Sáng 24-7, UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức hội thảo chuyên đề dự trữ carbon và đa dạng sinh học trong đó tập trung mổ xẻ về lộ trình phát triển tín chỉ carbon rừng.
Chưa thể bán tín chỉ carbon rừng
Theo ông Trần Út, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Nam, năm 2020 UBND tỉnh đã phê duyệt và ban hành kế hoạch hành động giảm phát thải khí nhà kính thông qua nỗ lực hạn chế mất rừng, suy thoái rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn và nâng cao trữ lượng carbon rừng (REDD+) giai đoạn 2020-2030.
Quảng Nam là tỉnh đầu tiên được Chính phủ cho phép nghiên cứu, lập đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng. Tuy nhiên, sau khi hoàn thiện trình Bộ NN&PTNT thẩm định, đề án vẫn chưa được phê duyệt, vì còn hạn chế về mặt kỹ thuật cũng như vướng mắc về pháp lý.
“Với quyết tâm tham gia vào thị trường carbon, Quảng Nam đang nỗ lực hoàn thiện về hồ sơ để tiếp tục kiến nghị Chính phủ cho phép thực hiện thí điểm đề án hoặc tham gia vào các dự án carbon”, ông Út nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Tấn Phương, Giám đốc Văn phòng Chứng chỉ quản lý rừng bền vững thuộc Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Việt Nam đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, tức phát thải bao nhiêu, hấp thụ bấy nhiêu. Hiện nay, việc phát triển tín chỉ carbon không đi đúng hướng do các địa phương không hiểu cụ thể vấn đề.
“Thị trường carbon rất đa dạng, phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là thị trường carbon bắt buộc và Việt Nam đang trong lộ trình xây dựng thị trường carbon trong nước. Thông qua cơ chế trao đổi, mua bán tín chỉ carbon, cơ hội đầu tư trong lâm nghiệp gia tăng”, ông Phương nhận định.
Loay hoay vì vướng pháp lý
Theo ông Phương, các quốc gia quy định phát triển kinh tế theo hướng xanh, phát thải thấp dẫn đến thị trường carbon phát triển mạnh để trao đổi, mua bán tín chỉ carbon cho các mục tiêu giảm phát thải đã cam kết.
Khung pháp lý vĩ mô của Việt Nam quy định các định hướng lớn để đạt mục tiêu giảm phát thải, áp dụng hạn ngạch phát thải với cơ sở phát thải lớn. Thị trường carbon trong nước đang trong quá trình xây dựng. Các doanh nghiệp trong và ngoài nước đang trong quá trình thực hiện giảm phát thải, tạo ra cơ hội đầu tư trong lĩnh vực lâm nghiệp.
Nhận diện thách thức, ông Phương cho rằng khung pháp lý, hướng dẫn chưa chi tiết và rõ ràng về đầu tư, quyền carbon, chia sẻ lợi ích; cơ chế phối hợp với các bộ ngành, địa phương; quy định về đăng ký, thương mại tín chỉ carbon.
Cũng theo ông Phương, năng lực kỹ thuật trong xây dựng, thực hiện dự án carbon rừng; dữ liệu, tính minh bạch, công khai thông tin; dữ liệu sử dụng trong đo đạc, báo cáo phát thải, thông tin về đầu tư, kết nối doanh nghiệp…còn hạn chế.
Bà Nghiêm Phương Thuý (đại diện Cục Lâm nghiệp) nhận định thuận lợi hiện nay là các Bộ đang xây dựng thị trường carbon trong nước. Nhu cầu tín chỉ carbon bù trừ trong nước và quốc tế, nhiều nhà đầu tư quan tâm hỗ trợ phát triển rừng.
Về các khó khăn đang gặp phải, theo bà Thuý là vấn đề truyền thông và dư luận về tín chỉ carbon rừng chưa được hiểu ngọn ngành. Thể chế, chính sách chưa quy định về việc ai được quyền bán và tiền bán được sẽ xử lý như thế nào?.
Bà Thuý cho rằng việc huy động nguồn lực đầu tư và hỗ trợ kỹ thuật, để xây dựng được dự án tín chỉ carbon không dễ, cần phải huy động nguồn lực của các đối tác quốc tế.
Theo bà Thuý, thời gian tới cần tiếp tục triển khai các chương trình giảm phát thải và nghiên cứu thí điểm carbon có chất lượng cao. Truyền thông, tập huấn kỹ thuật bài bản…
Phát biểu kết luận, ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nói rằng tỉnh này rất trăn trở trong vấn đề bán tín chỉ carbon. Theo ông, thời điểm Thủ tướng Chính phủ cho phép Quảng Nam thí điểm lập đề án tín chỉ carbon, lúc đó lãnh đạo tỉnh, huyện rất mừng.
“Chúng tôi dồn lực vào bảo vệ rừng, giữ rừng để mong mỏi bán tín chỉ carbon, cuối cùng làm mãi không được, hỏi không ai trả lời được vì vướng pháp lý”, ông Bửu tâm sự và cho hay, tỉnh Quảng Nam vẫn quyết tâm giữ rừng, quan tâm phát triển sinh kế của người dân dưới tán rừng.
Ông Bửu đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh tiếp tục tuyên truyền về tín chỉ carbon và bảo vệ rừng mạnh hơn nữa, để người dân biết rõ. Sở NN&PTNT phối hợp chặt chẽ với bộ, ban, ngành để tuyên truyền cho người dân Quảng Nam và kêu gọi các địa phương tham gia việc này.
Phó Chủ tịch Quảng Nam giao Sở NN&PTNT tham mưu UBND tỉnh có văn đề nghị Trung ương thành lập tổ chuyên trách về tín chỉ carbon. Tổ này do lãnh đạo Chính phủ làm tổ trưởng, có sự tham gia của các bộ, ngành liên quan để giải quyết các vấn đề còn vướng mắc.
