Sáng 24-6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi). Nhiều đại biểu (ĐB) có ý kiến về việc mua bán thai nhi, phụ nữ; một số ĐB khác lại đề nghị cần quan tâm đến nạn nhân mua bán người là nam giới
Công nhân nam cũng có nguy cơ bị mua bán
ĐB Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) nhận xét mua bán người được Liên hợp quốc xác định là một trong bốn loại tội phạm nguy hiểm nhất thế giới. Thời gian qua, việc mua bán người vẫn tiếp tục diễn ra trên phạm vi toàn cầu với thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
“Ngày nay, công nghệ phát triển các đối tượng chỉ cần ngồi tại một vị trí sử dụng mạng Zalo, Facebook để kết nối dụ dỗ đưa người ra nước ngoài hoặc trao đổi mua bán nạn nhân ngay trong nội địa” - bà Thu nói.
Chính vì vậy, ĐB Thu cho rằng việc sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống mua bán người là cần thiết nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người.
Theo bà Thu, thực tế còn khoảng trống nhất định trong việc bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ hỗ trợ giữa nạn nhân nam và nữ. Các dịch vụ hỗ trợ mới chỉ tập trung vào nạn nhân nữ bị mua bán qua biên giới làm vợ hoặc làm mại dâm, còn những nhóm có nguy cơ khác như nam công nhân làm việc tại các công trường xây dựng, dịch vụ, đánh bắt hải sản hoặc những người bị mua bán trong nội địa thường ít nhận được sự quan tâm hơn.
“Nhu cầu, quyền lợi chính đáng của nạn nhân nam dường như đang bỏ ngỏ” - theo ĐB Thu nói và đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung những quy định cụ thể về việc thành lập, quản lý, vận hành những cơ sở tiếp nhận và hỗ trợ nạn nhân trên cơ sở đáp ứng nhu cầu giới, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của họ…
Mua bán thai nhi trong bụng mẹ ngày càng tinh vi, phức tạp
Một trong những nội dung được nhiều ĐB quan tâm, đề cập liên quan đến hành vi mới xuất hiện gần đây là mua bán thai nhi trong bụng mẹ.
“Việc mua bán thai nhi bắt đầu diễn ra từ thời điểm mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn đến khó khăn trong công tác xử lý” - ĐB Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa- Vũng Tàu) nói.
Theo ĐB Phúc, pháp luật hiện hành chỉ coi một trẻ là người và có quyền công dân khi được sinh ra đời. Còn khi vẫn đang là bào thai trong bụng mẹ thì chưa được điều chỉnh để xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. BLHS 2015 cũng như pháp luật về phòng chống mua bán người đều chưa có quy định về vấn đề trên.
ĐB Phúc phân tích xét dưới góc độ pháp luật, hành vi của người mẹ có con rồi bán là hành vi phải quy định là hành vi buôn bán người và có dấu hiệu phạm tội của mua bán người. Tuy nhiên, thực tế pháp luật hiện nay chưa quy định nên cơ quan chức năng không có cơ sở, căn cứ để xem xét, xử lý hành vi mua bán thai nhi.
“Trong lần sửa đổi luật lần này, đề nghị Ban soạn thảo cần cân nhắc, xem xét có giải pháp phù hợp đối với hành vi mua bán thai nhi đang trong bụng mẹ, trước tình hình mua bán đang diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi” - bà Phúc đề xuất.
Đồng tình, ĐB Trần Khánh Thu cho rằng thời gian vừa qua đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá. “Một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh tinh vi, núp danh các tổ chức thiện nguyện tự phát” - ĐB Thu cho hay.
Các ĐB Trần Khánh Thu, Huỳnh Thị Phúc hay ĐB Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) phát biểu sau đó để cho rằng đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, vi phạm đạo đức, vi phạm thuần phong mỹ tục và chưa được quy định trong pháp luật, do đó cần bổ sung việc truy cứu trách nhiệm hình sự trong các trường hợp mua bán thai nhi.
Cuối phiên thảo luận hôm nay, Thượng tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an sẽ giải trình ý kiến các ĐB về dự luật này.
Mua bán người còn che giấu bằng du lịch
ĐB Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa- Vũng Tàu) cũng lưu ý hiện các đối tượng thực hiện hành vi mua bán người được che giấu bởi các hình thức rất phức tạp như tham quan du lịch, ký kết hợp đồng kinh tế, lao động xuất khẩu, tổ chức kết hôn thông qua môi giới, nhận con nuôi thông qua các đối tượng là pháp nhân thương mại…
Do đó, bà cho rằng cần xem xét, cân nhắc bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự là pháp nhân thương mại đối với tội buôn bán người. Việc này nhằm kịp thời điều chỉnh phù hợp thực tiễn về tình hình mua bán người có kết cấu tổ chức chặt chẽ, đa quốc gia như hiện nay.
