Chiều 26-11, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng tuyên hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm vụ án Hồ Minh Khiêm, cựu trưởng Phòng thanh tra thuế Cục Thuế tỉnh Bình Định bị cáo buộc nhận hối lộ. Tòa chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho VKSND tỉnh Bình Định để điều tra theo thủ tục chung.
Bị cáo Hồ Minh Khiêm tại phiên tòa phúc thẩm.
Nhận tiền của người vi phạm
Tại phiên tòa sơ thẩm hồi đầu tháng 8-2018, TAND tỉnh Bình Định tuyên phạt Hồ Minh Khiêm tám năm tù về tội nhận hối lộ. Sau đó, ông Khiêm kháng cáo kêu oan, cho rằng mình bị doanh nghiệp gài bẫy, các chứng cứ buộc tội không thuyết phục.
Bản án sơ thẩm xác định: Ngày 1-9-2017, Cục Thuế tỉnh Bình Định quyết định thanh tra thuế tại Công ty CP Xây dựng An Nghĩa (TP Quy Nhơn, Bình Định) thời gian 30 ngày. Trưởng Phòng thanh tra thuế Hồ Minh Khiêm được giao làm trưởng đoàn cùng ba thành viên khác. Tuy nhiên, trong thời gian thanh tra, Khiêm đang học lớp bồi dưỡng tại tỉnh Thừa Thiên-Huế nên ủy quyền bằng miệng cho phó đoàn thanh tra.
Sáng 24-9-2017, Khiêm gọi điện thoại hỏi ông Phạm Trọng Ân (thành viên đoàn thanh tra) để nắm các sai phạm mà đoàn thanh tra phát hiện tại Công ty An Nghĩa. Ông Ân cho biết Công ty An Nghĩa sai phạm lớn nhất là không khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường.
Chiều cùng ngày, Khiêm cùng ông Nguyễn Hoàng Tú (thành viên đoàn thanh tra) đến làm việc với đại diện Công ty An Nghĩa. Bị cáo Khiêm liệt kê, chỉ ra các vi phạm lớn về thuế của Công ty An Nghĩa rồi nói rằng với những vi phạm này, doanh nghiệp phải nộp phạt, truy thu thuế tổng cộng gần 1,4 tỉ đồng. Nghe vậy, ông Đỗ Nguyễn Duy Minh, Phó Giám đốc Công ty An Nghĩa, nhờ Khiêm giúp đỡ, bỏ qua các vi phạm. Khiêm yêu cầu những người khác đi ra ngoài để nói chuyện riêng với ông Minh. Khi còn hai người trong phòng, Khiêm cũng yêu cầu ông Minh tắt điện thoại, đặt lên bàn làm việc.
Sau đó, Khiêm nói nếu công ty đưa cho Khiêm 120-130 triệu đồng, đưa cho cục trưởng Cục Thuế tỉnh 20-30 triệu đồng thì sẽ bỏ qua các sai phạm lớn và chỉ xử lý các lỗi nhẹ với mức phạt 70 triệu đồng. Khi đại diện doanh nghiệp thương lượng thì Khiêm đồng ý giảm số tiền còn 130 triệu đồng. Khiêm nói phần mình 110 triệu đồng, còn lại sẽ đưa cho cục trưởng Cục Thuế.
Trong các ngày 25 và 28-9-2017, Khiêm liên tục gọi điện thoại hối thúc ông Minh đưa tiền. Ông Minh hẹn với lý do chưa chuẩn bị đủ tiền. Đến ngày 29-9-2017, cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Định ký kết luận thanh tra, xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với Công ty An Nghĩa gần 70 triệu đồng.
Chiều 1-10-2017, ông Minh gọi điện thoại nói Khiêm đến một quán cà phê để đưa tiền. Tại quán cà phê, ông Minh đưa cho Khiêm hai bì nhựa, một bì đựng 110 triệu đồng và một bì 20 triệu đồng. Trong khi bị cáo Khiêm cất hai bì trên vào túi xách thì bị Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Bình Định phát hiện, bắt giữ.
Cấp sơ thẩm có quá nhiều thiếu sót
TAND Cấp cao tại Đà Nẵng triệu tập đến phiên tòa phúc thẩm 10 cán bộ, điều tra viên thuộc Công an tỉnh Bình Định, hai cán bộ Công an phường Lê Hồng Phong, TP Quy Nhơn, một kiểm sát viên thuộc VKSND tỉnh Bình Định. Tuy nhiên, những người này đều vắng mặt.
Bị cáo Hồ Minh Khiêm cho rằng mình bị doanh nghiệp gài bẫy.
