Mực nước tại hồ Titicaca - hồ lớn nhất Nam Mỹ - đang giảm nhanh chóng sau đợt nắng nóng chưa từng có. Sự suy giảm đáng kinh ngạc của mực nước hồ Titicaca đang ảnh hưởng đến du lịch, đánh bắt cá và nông nghiệp - những ngành tạo ra thu nhập cho người dân địa phương.
| |
Một phần của hồ Titicaca bị khô cạn. Ảnh: AP |
Mực nước hồ giảm nhanh
Hồ Titicaca rộng gần 8.300 km vuông, nằm trên lãnh thổ Peru và Bolivia. Hồ thu hút du khách nhờ làn nước trong xanh và hoạt động trải nghiệm thú vị, theo đài CNN.
Hồ Titicaca còn được nhiều người gọi là “biển nội địa” vì độ lớn của nó. Hồ nằm ở độ cao khoảng 3.800 m, giữa dải Andes. Đây là nơi sinh sống của các cộng đồng người bản địa Aymara, Quechua và Uros.
Độ cao này khiến hồ tiếp xúc với mức độ bức xạ mặt trời cao, làm tăng khả năng bốc hơi của nước. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến mực nước của hồ Titicaca giảm đi nhanh chóng.
Hơn 3 triệu người sống trên và xung quanh hồ. Họ dựa vào vùng nước của hồ để đánh cá, trồng trọt và thu hút khách du lịch. Đây cũng là lực lượng thúc đẩy sự phát triển kinh tế của vùng.
Tuy nhiên, nắng nóng gay gắt đang khiến hồ Titicaca dần mất đi khả năng nuôi sống con người.
Mặc dù mực nước dao động mỗi năm ở hồ Titicaca là điều bình thường, nhưng những thay đổi nghiêm trọng về mực nước của hồ trong thời gian gần đây do biến đổi khí hậu khiến nhiều nhà khoa học lo ngại.
Theo nhà khí tượng học Taylor Ward của CNN, một đợt nắng nóng kỷ lục hồi tháng 7 vừa qua (ngay giữa mùa đông ở nam bán cầu) đã khiến lượng nước của hồ Titicaca bốc hơi nhanh, làm mực nước hồ giảm xuống, làm tình trạng thiếu nước của người dân trở nên trầm trọng hơn.
| |
Hồ Titicaca từng là địa điểm thu hút lượng lớn khách du lịch. Ảnh: GETTY IMAGES |
Theo ông Sixto Flores, giám đốc cơ quan khí tượng và thủy văn quốc gia Peru, từ tháng 8-2022 đến tháng 3-2023, lượng mưa ở khu vực hồ Titicaca thấp hơn 49% so với mức trung bình. Điều đáng nói đây là khoảng thời gian mùa mưa tại khu vực hồ Titicaca.
Trả lời CNN, ông Flores cho biết nếu hồ tiếp tục bốc hơi với tốc độ hiện tại, đến tháng 12, mực nước của hồ có thể xuống mức thấp nhất từng được ghi nhận kể từ năm 1996. Ông Flores cho rằng điều này có thể dẫn đến hậu quả “rất nghiêm trọng”.
Hiện tượng El Niño đã bắt đầu hoạt động. Hiện tượng này có thể ảnh hưởng lớn đến thời tiết khu vực Nam Mỹ và do nó, nó sẽ khiến đời sống của người dân vùng hồ Titicaca thêm khó khăn.
Bà Grinia Avalos, phó giám đốc khí hậu của cơ quan khí tượng và thủy văn quốc gia Peru, cho biết nhiệt độ tại Peru dự kiến ấm hơn do El Niño. Mức nhiệt cao sẽ kéo dài đến tháng 2-2024 và thậm chí có thể kéo dài lâu hơn nữa.
“Những điều này sẽ khiến lượng mưa ở vùng Andes thấp hơn nữa” - bà Avalos cảnh báo.
Ảnh hưởng sinh kế người dân
Một nghiên cứu gần đây cho thấy hồ Titicaca đang mất đi khoảng 120 triệu tấn nước/năm. Các tác giả nghiên cứu cho rằng nguyên nhân điều này là do sự thay đổi lượng mưa và dòng chảy.
