Chưa bao giờ tôi thấy có bóng dáng của cán bộ, công an phường hay người của tổ dân phố tới kiểm tra hành chính nhân khẩu.
Chẳng riêng gì khu trọ của tôi, các khu trọ khác quanh đó hầu như cũng ít khi có chuyện cán bộ, công an phường đi kiểm tra hành chính nhân khẩu đột xuất. Nhớ lại cách đây gần chục năm, hồi còn ở Hà Nội, tôi thấy công tác quản lý nhân khẩu người thuê trọ ở địa phương này là rất tốt, chặt chẽ khi các phòng trọ hằng tháng đều có công an địa bàn đi kiểm tra, rà soát nhân khẩu thuê trọ sinh sống. Chủ nhà nào lơ là, làm không nghiêm đều bị nhắc nhở, thậm chí phạt với lỗi cho người ở mà không đăng ký khai báo. Những người thuê trọ nếu không đầy đủ giấy tờ tùy thân hoặc cho bạn bè ở chung mà không khai báo cũng bị phạt...
Thế nhưng tại nơi tôi đang sinh sống ở TP.HCM kể trên, chính vì công an phường, quận chưa làm tốt công tác quản lý, kiểm tra nhân khẩu thường xuyên nên luôn có tình trạng các phòng trọ cho người vào ở chung, ở ghép, rồi bạn bè tới chơi ngủ qua đêm vô tội vạ, rất lộn xộn mà không phải khai báo với ai. Ngay như một căn phòng kế bên của tôi, dẫu theo tiêu chuẩn đăng ký với chủ nhà họ ở ba người, thế nhưng cả một thời gian dài số người sống trong phòng đó luôn là 4-7 người. Vì chủ nhà trọ không có ở đó nên họ không hề hay biết chuyện phòng trọ sống lộn xộn, luôn quá số người quy định. Nhiều lúc tôi tự hỏi nếu địa phương cũng như chủ nhà lơ là, buông lỏng trong việc quản lý nhân khẩu như vậy sẽ là kẽ hở cho các thành phần tội phạm tới ẩn náu, trốn tránh thì thật là nguy hiểm với chính những người khác đang thuê trọ sống xung quanh.
Theo như tôi biết, khi có người tới thuê trọ, chủ nhà phải đôn đốc người thuê trọ khai báo nhân khẩu về tên tuổi, nguyên quán... Sau đó chủ nhà phải có trách nhiệm đi khai báo đăng ký tạm trú cho khách tại công an phường. Việc khai báo đăng ký tạm trú được duy trì thường xuyên, vì thông thường các khu nhà trọ đều có người đi, người đến thay đổi liên tục. Trên thực tế, tại một số khu nhà trọ lại không như vậy khi mà nhiều chủ nhà không chấp hành việc đăng ký tạm trú cho khách thuê, họ cho khách ở cả nhiều tháng mà không khai báo đăng ký nhân khẩu với địa phương. Họ đưa ra các phương cách để đối phó với công an phường rằng: Nếu lỡ cơ quan chức năng tới kiểm tra thì họ có thể giải thích là khách mới tới ở được vài ngày nên chưa kịp đăng ký, hoàn thành thủ tục nhưng thực tế thì khách đã ở được cả nhiều tháng trời rồi.
Thiết nghĩ siết chặt quản lý nhân khẩu thuê trọ khi thực hiện nghiêm túc việc đăng ký tạm trú cũng như thường xuyên kiểm tra hành chính đối với các khu nhà trọ là cực kỳ cần thiết, bởi làm như vậy không chỉ giữ an toàn trật tự cho khu dân cư, đồng thời ngăn ngừa được các đối tượng thành phần tội phạm ẩn náu.
