Đằng sau việc Thái Lan bất ngờ chi mạnh tiền mua nông sản Việt

Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội rau quả Việt Nam (Vinafruit), Thái Lan là quốc gia tăng thu mua nông sản Việt Nam mạnh nhất trong 7 tháng đầu năm.

Thái Lan chi mạnh tiền mua nông sản Việt

Theo đó, trong 7 tháng đầu năm, Thái Lan chi 123 triệu USD để thu mua nông sản Việt, tăng 70% so với cùng kỳ. Thái Lan đã vươn lên vị trí thứ 4 trong top 10 thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Vinafruit nhấn mạnh, sầu riêng đông lạnh là mặt hàng chủ lực, chiếm tới 80% giá trị xuất khẩu trái cây của Việt Nam sang Thái Lan.

Ngoài ra thanh long, vải, nhãn, xoài đặc sản… cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao. Trong đó thanh long tăng trên 15%, vải tăng trên 150% so với cùng kỳ.

"Dù vậy so với sầu riêng, các mặt hàng này đang chiếm tỉ lệ không nhiều"- ông Bình nói.

Nhìn về thương mại rau quả giữa hai nước, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Vinafruit cho biết, đang có sự chuyển dịch đáng kể.

"Trước đây Việt Nam nhập siêu rau quả Thái Lan vì chất lượng hàng hóa trong nước chưa đảm bảo. Hiện nay, chúng ta đã giảm nhập khẩu nông sản từ Thái Lan, và đang xuất siêu sang thị trường này, với mặt hàng chủ lực là sầu riêng đông lạnh”- ông Nguyên nói.

Năm 2014, Thái Lan vốn là nguồn cung rau quả số một cho Việt Nam, vượt qua cả Trung Quốc, và duy trì vị thế này đến năm 2019 với giá trị hơn 464 triệu USD.

Tuy nhiên, đến năm 2023, Việt Nam chỉ nhập 46,5 triệu USD rau quả từ Thái Lan, giảm còn 1/10 so với năm 2019, đưa Thái Lan xuống vị trí thứ 9 trong số các nguồn cung cấp rau quả cho Việt Nam. Trong 7 tháng đầu năm nay, Việt Nam chi 32 triệu USD để nhập rau quả từ Thái Lan, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái với các loại như chà là, măng cụt, me...

Sầu riêng Việt hút hàng tại Thái

Tổng thư ký Vinafruit nhìn nhận, mặc dù Thái Lan là quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu, nhưng nước này vẫn có nhu cầu nhập khẩu lớn các mặt hàng của Việt Nam, nhất là sầu riêng.

Nguyên nhân là do mùa vụ sầu riêng của Thái Lan chỉ kéo dài vài tháng, trong khi nước ta có lợi thế thu hoạch quả sầu riêng quanh năm.

"Để đảm bảo nguồn cung phục vụ du lịch và xuất khẩu, Thái Lan buộc phải tăng thu mua sầu riêng. Thêm vào đó, năm nay Thái Lan bị ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán do El Nino, khiến sản lượng sầu riêng giảm. Do đó quốc gia này đã tăng nhập khẩu sầu riêng của Việt Nam. Đây là nguyên nhân giúp cho giá trị xuất khẩu nông sản Việt Nam qua thị trường này tăng mạnh trong 7 tháng đầu năm"- ông Nguyên nói.

Dù vậy, hiện nay Thái Lan chỉ chấp nhận sầu riêng đông lạnh của Việt Nam. Một số hàng sầu riêng đông lạnh sau khi nhập khẩu từ Việt Nam, sẽ được Thái Lan xuất khẩu ngược sang thị trường khác.

Ông Nguyên dự đoán, trong thời gian tới, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng mang lại nguồn thu ngoại tệ cho nông dân, doanh nghiệp Việt, nhất là khi sầu riêng đông lạnh đã chính thức được xuất khẩu qua Trung Quốc.

Giá trị xuất khẩu sầu riêng dự kiến có thể tăng đột biến lên 3,5 tỉ USD, trong đó dự kiến sầu riêng đông lạnh có thể đạt 400-500 triệu USD trong năm nay.

"Việt Nam có đủ khả năng để vừa xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang thị trường Trung Quốc và Thái Lan. Điều quan trọng là doanh nghiệp phải đảm bảo chất lượng theo yêu cầu nhập khẩu của các quốc gia này" - ông Nguyên nói.

Khai thác thị trường Thái Lan

Ngoài sầu riêng, thời gian qua nhiều tập đoàn, doanh nghiệp bán lẻ của Thái Lan như Gourmet Merket hay Central Retail đang tăng thu mua nông sản Việt với các mặt hàng như vải thiều, thanh long, nhãn tươi.

Nói tại hội thảo "Xu hướng tiêu dùng xanh và thông tin xuất khẩu vào thị trường Thái Lan năm 2024" vào tháng 4 vừa qua, ông Paul Le, Phó Chủ tịch Tập đoàn Central Retail tại Việt Nam đánh giá, nước ta có rất nhiều sản phẩm nông sản thực phẩm chất lượng để có thể đẩy mạnh xuất khẩu thông qua các hệ thống phân phối.

Tại siêu thị của Central Retail Thái Lan, nhiều mặt hàng Việt Nam được ưa chuộng như thanh long, phở, bún, cà-phê, chè… Trong khi, tại các hệ thống siêu thị của Central Retail Việt Nam có tới 95% sản phẩm là hàng Việt Nam như: tôm Cà Mau, cá ba sa, xoài cát Hòa Lộc… đang được bày bán tại đây.

Trong năm 2024, đơn vị cho biết sẽ tiếp tục tìm kiếm thêm được nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam để đưa vào hệ thống và xuất khẩu ra nước ngoài.

Ngoài mặt hàng kể trên, theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện nay một số mặt hàng như thủy sản, hạt điều, cà phê, hạt tiêu từ Việt Nam xuất khẩu qua Thái Lan cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng tốt.

Dù vậy theo ông Nguyên, khi có hiệp định thương mại tự do, giảm thuế nhập khẩu nên các nước sẽ đưa ra các hàng rào kỹ thuật. Điều này đòi hỏi người sản xuất, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải nâng cao chất lượng sản xuất, liên tục cập nhật quy định nhập khẩu của các thị trường để kịp thời đáp ứng.

Bộ Công Thương cũng khuyến nghị, để đẩy mạnh hơn nữa hoạt động xuất khẩu sang thị trường Thái Lan, các doanh nghiệp cần nắm bắt kỹ thị hiếu, sở thích, thói quen lẫn quy cách đóng gói, chế biến của tiêu dùng của Thái Lan.

Đơn cử người tiêu dùng nước này thích các sản phẩm đóng gói, chế biến sẵn với nhiều kích thước. Đặc biệt, Thái Lan đang có xu hướng tiêu dùng các sản phẩm thực phẩm, hàng tiêu dùng xanh, hữu cơ, thân thiện với môi trường...

Doanh nghiệp cũng cần nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng về các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình và các điều kiện để xin giấy chứng nhận nhập khẩu từ các cơ quan chức năng. Đồng thời cần ứng dụng công nghệ tiên tiến trong chế biến, bảo quản sản phẩm nhằm đảm bảo duy trì chất lượng trong quá trình vận chuyển.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục tham dự các hội chợ triển lãm, chương trình xúc tiến thương mại nhằm quảng bá sản phẩm, thương hiệu, tìm kiếm đối tác phù hợp...