Ngày 24-11, tại Hà Nội, Bộ trưởng TN&MT Đỗ Đức Duy và Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn đã đồng chủ trì Diễn đàn “Lắng nghe nông dân nói”.
Diễn đàn lần này có chủ đề “Khơi thông nguồn lực đất đai, hướng tới mục tiêu NetZero, bảo vệ môi trường nông thôn”.
Trồng dâu có được cấp tín chỉ carbon không?
Tại diễn đàn, nhiều bà con nông dân đặc biệt quan tâm đến các biện pháp canh tác mới, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, và có thể kiếm thêm thu nhập từ việc được cấp và bán chứng chỉ carbon.
Liên quan nội dung này, ông Nguyễn Quốc Huy, Giám đốc HTX nấm Tam Đảo (Vĩnh Phúc) cho biết, hiện nay HTX Nấm Tam Đảo đang đầu tư phát triển vùng nguyên liệu trồng dâu nuôi tằm tại một số tỉnh vùng núi như Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Cao Bằng.
Dâu là cây lấy lá nhưng luôn được duy trì tối thiểu 5 lá ở thời điểm cuối vụ, do vậy trên bề mặt luôn giữ được mặt bằng phủ xanh. Hơn nữa HTX Nấm Tam Đảo cũng áp dụng biện pháp canh tác thân thiện với môi trường như: hạn chế sử dụng phân bón hoá học có chứa đạm vô cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật…
“Vậy tôi xin hỏi với các diện tích trồng dâu theo vùng lớn có thể được đo đếm và cấp chứng nhận tín chỉ carbon không?”, ông Huy đặt câu hỏi.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đỗ Đức Duy nhận xét phát triển diện tích trồng dâu nuôi tằm và hướng đến được cấp và bán tín chỉ carbon là một tư duy làm nông nghiệp “rất hay”.
Ông cho hay, hiện nhu cầu phát triển trồng dâu nuôi tằm lớn, không chỉ trong nước và ngoài nước. Nhất là tại các địa phương vùng núi phía Bắc như Yên Bái, Lào Cai, Vĩnh Phúc... đã chuyển đổi từ đất lúa kém hiệu quả sang trồng dâu nuôi tằm cho hiệu quả kinh tế rất cao, theo ước tính có thể thu nhập từ 250 triệu đến 300 triệu đồng/ha/ năm.
Cây trồng này có thể phát triển được trên đất đồi, đất dốc mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân rất tốt. Ví dụ như tại Yên Bái, còn thu hút được nhà máy ươm tơ quy mô lớn và cho chất lượng cao xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới.
“Nếu chúng ta đầu tư thêm, dùng phân hữu cơ, thuốc sinh học... áp dụng vào trồng dâu thì phát thải rất thấp có tiềm năng bán tín chỉ carbon. Sắp tới, chúng tôi sẽ hỗ trợ các địa phương và bà con.
Chúng ta hướng tới, xây dựng các phương thức cấp tín chỉ carbon không chỉ với các diện tích trồng dâu nuôi tằm, mà còn nhiều lĩnh vực khác của nông nghiệp để góp phần đạt mục tiêu Net zero vào năm 2050”, Bộ trưởng TN&MT nhấn mạnh.
Sẽ có tiêu chí hướng dẫn cấp tín chỉ Carbon
Tham gia trả lời vấn đề cấp tín chỉ carbon trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ TN&MT) cho biết chủ đề về sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu đang các bộ, ngành và các địa phương rất quan tâm.
Trong tổng cơ cấu phát thải khí nhà kính thì phát thải ở lĩnh vực nông nghiệp đứng thứ hai, xếp sau lĩnh vực phát thải lớn nhất là năng lượng (62%). Do vậy, tầm quan trọng của ngành nông nghiệp trong giảm phát thải có quan trọng rất lớn.
Ông Cường cho hay, để giảm phát thải thấp trong nông nghiệp, gắn với phát triển địa phương, Chính phủ, Bộ NN&PTNT và các bộ ngành liên quan đang triển khai rất nhiều giải pháp để giảm phát thải.
Cụ thể, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ban Chỉ đạo COP 26 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT đã ban hành kế hoạch giảm phát thải đến 2030, trong đó có nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản, đất. Bộ NN&PTNT cũng đang triển khai rất mạnh để ban hành các quy định mang tính chất hướng dẫn thực hiện giảm phát thải thấp, đặc biệt trong lĩnh vực lâm nghiệp, Bộ cũng đang ban hành tín chỉ carbon.
