Trong không khí rộn ràng khi tết đến xuân về, nhiều người dân muốn mua pháo về đốt. Vậy hành vi đốt pháo có vi phạm pháp luật hay không? Nếu vi phạm sẽ bị xử lý như thế nào?
Theo Luật Sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn Luật sư TP.HCM), khoản 1 Điều 3 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định về quản lý, sử dụng pháo thì pháo bao gồm pháo nổ và pháo hoa.
Trong đó, pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian. Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ.
 |
| Pháo mà các tỉnh/TP thường bắn vào các dịp lễ, tết bấy lâu nay là pháo hoa nổ. Ảnh: PLO |
Còn pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.
Luật sư Tuấn lưu ý là pháo hoa là sản phẩm khi đốt chỉ gây ra âm thanh, ánh sáng, màu sắc và đặc biệt không gây ra tiếng nổ, ví dụ như que, nến khi châm lửa đốt phụt ra các tia sáng đủ màu sắc...
Cũng theo LS Tuấn, căn cứ theo Điều 5 Nghị định 137/2020/NĐ-CP nêu trên thì các hành vi chế tạo, sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo nổ đều bị nghiêm cấm (trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ).
Đối với hành vi sử dụng pháo hoa thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.
Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa (Điều 17 Nghị định 137/2020/NĐ-CP).
Như vậy, theo LS Tuấn, người dân có thể sử dụng pháo hoa mua tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa (không gây ra tiếng nổ) nhưng hoàn toàn không được sử dụng pháo nổ.
Nếu sử dụng pháo nổ, mức độ nhẹ người vi phạm có thể sẽ bị xử phạt hành chính theo điểm i khoản 3 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP (quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình) với mức phạt từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng.
Cạnh đó, tại mục II Thông tư liên tịch số 06/2008/TTLT-BCA-VKSNDTC quy định về việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi đốt pháo nổ thì người nào đốt pháo nổ thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng:
- Đốt pháo nổ ở nơi công cộng, những nơi đang diễn ra các cuộc họp, những nơi tập trung đông người;
- Đốt pháo nổ ném ra đường, ném vào người khác, ném vào phương tiện khác đang lưu thông, ném từ trên cao xuống, đốt pháo nổ mang theo xe đang chạy...
Nếu đốt pháo nổ thuộc một trong các trường hợp như đã bị kết án về tội gây rối trật tự công cộng; lôi kéo, kích động trẻ em hoặc lôi kéo, kích động nhiều người cùng đốt pháo... thì có thể bị phạt đến 7 năm tù (theo Điều 318 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Cạnh đó, người nào đốt pháo nổ gây thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì ngoài việc truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh khác tương xứng với hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác do hành vi đốt pháo gây ra.
Ví dụ: Nếu đốt pháo nổ gây thương tích hoặc gây tổn hại đến sức khỏe người khác đến mức phải xử lý hình sự thì vừa bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng vừa bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác.
