Hơn 2 tháng sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, lượng hồ sơ đất đai tồn đọng do ách tắc ở khâu tính thuế tại tỉnh Bến Tre đến nay đã lên đến hơn 5.000 hồ sơ.
Sự chậm trễ này gây nhiều phiền hà, lo lắng và thiệt hại cho người dân khi thực hiện các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng, sang nhượng, cấp chứng nhận quyền sử dụng đất…
Người dân nộp hồ sơ đất đai mòn mỏi chờ tính thuế
Chị TPN (ngụ tại huyện Mỏ Cày Bắc) cho hay, ngày 12- 9 chị đến Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) TP Bến Tre nộp hồ sơ chuyển nhượng thửa đất diện tích 430 m2 tại xã Sơn Đông, TP Bến Tre. Sau đó, Chi nhánh VPĐKĐĐ TP Bến Tre hẹn sẽ thông báo việc thực hiện nghĩa vụ tài chính vào ngày 27-9.
Đến hẹn, Chi nhánh VPĐKĐĐ TP Bến Tre chưa thực hiện đúng thời gian ghi trên phiếu hẹn trả kết quả với lý do đang xin ý kiến hướng dẫn thực hiện xác định giá đất để chuyển thông tin xác định nghĩa vụ tài chính đối với hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất sang cơ quan thuế.
Trước đó Chi nhánh VPĐKĐĐ TP Bến Tre đã có phiếu xin lỗi và hẹn sẽ trả kết quả giải quyết hồ sơ của chị N trong thời gian sớm nhất nhưng chưa ấn định thời gian cụ thể. Và thực tế đến nay đã hơn một tháng, hồ sơ của chị N vẫn bị “treo” chưa có hướng giải quyết.
“Trong khi tôi phải vay mượn thêm tiền bên ngoài để mua thửa đất và dự tính khi có sổ đất sẽ vay ngân hàng trả nợ. Tôi đang rất sốt ruột khi thủ tục hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất bị dừng lại. Nếu sự chậm trễ này càng kéo dài thì càng gây nhiều phiền hà và tổn thất kinh tế của gia đình tôi” - chị N lo lắng.
Tương tự trường hợp của anh VTT, ngụ TP Bến Tre. Từ tháng 8 năm 2024, anh T đã nộp hồ sơ đến Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Châu Thành để chuyển mục đích sử dụng thửa đất tại xã Tam Phước, huyện Châu Thành từ đất nông nghiệp lên đất ở với diện tích 300 m2. Tuy nhiên đến nay đã gần 2 tháng nhưng hồ sơ của anh T vẫn bị ách tắc vì chưa tính được thuế.
“Ngày nào các cơ quan chức năng chưa thống nhất được nghĩa vụ tính thuế khi người dân làm thủ tục đất đai thì việc ách tắc hồ sơ càng kéo dài. Việc kéo dài hồ sơ gây ảnh hưởng trực tiếp và thiệt hại lớn cho người dân”- anh T nói.
Không riêng gì hai trường hợp nêu trên, hiện trên địa bàn tỉnh Bến Tre rất nhiều người dân đang lo lắng bị thiệt hại nhiều về tài chính của khi hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng, sang nhượng và cấp chứng nhận quyền sử dụng đất bị “treo” từ ngày 1-8 đến nay.
Gặp khó khăn trong việc giải quyết thủ tục hành chính về đất đai
Trao đổi với PLO, ông Mai Dũng Minh, Tổ trưởng Tổ pháp chế thuộc VPĐKDĐ tỉnh Bến Tre, cho biết từ khi Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1-8-2024, VPĐKĐĐ tỉnh đang gặp khó khăn trong việc giải quyết thủ tục hành chính về đất đai.
Nguyên nhân là do các Chi cục thuế Khu vực đã từ chối tính thuế của tất cả các hồ sơ kèm theo phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai theo mẫu số 12/ĐK kèm theo Nghị định số 101 của Chính phủ mà Chi nhánh VPĐKDĐ các huyện, TP chuyển đến.