“Trong lâm nghiệp, các đối tác quốc tế đang rất chú ý đến nước ta với tiềm năng về rừng. Việt Nam đã chuyển nhượng thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (tương đương 10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới (WB) với đơn giá 5 USD/tấn, thu về 51,5 triệu USD (khoảng 1.200 tỷ đồng)”, ông Cường nói và nhấn mạnh đây là bước khởi đầu về tiềm năng thương mại tín chỉ carbon rừng.
Cũng theo ông Cường, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam là một trong những quốc gia giàu tiềm năng về rừng, với hơn 14,86 triệu ha, đạt tỉ lệ che phủ 42,02% và là lĩnh vực duy nhất phát thải ròng âm.
Trong nông nghiệp, Bộ NN&PTNT đang phối hợp với WB và các đối tác triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, giảm phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long. Sau 2 năm triển khai đã đạt được những kết quả rất tích cực.
“Để hỗ trợ nông dân sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải và hướng tới mục tiêu Net Zero, Cục Biến đổi khí hậu sẽ tham mưu cho Bộ TN&MT phối hợp Bộ NN& PTNT dần dần ra được tiêu chí hướng dẫn cụ thể để bà con thực hiện. Tôi mong rằng bà con nông dân và các doanh nghiệp nông nghiệp chúng ta sẽ cùng nhau làm nên những vấn đề từ bỡ ngỡ trở nên quen thuộc”, ông Cường nhấn mạnh.
Nhiều điểm sáng trong xử lý chất thải ở nông thôn
Cũng tại diễn đàn, bà con nông dân đặc biệt quan tâm đến vấn đề xử lý ô nhiễm tại các làng nghề, giải quyết rác thải trong nông nghiệp, xử lý phân gia súc…
Trả lời nội dung này, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ TN&MT) cho hay: “Về phát thải làng nghề, trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã quy định rõ là các cơ sở kinh doanh dịch vụ các cơ sở sản xuất kinh doanh thải ra phải xử lý”.
Theo ông Thức, đối với xử lý chất thải trong các làng nghề hiện nay vẫn còn hạn chế. Hiện cả nước có hơn 2.000 làng nghề đang phát sinh nhiều chất thải, trong đó có làng nghề truyền thống.
Trong luật đã quy định, chính quyền các địa phương đang khuyến khích các làng nghề đầu tư cho hệ thống thu gom, xử lý chất thải. Đối với làng nghề phụ gia, nằm trong diện có thể gây ô nhiễm cần đầu tư xử lý chất thải, có công nghệ tái chế thì xử lý hoặc chuyển cho đơn vị khác xử lý.
“Hiện, các địa phương có chính sách các hộ kinh doanh cá thể chuyển vào khu công nghiệp để xử lý chất thải. Chính sách này đã được áp dụng rất hiệu quả và xử lý được vẫn đề môi trường”, ông Thức cho biết.
Tương tự, Luật Bảo vệ môi trường 2020 cũng quy định rõ vấn đề thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và có thể chia thành các nhóm rác tái chế, rác hữu cơ, nhóm khác.
Trong đó khuyến khích địa bàn nông thôn, vùng sâu vùng xa không có điều kiện thu gom... có thể thu gom, tái chế rác hữu cơ tại gia đình. Đối với khu đô thị thì cần tập trung thu gom, phân loại, khu nào có khu thu gom sẽ hướng dẫn gia đình thu gom và phân loại xử lý ngay.
“Trong các mùa vụ thu hoạch lúa, nông dân tại các tỉnh hay đốt rơm rạ, gây ô nhiễm môi trường, Cục đã phối hợp với các địa phương nghiên cứu và có phương án thu gom và để đầu tư vào xử lý thành tài nguyên phục vụ sản xuất các sản phẩm khác rất hiệu quả”, ông Thức nói.
Theo ông Thức, hiện nay nhiều tỉnh có mô hình xử lý chất thải rắn rất hiệu quả, như Hải Phòng đã có công nghệ xử lý chất thải rắn đối với cành cây. Mô hình này cần được phổ biến áp dụng rộng rãi đến các địa phương khác.
