Chiều 4-11, TAND Cấp cao tại TP.HCM mở phiên toà xét xử phúc thẩm giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (VTP), Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị có liên quan.
Nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo ngân hàng SCB được HĐXX xét hỏi đầu tiên. Các bị cáo này đều xin giảm nhẹ hình phạt.
70% tài sản trong ngân hàng là của bà Trương Mỹ Lan
Bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng giám đốc SCB (sơ thẩm tuyên chung thân) nói khi duyệt hồ sơ cho vay là trong bối cảnh SCB đang thực hiện tái cơ cấu, nhiều khoản nợ đến hạn phải tất toán. Sở dĩ bị cáo cùng các bị cáo khác là lãnh đạo ngân hàng SCB dễ dãi trong xét duyệt các khoản vay là vì nếu để nợ xấu quá cao thì theo quy định việc cho vay của ngân hàng sẽ dừng lại và những thành quả, nỗ lực tái cơ cấu ngân hàng sẽ đổ vỡ hết.
Do đó, trong nhiều năm việc lập các khoản vay để đảo nợ được diễn ra liên tục. Các khoản vay tại ngân hàng phần lớn thuộc về của bị cáo Lan và Tập đoàn VTP là vì ngay từ thời điểm hợp nhất ba ngân hàng thì có đến 70% tài sản ở ngân hàng thuộc nhóm của bà Lan nên các thế hệ lãnh đạo ngân hàng khi tiếp nhận tài sản mà bà Lan đưa vào thì thực hiện các khoản vay đảo nợ.
Khai tại tòa, cựu Tổng giám đốc ngân hàng SCB cũng thừa nhận trong nhiều năm diễn ra hoạt động đảo nợ đã dẫn đến tình trạng số nợ cần phải trả ngày càng tăng lên trong khi tài sản đảm bảo thì không đủ.
Theo bản án sơ thẩm, sau khi tiếp nhận vị trí Tổng giám đốc ngân hàng SCB, mỗi khi cần tiền để sử dụng, Trương Mỹ Lan sẽ gọi điện trao đổi với Văn về việc rút tiền ngân hàng SCB thông qua khoản vay. Văn biết số tiền sau khi giải ngân các khoản vay đứng tên các cá nhân, công ty thuộc hệ sinh thái VTP là để trả nợ cũ tại ngân hàng SCB, trả khoản vay ở ngân hàng khác, mua dự án mới, đầu tư vào dự án và sử dụng vào các mục đích khác của Trương Mỹ Lan, việc sử dụng tiền đều không đúng với phương án vay vốn trong hồ sơ vay nhưng vẫn xét duyệt, gây thiệt hại hơn 161.000 tỉ đồng cho ngân hàng.
Cho vay đảo nợ để cứu SCB khỏi phá sản
Tương tự, bị cáo Trương Khánh Hoàng (quyền Tổng giám đốc ngân hàng SCB) khai khi vào việc và tiếp quản vị trí quản lý tại ngân hàng SCB thì cảm thấy bị cáo Lan có sức ảnh hưởng đến ngân hàng SCB, có nhiều tài sản và có thể vực dậy được ngân hàng SCB.
Thời điểm vào làm việc thì ngân hàng SCB rất khó khăn và thường xuyên diễn ra hoạt động đảo nợ để trả nợ các khoản nợ cũ. "Nếu không tất toán các khoản nợ cũ thì ngân hàng chỉ còn biết phá sản, thời điểm đó bị cáo không làm vậy thì cũng không còn cách nào khác để giúp SCB trên bờ vực phá sản"- bị cáo Hoàng nói.
Bị cáo này cũng khai thêm, trong giai đoạn phụ trách có rất nhiều đối tác của bị cáo Lan làm việc với ngân hàng SCB nên không rõ là bị cáo Lan sử dụng tiền để mua các dự án nào.
