Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhấn mạnh như vậy khi cho ý kiến về dự án Luật Chuyển giao công nghệ sửa đổi tại phiên làm việc sáng 13-9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (TVQH).
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đang phát biểu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 13-9. Ảnh: TP
Trình bày tờ trình về dự án luật này, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã đưa ra những số liệu cho thấy tình trạng công nghệ trong nước, đặc biệt của các doanh nghiệp (DN) đang ở mức “rất yếu kém”. Cụ thể: Xếp hạng cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam năm 2015 đứng thứ 56/140 quốc gia xếp hạng nhưng mức độ sẵn sàng về công nghệ chỉ đứng thứ 92, hấp thụ công nghệ của DN thứ 121 và khả năng tiếp thu công nghệ mới chỉ đứng thứ 112/140 quốc gia. Trình bày báo cáo thẩm tra về dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ Môi trường Phan Xuân Dũng đánh giá tốc độ đổi mới công nghệ trong các DN thời gian qua rất thấp, chưa đạt như mong muốn (10%/năm). Một số ngành, lĩnh vực như nhiệt điện, xi măng, mía đường, luyện cán thép, khai khoáng,… vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu. “Chúng ta vẫn chuyển giao công nghệ thông qua mua máy móc, thiết bị phần lớn đã lạc hậu 2-3 thế hệ là chính... Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế nước ta” - ông Dũng nhấn mạnh. Theo ông Dũng, với tình trạng công nghệ như vậy thì việc chỉ sửa, bổ sung 16/61 điều của Luật Chuyển giao công nghệ 2006 là chưa thể đáp ứng yêu cầu. Vì vậy dự án luật cần đưa ra những quy định khắc phục các “lỗ hổng” có thể biến Việt Nam thành bãi rác công nghệ như trường hợp vụ Formosa, dự án bauxite Tây Nguyên, các dự án chế biến gỗ dăm, xây dựng, xăng sinh học...
Cho ý kiến về việc sửa luật, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nêu dẫn chứng về hậu quả sử dụng công nghệ lạc hậu như vụ việc Công ty Formosa Hà Tĩnh đầu độc môi trường biển bốn tỉnh miền Trung do sử dụng công nghệ không đúng với cam kết; hay một nhà máy ở Hậu Giang mỗi ngày sử dụng 20.000 m3 nước sông Hậu, thải ra môi trường 20.000 m3 nhưng chỉ xử lý được 20%. “Sau khi luật (sửa đổi) được ban hành phải bảo đảm khắc phục được thực tế là Việt Nam đã và đang trở thành bãi rác, là nơi chuyên sử dụng máy móc, công nghệ lạc hậu của thế giới không? Với mức độ sửa 16 điều thì có giải quyết được tất cả bất cập, có thực hiện đầy đủ nội dung tư tưởng để phát triển thị trường khoa học công nghệ hay không?” - Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Chu Ngọc Anh trả lời: “Nếu chỉ sửa đổi bổ sung 16 điều thì không thể giải quyết được tất cả vấn đề”. Cũng theo ông, vấn đề kiểm soát công nghệ, điển hình như với Formosa thì cần phải xem xét đến nhiều luật liên quan khác chứ không chỉ có Luật Chuyển giao công nghệ”.
Kết lại nội dung này, Ủy ban TVQH yêu cầu cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra hoàn thiện dự án luật theo hướng sửa đổi toàn diện.■
