Rằm tháng Giêng còn gọi là tết Nguyên tiêu (đêm trăng tròn đầu tiên của một năm mới), lễ hội đèn hoa... Phật giáo gọi lễ Thượng nguyên cầu thiên quan giáng phúc.
Ngày này người dân sắm lễ vật, hương hoa (chủ yếu đồ chay) để dâng cúng Phật và gia tiên. Ngoài ra gia chủ thắp đèn như câu ca dao: Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời/ Cầu cho cha mẹ sống đời với con thể hiện lòng hiếu kính của con cái cầu an cho cha mẹ "sống đời", sống thọ với con.
Rằm tháng Giêng năm Nhâm Dần (tức ngày 15-1 âm lịch) là ngày thứ ba, 15-2-2022. Theo lịch vạn niên năm nay, ngày rằm năm nay là ngày Kỷ Hợi, tháng Nhâm Dần, năm Nhâm Dần Phật tử đi chùa cầu an, nhiều gia đình còn hành hương.
Lễ vật: Ngoài trái cây ngũ quả, còn có các lễ vật quả cau, lá trầu, nhang (hương), đèn nến, trà, chè xôi. Ngày nay, nhiều người dân cúng rằm tháng Giêng có thêm món bánh trôi nước với ý nghĩa cầu mong cả năm mọi việc đều hanh thông, trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
Lễ vật cúng Phật tại nhà. Ảnh: NGUYỄN TÝ - KIM THỦY
Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim. Ăn cơm chay là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.
Ngày tết Nguyên tiêu các gia đình thường sắm hai lễ: cúng Phật, cúng thần linh và cúng gia tiên.
Trong Nếp cũ, nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh viết: “Lễ Thượng nguyên vào ngày rằm tháng Giêng. Từ triều đình đến dân chúng đều có lễ Phật trong ngày này.
Theo đạo Phật, nguồn gốc lễ Thượng nguyên như sau: "Ngày mùng 1 và ngày rằm mỗi tháng được coi là ngày Phật, các tín đồ Phật giáo trong những ngày này đều rủ nhau đi chùa”.
Tết Nguyên tiêu tại TP.HCM thường được cộng đồng người Việt gốc Hoa (ảnh) tổ chức ở khu Chợ Lớn, quận 5… đúng như câu: Giao thừa ra quận 1, Nguyên tiêu về quận 5.
Năm 2020, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận Tết Nguyên tiêu của người Hoa Chợ Lớn là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ảnh tư liệu
Người dân miền Nam thường đi lễ chùa trong tháng Giêng như đi Núi Bà Đen (Tây Ninh), chùa bà Châu Đốc (An Giang) nhằm cầu nguyện may mắn trong công việc làm ăn...
Một số hình ảnh lễ vật cúng rằm tháng Giêng:
Hoa quả dâng cúng phật ngoài đĩa ngũ quả hay thanh long, bưởi còn có trầu cau
Hoa quả trên bàn thờ Phật Di Lặc
Lễ vật dâng cúng Phật Quán âm tại chùa Từ Vân, Vĩnh Lộc B, Bình Chánh, TP.HCM
Người dân kể cả trẻ em hoan hỉ đi chùa ngày Rằm Tháng Giêng cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa...