Bản án sơ thẩm xác định bị cáo Trương Khánh Hoàng phụ trách khối doanh nghiệp, khối tái thẩm định, trong khoảng thời gian từ ngày 10-9-2019 đến ngày 1-12-2021 đã giúp Trương Mỹ Lan hợp thức việc rút tiền của ngân hàng SCB để sử dụng bằng cách chỉ đạo nhân viên dưới quyền lập, đồng thời ký khống 386 hồ sơ vay vốn tại ngân hàng SCB, gây thiệt hại cho SCB số tiền 65.000 tỉ đồng.
Còn bị cáo Trần Thị Mỹ Dung, cựu phó Tổng giám đốc SCB khai khi cần thanh toán những khoản nợ tại SCB và thanh toán những khoản khác thì bị cáo Lan chỉ đạo tạo lập các khoản vay và bị cáo thực hiện thông qua các đầu mối như Nguyễn Phương Hồng, Trịnh Quang Công…
Về ký hiệu “HSTT” trong hồ sơ các khoản vay, bị cáo Dung giải thích, cũng giống như những người khác thì bị cáo tiếp nối và thừa hưởng lại từ thế hệ trước. Ký hiệu này được hiểu là hồ sơ tiếp thị và đây là hồ sơ vay để trả cho các khoản nợ của bị cáo Lan và nhóm VTP.
Nói về nhận thức của bản thân, bị cáo Dung cho biết bản thân cũng giống như bị cáo Hoàng và các lãnh đạo ngân hàng khác, nhận thấy việc tạo lập các khoản vay tại thời điểm đó với mong muốn giúp SCB vượt qua gặp khó khăn.
Bị cáo Bùi Anh Dũng, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị ngân hàng SCB thì khai nhận ăn năn hối cải về những việc làm đã gây ra cho ngân hàng SCB. Bị cáo này khai cũng vì cả nể Đinh Văn Thành (cựu chủ tịch HĐQT) nên mới nhận vị trí chủ tịch HĐQT.
"Một phần bị cáo cũng niềm tin vào Trương Mỹ Lan có thể phát triển ngân hàng và phát triển những dự án lớn ở TP.HCM nên bị cáo mới có những sai lầm và phải trả giá ngày hôm nay"- bị cáo Dũng khai.
Bị cáo Trương Huệ Vân (cháu Trương Mỹ Lan) bị cấp sơ thẩm tuyên 17 năm tù về tội tham ô tài sản và xác định vào năm 2021, Trương Mỹ Lan mua lại công ty cổ phần Lavifood và giao cho Trương Huệ Vân quản lý, điều hành. Quá trình hoạt động, Trương Mỹ Lan chỉ đạo Vân sử dụng pháp nhân công ty cổ phần Lavifood vay vốn tại ngân hàng SCB để phục vụ mục đích kinh doanh và trả nợ vay tại các ngân hàng khác.
Ngoài ra, từ năm 2020 bị cáo Lan còn chỉ đạo Vân cho thành lập và sử dụng 51 công ty “ma”, thông đồng với lãnh đạo ngân hàng SCB lập phương án kinh doanh khống là mua bán nông sản với công ty cổ phần Lavifood để tạo lập hồ sơ vay vốn khống, rút tiền từ Ngân hàng SCB, chiếm đoạt của ngân hàng 1.088 tỉ đồng, gây thiệt hại 25 tỉ đồng.
Tại tòa phúc thẩm, bị cáo Vân xin giảm nhẹ hình phạt và cho biết thời điểm đó Công ty Lavifood đang gặp khó khăn về tài chính nên nhờ cô giúp đỡ một khoản tài chính để giúp công ty. Xuất phát từ nhu cầu cấp thiết đó nên mới có hành vi giống như bản án đã xác định.
Bị cáo này cũng khai mình là người được xác định gây thiệt hại thấp nhất cho ngân hàng SCB và bản thân chưa bao giờ suy nghĩ dùng vị trí, sức ảnh hưởng của mình để tác động người khác thực hiện hành vi sai trái.