Lý do, Chi Cục thuế Khu vực căn cứ quy định Luật Đất đai 2024 yêu cầu phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai, phụ lục kèm theo Nghị định 101/2024 của Chính phủ phải ghi giá đất theo bảng giá đất cụ thể…
Tuy nhiên, theo Luật Đất đai 2024 việc xác định giá đất phải theo nguyên tắc thị trường và bảng giá đất áp dụng để xác định giá đất theo lộ trình được áp dụng ngày 1-1-2026.
Và hiện nay bảng giá đất trên địa bàn tỉnh Bến Tre giai đoạn 2020-2024 được xây dựng theo khung giá đất của Chính phủ quy định sẽ thấp hơn so với giá thị trường rất nhiều và không còn phù hợp với quy định của Luật Đất đai 2024.
Việc từ chối tính thuế của các Chi Cục thuế Khu vực đã gây ảnh hưởng nặng nề đến tổng thể quá trình giải quyết thủ tục hành chính về đất đai cho người dân đang thực hiện thủ tục đất đai.
Theo số liệu báo cáo từ VPĐKDĐ tỉnh Bến Tre, đến nay số lượng hồ sơ tồn đọng tại các Chi nhánh VPĐKDĐ các huyện, TP trong tỉnh do cơ quan thuế từ chối tính thuế và số lượng hồ sơ mới tiếp nhận đang xử lý có xác định nghĩa vụ tài chính khoảng hơn 5.000 hồ sơ.
Đang chờ hướng dẫn áp dụng bảng giá đất mới
Nói về những bất cập, vướng mắc trong quá trình giải quyết hồ sơ tại cơ quan thuế, đại diện Cục Thuế tỉnh Bến Tre cho biết, xảy ra tồn đọng hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai là bởi việc tính nghĩa vụ tài chính theo Luật Đất đai 2024 có thay đổi so với cách tính cũ.
Đối với trường hợp tính thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, trước đây để giải quyết hồ sơ các Chi cục Thuế trực thuộc Cục Thuế tỉnh căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất là giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng chuyển nhượng. Trường hợp trên hợp đồng chuyển nhượng không ghi giá hoặc giá trên hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá đất do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng thì giá chuyển nhượng được xác định theo bảng giá đất do UBND tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng.
Nhưng từ khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1-8-2024, căn cứ Điều 247 Luật Đất đai năm 2024 quy định trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì thu nhập chịu thuế tính theo giá đất trong bảng giá đất.
Mặc khác, phạm vi điều chỉnh quy định tại bảng giá các loại đất trên địa bàn tỉnh Bến Tre giai đoạn 2020 - 2024 ban hành kèm theo Quyết định số 20/2020 của UBND tỉnh không có trường hợp tính thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, do đó cơ quan thuế không có cơ sở áp dụng.
Như vậy, bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024 chưa ban hành, cơ quan thuế không có cơ sở áp dụng xác định thu nhập tính thuế theo Điều 247 Luật Đất đai 2024.
Trước đó Cục thuế tỉnh Bến Tre cũng đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh về những khó khăn vướng mắc trong giải quyết hồ sơ đất đai từ ngày 1-8-2024.
UBND tỉnh Bến Tre đã có chỉ đạo cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh sớm tham mưu UBND tỉnh về hướng dẫn việc áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật (bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất, ...) để cơ quan thuế kịp thời tính nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với các hồ sơ phát sinh từ ngày 1-8-2024 đến khi bảng giá đất theo quy định mới do UBND tỉnh ban hành có hiệu lực thi hành.
Cục thuế tỉnh Bến Tre cho biết, bảng giá đất mới theo quy định Luật đất đai 2024 áp dụng từ ngày 1-1-2026. Nhưng từ ngày 1-8-2024 đến trước ngày 1-1-2026 bảng giá đất theo quy định thuộc thẩm quyền UBND cấp tỉnh xác định. Do đó cơ quan thuế vẫn đang chờ quyết định của UBND tỉnh về chủ trương áp dụng bảng giá đất trong giai đoạn này.
