Theo đề xuất, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh dài 447,66 km, có điểm đầu kết nối với đường sắt Trung Quốc tại tỉnh Lào Cai; điểm cuối tại ga Cái Lân thuộc TP.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
Tuyến này đi qua 10 tỉnh thành, gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.
Dọc tuyến có 41 ga, trong đó ga Lào Cai vừa là ga lập tàu vừa đảm nhận là ga giao tiếp liên vận quốc tế và bốn ga hàng hóa tại các cảng Lạch Huyện, Nam Đồ Sơn, Nam Đình Vũ, Đình Vũ.
Tuyến có khoảng 145 cầu với chiều dài 106 km đi qua các con sông lớn như sông Hồng, sông Lô, sông Bạch Đằng và các cầu vượt đường bộ cao tốc như Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Hải Phòng, Hải Phòng - Quảng Ninh, các đường quốc lộ và một số đường tỉnh; 42 hầm với chiều dài 23,2 km trên địa bàn Lào Cai, Yên Bái.
Theo tính toán của tư vấn, dự án có tổng mức đầu tư là 183.856 tỉ đồng. Trong đó, chi phí xây dựng và thiết bị khoảng 110.138 tỉ đồng, còn lại là chi phí giải phóng mặt bằng và dự phòng…
Thời gian triển khai dự án theo hai giai đoạn. Trong đó, đến năm 2030 triển khai đầu tư xây dựng trước đoạn tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, điện khí hoá, khổ 1.435. Đối với đoạn tuyến Hải Phòng - Quảng Ninh sẽ được nghiên cứu triển khai sau năm 2030 cùng với lộ trình đầu tư của tuyến đường sắt ven biển Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh.
Cục Đường sắt đề xuất để đầu tư dự án trên sẽ huy động vốn từ ba nguồn, đó là ngân sách Nhà nước, vốn vay ưu đãi và huy động vốn tư nhân.
Trong đó, vốn nhà nước sẽ lấy từ nguồn đầu tư công trung hạn hàng năm, với tỉ lệ thích đáng để bảo đảm phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia theo quy hoạch. Song song đó, sẽ khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư phương tiện vận tải, các công trình hỗ trợ cho hoạt động vận tải như kho, bãi hàng, phương tiện xếp dỡ...
Theo Cục Đường sắt, việc đầu tư theo lộ trình trên sẽ nâng cao năng lực vận chuyển của tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt và đảm bảo khai thác hiệu quả tối đa năng lực của tuyến.
Thêm vào đó, dự án sẽ từng bước nâng cao thị phần vận tải, tăng lượng luân chuyển hành khách và hàng hóa bằng đường sắt theo mục tiêu chiến lược và quy hoạch phát triển giao thông vận tải đường sắt đã được Thủ tướng phê duyệt.
Dự án này Trung Quốc từng hỗ trợ nghiên cứu
Hồ sơ dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh được Cục Đường sắt lập dựa trên hồ sơ quy hoạch tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã được Công ty HH Tập đoàn Viện thiết kế khảo sát số 5 đường sắt Trung Quốc thực hiện.
Tuy nhiên, trong quá trình tiếp nhận, Cục Đường sắt đã bổ sung nghiên cứu đoạn tuyến từ Hải Phòng đi Quảng Ninh làm cơ sở phê duyệt quy hoạch chi tiết tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.