Tại phiên tòa, bị cáo Hồ Minh Khiêm tiếp tục kêu oan, cho rằng mình bị doanh nghiệp gài bẫy. Ông Khiêm cũng cho rằng các chứng cứ buộc tội ông là do dựng lên nên không thuyết phục.
HĐXX phúc thẩm nhận định quá trình điều tra, truy tố, xét xử của cấp sơ thẩm có quá nhiều thiếu sót không thể khắc phục, có quá nhiều vấn đề chưa được làm rõ. Theo tòa phúc thẩm, trong biên bản bắt quả tang thể hiện có mặt sáu cán bộ Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Bình Định, trưởng Công an phường Lê Hồng Phong, một cảnh sát khu vực; có mặt người đưa và người nhận hối lộ, có mặt những người làm chứng là bà Lê Hà Phương Đông, ông Bùi Đăng Khoa (đều ngụ TP Quy Nhơn).
Tuy nhiên, ở phần ký xác nhận chỉ có chữ ký của người lập biên bản là ông Đỗ Đức Phương, cán bộ thuộc Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Bình Định. Tòa phúc thẩm cho rằng chưa đảm bảo về mặt thủ tục, chưa đủ cơ sở xác định những người còn lại có tham gia bắt giữ người có hành vi vi phạm pháp luật.
Mặt khác, biên bản bắt người phạm tội quả tang được lập lúc 14 giờ 30 ngày 1-10-2017, địa điểm cà phê HQ, biên bản được lập ngay sau khi bắt quả tang ông Khiêm. Thế nhưng văn bản này lại được đánh máy tính, in ra từ máy in nên làm cho người bị bắt là ông Hồ Minh Khiêm nghi ngờ cơ quan công an và ông Đỗ Nguyễn Duy Minh đã có sự chuẩn bị trước.
Theo tòa phúc thẩm, một trong những nhân chứng quan trọng của vụ án là ông Bùi Đăng Khoa. Trong biên bản bắt quả tang ghi ông Khoa là người làm chứng. Tuy nhiên, tại phiên tòa phúc thẩm, ông Khoa khẳng định chiều 1-10-2017 ông không có mặt tại cà phê HQ nên không chứng kiến công an bắt quả tang ông Hồ Minh Khiêm. Đến 16 giờ ngày 1-10-2017, khi ông Khoa đang ở nhà thì có một cán bộ công an kêu ông đến trụ sở công an phường để nhờ giúp một việc.
Khi đến, ông Khoa thấy các cán bộ công an đang đếm tiền rồi đưa biên bản bảo ông Khoa ký, ghi họ tên vào. Ông Khoa thắc mắc nhưng sau đó vẫn ký vào để ra về, còn nội dung thế nào không hay biết. Đến tối cùng ngày, một cán bộ công an tiếp tục đưa biên bản đến nhà nhờ ông Khoa ký lại và ông này tiếp tục ký và cũng không đọc rõ nội dung.
Theo HĐXX phúc thẩm, khi bắt giữ Hồ Minh Khiêm về tội nhận hối lộ thì số tiền đưa và nhận hối lộ là bằng chứng rất quan trọng để buộc tội người có hành vi vi phạm. Thế nhưng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Định không niêm phong bằng chứng theo đúng quy định của pháp luật. Cấp sơ thẩm chưa làm rõ khi bắt giữ cơ quan chức năng chụp ảnh vật chứng là hai túi nylon bên trong có tiền hay không; nếu vật chứng là hai túi nylon có tiền thì khi đưa ông Khiêm và những người có liên quan về trụ sở công an, ai là người đưa vật chứng này về trụ sở, ai là người giám sát vật chứng…
Cũng theo bản án phúc thẩm, trong vụ án này, ông Nguyễn Duy Minh có đơn tố cáo ghi ngày 28-9-2017, được chuyển đến Công an tỉnh Bình Định vào hôm sau. Tuy nhiên, khi công an tỉnh chưa có biện pháp kiểm tra, xác minh đơn tố cáo để kịp thời ngăn chặn thì ông Minh đã đưa tiền cho ông Khiêm rồi bị bắt quả tang. HĐXX phúc thẩm cho rằng trong trường hợp này ông Minh không thuộc diện chủ động khai báo trước khi bị phát giác.
Do đó, để xử lý vụ án đúng quy định của pháp luật, không bỏ lọt tội phạm, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng yêu cầu xem xét trách nhiệm hình sự của ông Minh về hành vi đưa hối lộ và xem xét trách nhiệm đồng phạm của một số người liên quan tại Công ty An Nghĩa.
