Philippines đã quyết định gia hạn một hiệp ước quân sự quan trọng với thêm sáu tháng vì những nỗ lực song phương đã mang lại “việc khôi phục sự ổn định” ở Biển Đông.
Hồi tháng 6, chính phủ Philippines đã hoãn kế hoạch chấm dứt Thỏa thuận Các lực lượng thăm viếng (VFA) với Mỹ trong sáu tháng, sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte vào đầu năm nay đe dọa rút khỏi hiệp ước được ký năm 1999 này bất chấp việc Trung Quốc gia tăng quân sự hóa ở Biển Đông.
Theo trang tin Benar News, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr hôm 11-11 thông báo Tổng thống Duterte đã yêu cầu ông thông báo cho Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert O’Brien về lần hoãn quyết định mới nhất của Philippines đối với VFA.
Philippines nói VFA với Mỹ góp phần "khôi phục sự ổn định ở Biển Đông. Ảnh: ABS-CBN
“Tổng thống đã chỉ thị tôi thông báo với hình thức thích hợp quyết định của ông ấy kéo dài thời gian đình chỉ việc hủy bỏ VFA thêm sáu tháng nữa để chúng ta tìm ra một thỏa thuận nâng cao, cùng có lợi, lâu dài và hiệu quả hơn về cách thúc đẩy việc bảo vệ lẫn nhau của chúng ta” – ông Locsin nói trong một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines.
Vào tháng 6, ông Locsin nói rằng Manila đã quyết định đình chỉ việc hủy bỏ VFA do “các diễn biến chính trị và các diễn biến khác trong khu vực”. Hôm 11-11, ông nói rằng quyết định gia hạn mới là sự công nhận những nỗ lực song phương nhằm khôi phục an ninh cho khu vực Biển Đông.
Động thái của Manila về việc trì hoãn quyết định về VFA, vốn cho phép các cuộc tập trận chung quy mô lớn với các lực lượng Mỹ ở Philippines, được đưa ra sau khi ông Duterte có lập trường mạnh mẽ chưa từng có chống lại Trung Quốc tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York (Mỹ) vào tháng 9.
Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng, ông Duterte đã mô tả phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài Thường trực do Liên Hợp Quốc bảo trợ vốn bác bỏ hầu như tất cả các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh trong vùng biển tranh chấp là “vượt ra ngoài thỏa hiệp”. Philippines, cùng một số quốc gia và lãnh thổ khác ở Đông Nam Á, hiện có tranh chấp chủ quyền với với Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông Duterte đưa ra phát biểu trên trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington gia tăng, sau khi Mỹ vào tháng 8 quyết định áp đặt lệnh trừng phạt đối với 24 công ty và cá nhân Trung Quốc dính líu đến việc xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tuyên bố ngày 11-11 của ông Locsin không đề cập Trung Quốc nhưng nói “Tình bạn và liên minh giữa Philippines và Mỹ muôn năm”.
“Bốn năm qua đã làm thay đổi Biển Đông từ chỗ bất an về ý định của các cường quốc sang chỗ có thể dự đoán được và dẫn đến ổn định đối với những gì có thể và không thể làm, những gì sẽ và sẽ không thể chấp nhận được đối với hành vi của bất kỳ nhân vật chủ đạo nào ở Biển Đông” - ông nói.
“Sự rõ ràng và sức mạnh” này không bao giờ là rủi ro, không giống như “sự bối rối và do dự” vốn làm trầm trọng thêm rủi ro, theo Ngoại trưởng Philippines.
Đại sứ quán Mỹ tại Manila đã nhanh chóng lên tiếng hoan nghênh quyết định của Philippines, theo đài ABS-CBN.
“Liên minh Mỹ-Philippines vẫn đóng vai trò quan trọng đối với mối quan hệ song phương bền chặt và sâu sắc của chúng ta. Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Philippines để tăng cường mối quan hệ an ninh chung của chúng ta” – Đại sứ quán Mỹ nói trong một tuyên bố.
Quyết định mới nhất của Philippines về VFA được Ngoại trưởng Locsin công bố sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hôm 3-11, với chiến thắng thuộc về ứng viên đảng Dân chủ - ông Joe Biden, theo thông tin từ các hãng truyền thông.
Tổng thống Duterte, người vài tháng trước đã nói với các công dân Mỹ gốc Philippines bỏ phiếu cho Tổng thống Donald Trump, đã gửi lời chúc mừng ông Biden hôm 10-11.
