bám sát tinh thần của Nghị quyết 18-NQ/TƯ với nhiều điểm đổi mới.
| |
Bốn lô đất Thủ Thiêm được đưa ra đấu giá hồi tháng 12-2021. Ảnh: NGUYỆT NHI |
Đặc biệt dự thảo đã thể chế hóa chủ trương bỏ khung giá đất, xây dựng cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường. Dự thảo quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất, thiết lập hành lang pháp lý đồng bộ chuyển trọng từ phương thức quản lý nặng về hành chính sang thực sử dụng các công cụ kinh tế để quản lý, điều tiết các quan hệ đất đai.
Dự thảo tăng cường công khai, minh bạch, bình đẳng trong giao đất, cho thuê đất theo hướng giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Tiếp tục thực hiện công khai, minh bạch trong thu hồi đất, giải quyết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư. Việc tổ chức xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải thực hiện trước khi có quyết định thu hồi đất…
Bộ trưởng Hà nói: “Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có một đề án để tổ chức lấy ý kiến toàn dân về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Nếu dự luật được xây dựng đảm bảo đúng tiến độ, được toàn dân ủng hộ thì dự kiến tại kỳ họp cuối năm 2023, dự luật sẽ được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ giữa năm 2024”.
Sẽ bám sát giá đất thị trường
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đặc biệt nhấn mạnh các điểm mới về định giá đất và tài chính đất. Theo đó, việc định giá đất phải duy trì nguyên tắc sát với giá thị trường, Nhà nước muốn giao đất thì chủ yếu thông qua đấu giá, đấu thầu và mọi giao dịch, chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải được đăng ký. Từ đó, cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiến tới thu thập các dữ liệu thông tin giá đất, sử dụng một phương pháp tính phù hợp để tính được giá đất giao dịch phổ biến trong điều kiện bình thường. Giá đất này sẽ sát với giá thị trường.
“Theo đó, phải làm hai việc, một là thay đổi cách định giá đất. Hai là mọi giao dịch, buôn bán đất phải thông qua sàn giao dịch hoặc văn phòng đăng ký đất đai, kể cả Nhà nước giao đất phải chủ yếu thông qua đấu giá, đấu thầu. Căn cứ vào đó Nhà nước thu thập các dữ liệu thông tin giá đất thị trường. Nếu có được cái đó thì trên bản đồ sẽ có giá đất từng khu vực, thửa đất. Lúc đó từng người dân cũng có thể tính toán giá đất của mình dựa trên bản đồ địa chính và công thức tính giá đất. Với trường hợp giao dịch đất mà không đăng ký công khai thì không được thừa nhận quyền sử dụng đất” - ông Hà nói.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ TN&MT, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi lần này cũng thay đổi quản lý đất đai từ mệnh lệnh hành chính bằng công cụ kinh tế. “Chúng tôi sẽ bỏ khung giá đất, dùng bảng giá bám sát với giá thị trường. Bảng giá này có thể xây dựng năm năm/lần hoặc một năm/lần, cùng với hệ số biến động đất để có thể tính toán được giá đất tăng theo từng thời điểm” - ông hà nói.
Cùng với đó, dự thảo kiên trì nguyên tắc đất đai đã giao phải được sử dụng hiệu quả, đảm bảo theo tiến độ dự án. Nếu đất đai không được sử dụng hiệu quả sẽ bị tính thêm khoản tiền do sử dụng chậm. Làm sao để người đầu cơ không thể ôm được đất đó phải nhả ra, trả lại cho Nhà nước hoặc chuyển nhượng cho đối tượng khác để sử dụng hiệu quả hơn.•
Sẽ tính thuế phần địa tô chênh lệch
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Việc chuyển nhượng đất mà phát sinh địa tô chênh lệnh cũng sẽ bị Nhà nước thu. Trong vòng năm năm tới chưa thay đổi nhiều nhưng sau đó, chúng tôi quy định giá đất thu từ giao dịch chuyển quyền sử dụng đất sẽ tính thu thuế căn cứ vào bảng giá đất hằng năm chứ không căn cứ vào hợp đồng giao dịch. Đây là vấn đề căn cơ, cốt lõi để công khai, minh bạch nhằm hạn chế các tiêu cực, hạn chế về đất đai đang diễn ra hiện nay.
Việc xác định giá đất sẽ cụ thể hóa được giá đất theo thời gian trước quy hoạch, sau quy hoạch. Chênh lệch địa tô trước và sau quy hoạch đó sẽ được tính toán để Nhà nước có thể lấy một tỉ lệ để làm hạ tầng, người dân được hưởng một phần. “Người dân bỗng nhiên ra mặt đường mà vẫn tiếp tục sinh sống ở đó thì không thu phần địa tô chênh lệch, chỉ khi nào phát sinh giao dịch thì Nhà nước mới tiến hành thu. Cái này mà không thu thì tiền Nhà nước bỏ ra quy hoạch, làm đường sẽ vào ai?” - Bộ trưởng Hà nói.