Trữ lượng cá tại hồ Titicaca đã giảm trong thời gian gần đây do ô nhiễm nguồn nước và đánh bắt quá mức. Mực nước hồ giảm đã đặt thêm gánh nặng cho những người làm nghề đánh bắt cá trong hồ. Nước giảm đồng nghĩa với cá sẽ ít đi.
Nông nghiệp cũng bị hạn hán ảnh hưởng. Chính quyền khu vực báo cáo rằng trong mùa vụ vừa qua, cây trồng bị thiệt hại nặng nề. Theo đó, phần lớn cây diêm mạch và khoai tây - hai mặt hàng chủ lực của địa phương - đều bị ảnh hưởng.
| |
Việc mực nước hồ Titicaca xuống thấp ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân địa phương. Ảnh: REUTERS |
Ngành du lịch cũng bị ảnh hưởng do khách du lịch ít đi. Những chiếc thuyền dùng để chở du khách quanh hồ giờ đây bị mắc cạn do nước rút quá nhanh.
“Chúng tôi vô cùng lo lắng vì hiện tại mực nước đang giảm rất nhiều” - theo ông Jullian Huattamarca (36 tuổi), người bán hàng dệt may sản xuất tại địa phương cho du khách.
“Chúng tôi muốn khách du lịch quay trở lại, đặc biệt là khách du lịch nước ngoài” - ông Huattamarca nói.
Một phần của hồ Titicaca tọa lạc tại vùng Puno (Peru). Vùng Puno từ lâu đã được biết đến là một khu vực kém phát triển và ít được đầu tư của Peru. Đại dịch COVID-19 quét qua khiến người dân khu vực này đối mặt thêm nhiều khó khăn.
Ông Huattamarca cho biết nhiều người dân đã rời khỏi vùng Puno trong những năm gần đây, đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch.
“Họ phải làm vậy, họ không có đủ tiền để mua những món hàng cơ bản như thực phẩm” - ông Huattamarca nói.
Theo CNN, đợt hạn hán lần này có thể khiến nhiều người dân sống tại vùng Puno phải di cư đến nơi khác. Trước đó, đợt hạn hán năm 1991 đã tạo nên làn sóng di cư lớn trong khu vực.
Ông Nazario Charca (63 tuổi) sống trên hồ Titicaca và kiếm sống bằng nghề đưa khách du lịch dạo quanh hồ. Ông cho biết ông và người dân địa phương “không biết làm gì từ nay đến tháng 12 vì mực nước của hồ sẽ tiếp tục xuống thấp”.
Ông Charca là người thuộc nhóm người bản địa Uros. Họ sống trên những hòn đảo nhân tạo làm từ cây sậy totora khô ở giữa hồ Titicaca. Trong nhiều thế kỷ, người Uros đắp sậy thành các đảo lớn và sử dụng sậy để làm nhà, thuyền. Tuy nhiên, ông Charca lo ngại rằng mực nước thấp hơn khiến lượng sậy mọc quanh hồ ít hơn.
“Lượng nước thấp sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến chúng tôi. Sẽ không còn cây sậy totora nào nữa. Các hòn đảo đang xuống cấp. Đó là điều khiến chúng tôi lo lắng” - ông Charca nói.
| |
Một hòn đảo của người Uros. Ảnh: AP |
Theo ông Connor Baker, nhà phân tích tại tổ chức phi lợi nhuận International Crisis Group (Bỉ), tình hình hiện tại đòi hỏi nhà chức trách phải có biện pháp lâu dài để bảo vệ những người sống phụ thuộc vào hồ Titicaca.
“Ảnh hưởng ngày càng trầm trọng của biến đổi khí hậu đòi hỏi cần có các chiến lược quản lý bền vững. Các cộng đồng địa phương sống phụ thuộc vào hồ đặc biệt dễ bị tổn thương. Điều này nhấn mạnh tính cấp thiết của việc giải quyết hậu quả do mức nước hồ giảm” - ông Baker nói.
