Nên phát triển nhà trọ và nhà ở xã hội cho thuê

Sáng 19-6, Quốc hội (QH) đã thảo luận tại hội trường về dự án Luật Nhà ở sửa đổi. Vấn đề phát triển nhà cho thuê, nhà trọ cho công nhân và thời hạn sở hữu nhà chung cư là hai trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm của các đại biểu (ĐB) QH.

Làm nhà ở xã hội cho thuê hơn là bán

Góp ý tại phiên thảo luận, ĐB Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng) cho rằng các chính sách và điều khoản trong dự luật chủ yếu hướng đến mục tiêu cho người dân có quyền sở hữu nhà ở xã hội (NƠXH).

Ông cho rằng đây là điều không thực tế vì với mức thu nhập của đa số người dân hiện nay thì việc sở hữu một căn NƠXH đã là gánh nặng. Bên cạnh đó, phần lớn chủ đầu tư hiện nay chọn phương án làm NƠXH để bán hơn là cho thuê vì nhanh thu hồi vốn, dễ làm.

“Tôi cho rằng chính sách về NƠXH cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn, cụ thể là tập trung đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, không phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở” - ông Hiển nói.

Từ đó, ông Hiển đề nghị đổi lại khái niệm về NƠXH trong dự thảo luật theo hướng “chỉ áp dụng hình thức cho thuê, không phải quy định hình thức mua, cho thuê mua”.

Tuy nhiên, ĐB Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) lại tranh luận lại nếu chỉ phát triển NƠXH cho thuê thì cũng phi thực tế vì Nhà nước phải bỏ nguồn lực rất lớn, nhà đầu tư cũng ngại bỏ tiền chẵn, thu tiền lẻ.

Ông Thành đề nghị một phương án khác là nên có chính sách để ưu đãi, hỗ trợ, hướng dẫn phát triển nhà trọ. Hiện nay đang có nghịch lý là trong khi NƠXH có rất nhiều ưu đãi nhưng không phát triển được nhiều, trong khi nhà ở cho thuê do hộ gia đình, cá nhân đầu tư mặc dù không có bất kỳ sự ưu đãi nào nhưng lại phát triển rất nhanh. Tuy nhiên, hiện nay loại hình nhà trọ đang phát triển tự phát, không được quản lý, thiếu quy chuẩn tiêu chuẩn… dẫn đến không đảm bảo điều kiện sinh hoạt cho người ở. Tương tự, ĐB Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cũng ủng hộ Nhà nước cần bổ sung các chính sách quản lý nhà trọ.

“Chúng ta nên có những quy định chuẩn hóa khu nhà trọ. Chính phủ nên trình với QH để có gói hỗ trợ cho các chủ nhà trọ với lãi suất 0 đồng để nâng cấp hệ thống nhà trọ, đảm bảo được tiêu chuẩn, quy chuẩn do chúng ta quy định. Như vậy vừa đảm bảo được an sinh xã hội, vừa huy động được toàn bộ nguồn lực xã hội cho công tác lo chỗ ở cho người lao động” - ông Ngân nói.

Tuổi thọ nhà chung cư càng cao càng có hiệu quả kinh tế

Góp ý dự luật, ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nêu hiện trạng cải tạo các chung cư cũ hiện nay đang gặp khó khăn do được coi là sở hữu vĩnh viễn, vô thời hạn. Do đó không thể phá dỡ vì các chủ sở hữu không đồng ý.

Theo ông Cường, do phần lớn các chung cư cũ hiện nay là nhà thấp tầng nên vẫn còn dư địa để nâng tầng, giúp chủ đầu tư dễ thỏa thuận với cư dân hơn trong cải tạo, xây mới tòa nhà. Tuy nhiên, trong tương lai khi các nhà chung cư cao tầng hiện nay xuống cấp thì dư địa này không còn nữa, muốn cải tạo xây mới tòa nhà thì các cư dân phải tự bỏ tiền.

Từ phân tích trên, ĐB Cường đề nghị nên quy định rõ “thời hạn sở hữu nhà chung cư phải theo thời hạn của công trình thiết kế”. Kèm theo đó, nếu đến thời hạn bên thiết kế đánh giá lại, kiểm định lại chất lượng chung cư thấy vẫn tốt, vẫn tồn tại được thì quyền của người sở hữu tiếp tục được kéo dài, không phải bị mất đi.

Điều này đảm bảo hai lợi ích. Thứ nhất, giá nhà sẽ rẻ hơn vì sở hữu nhà là có thời hạn, không phải là sở hữu vĩnh viễn. Thứ hai, chung cư sẽ dễ dàng phá dỡ khi đã hết thời hạn sở hữu.

“Khi đã phá dỡ, đất đai đó phải đầu tư xây dựng lại nên đất dành cho xây nhà chung cư không nên là đất giao vĩnh viễn mà nên là đất cho thuê theo thời hạn xây dựng và cho trả tiền một lần” - ông Cường nói.

Tranh luận, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho rằng cần suy nghĩ chung cư tuổi thọ càng cao thì hiệu quả kinh tế đối với xã hội càng lớn. Ở nước ngoài, tuổi thọ chung cư càng ngày càng cao, có thể lên tới 99 năm. Ông cho rằng cần tổng kết các chung cư sở hữu không có thời hạn và tình trạng sở hữu để người dân có lựa chọn.

“Tóm lại phải có sự lựa chọn, không nên chỉ chọn một thứ mà thôi vì trong tương lai chúng ta phải khuyến khích nhà ở càng lâu dài, tuổi thọ càng cao càng tốt, càng có lợi cho xã hội, đất nước” - ông Nghĩa nói.