Năm 2023, chỉ số cải cách hành chính (CCHC - PAR Index) của TP.HCM đạt 86,97%, đứng thứ 33, tăng ba bậc so với năm 2022, còn chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) đạt 81,78%, đứng thứ 36, tăng bảy bậc và tăng 3,4% so với năm 2022.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ThS Nguyễn Nhật Khanh, Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia TP.HCM, chuyên gia luật hành chính cho rằng nếu nhìn vào vị trí xếp hạng các chỉ số có thể thấy TP.HCM đã có sự cải thiện về mặt thứ bậc so với năm 2022. Kết quả này phản ánh sự nỗ lực của chính quyền TP trong CCHC và phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Tuy nhiên, ông nhìn nhận nếu đánh giá một cách toàn diện thì kết quả này chưa xứng tầm với vị thế và kỳ vọng về việc hiện đại hóa nền hành chính của chính quyền TP.
Cần biết rõ hạn chế để “bốc thuốc”
. Phóng viên: TP.HCM được xem là đầu tàu kinh tế - văn hóa - xã hội, là nơi thí điểm nhiều chủ trương lớn nhưng nhìn vào những chỉ số này có lẽ còn nhiều vấn đề TP.HCM cần làm, thưa ông?
+ ThS Nguyễn Nhật Khanh: Đúng vậy. Chúng ta đều biết TP.HCM là địa phương có điều kiện thuận lợi về mặt thể chế, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, đa dạng nguồn vốn đầu tư trong nước và nước ngoài, có môi trường đổi mới và ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ...
Thế nhưng xếp hạng chỉ số CCHC (33/63) và chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (36/63) của TP vẫn ở vị trí nửa dưới bảng xếp hạng so với các địa phương khác của cả nước là điều cần suy nghĩ. Bởi nếu so sánh với các TP trực thuộc Trung ương khác về chỉ số CCHC thì TP.HCM chỉ cao hơn Cần Thơ (42/63); trong khi đó Hải Phòng, Hà Nội, Đà Nẵng lần lượt xếp thứ 2, 3 và 12.
Để cải thiện các chỉ số và gia tăng thứ hạng của TP.HCM thời gian tới cần phải xác định rõ ràng mức độ đáp ứng các tiêu chí đánh giá bởi vì phải “biết bệnh” mới có thể “bốc thuốc”.
Phân tích số điểm cụ thể trong bảng chỉ số CCHC năm 2023 có thể thấy TP.HCM đạt 55,80 điểm/61,50 điểm thẩm định tối đa.
Về điểm đánh giá tác động của CCHC, chỉ số SIPAS của TP đạt 8,16 điểm/10 điểm tối đa; chỉ số khảo sát lãnh đạo, quản lý đạt 16,89 điểm/22 điểm tối đa; chỉ số tác động đến phát triển kinh tế - xã hội đạt 6,12 điểm/6,5 điểm tối đa (đứng thứ hai cả nước, chỉ sau tỉnh đứng đầu là Quảng Ninh).
Dựa vào bảng điểm cụ thể các tiêu chí, điểm đánh giá tác động của CCHC đối với chỉ số hài lòng của người dân và chỉ số tác động đến phát triển kinh tế - xã hội của TP ở mức tương đối tốt. Còn hai chỉ số điểm cần cải thiện là điểm thẩm định các tiêu chí cứng và điểm đánh giá tác động đối với khảo sát lãnh đạo, quản lý.
Để cải thiện điểm các tiêu chí cứng thì cần xác định các lĩnh vực TP còn hạn chế để có giải pháp khắc phục. Chẳng hạn, theo chỉ số CCHC năm 2023, có ba nhóm lĩnh vực TP.HCM có thứ hạng rất thấp là cải cách tổ chức bộ máy (56/63), cải cách thủ tục hành chính (TTHC, 60/63), thậm chí lĩnh vực cải cách thể chế TP xếp cuối cùng trong các địa phương (63/63). Điều này chứng tỏ khâu ban hành văn bản, áp dụng văn bản của mình còn nhiều vấn đề.
Do vậy, TP cần tập trung cải thiện các chỉ số này trong năm 2024 để có bước tiến về chỉ số CCHC.
Rà soát văn bản để cải cách thể chế
. Vậy theo ông, TP.HCM cần đột phá vào vấn đề gì để cải thiện chỉ số còn hạn chế trên đây?
+ Tôi cho rằng trong cải cách thể chế, TP cần chú trọng đến công tác theo dõi thi hành pháp luật, rà soát văn bản quy phạm pháp luật, xử lý văn bản trái pháp luật do cơ quan có thẩm quyền kiến nghị và nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật do TP ban hành.
Ngoài ra, điểm đánh giá tác động từ khảo sát lãnh đạo, quản lý được thu thập từ khảo sát ý kiến điều tra xã hội học đại biểu HĐND TP, lãnh đạo sở, ngành, đơn vị thuộc và trực thuộc sở, ngành, lãnh đạo UBND cấp huyện lại khá thấp. Điều này cho thấy sự đánh giá của các chủ thể dựa trên nhận định cá nhân về chỉ số CCHC của TP, điểm đánh giá năm 2023 chưa nhận được đánh giá cao như kỳ vọng và tương xứng với nỗ lực của TP.
Để cải thiện điểm thành phần của chỉ số này cần nâng cao mức độ hài lòng, sự tín nhiệm từ nhóm đối tượng lãnh đạo, quản lý của TP.
Quan tâm đến cảm nhận của người dân
. Còn những yếu tố căn bản để cải thiện các chỉ số hài lòng của TP thì như thế nào?
+ Liên quan đến chỉ số SIPAS, đây là thước đo mang tính khách quan, phản ánh trung thực kết quả đánh giá của người dân, tổ chức về sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước thông qua cung cấp các dịch vụ hành chính công cụ thể.
Theo tôi, chính quyền TP cần chú ý đến mức độ quan tâm, tạo kênh thông tin cho người dân sử dụng để theo dõi các chính sách công. Song song đó là mức độ phù hợp của các hình thức tiếp cận thông tin, mức độ người dân sẵn sàng tham gia góp ý kiến cho cơ quan nhà nước về chính sách công.
Đặc biệt, phải quan tâm đến cảm nhận của người dân về tình trạng công chức gây phiền hà, sách nhiễu trong quá trình giải quyết TTHC; mức độ phù hợp của các hình thức nộp hồ sơ, nhận kết quả phù hợp đối với người dân; sự trải nghiệm của người dân về chính sách công, dịch vụ hành chính công, dịch vụ công cơ bản, thiết yếu.
Để đo lường sự hài lòng của người dân trong xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách công, TP.HCM cần tập trung giải quyết hiệu quả các chính sách lớn tác động đến đời sống của người dân như chính sách phát triển kinh tế; khám chữa bệnh; giáo dục; điện, nước; trật tự, an toàn xã hội; giao thông đường bộ; an sinh, xã hội; CCHC.
Với các tiêu chí đo lường sự hài lòng của người dân đối với việc cung ứng dịch vụ hành chính công, TP.HCM cần tham khảo kinh nghiệm ở một số địa phương dẫn đầu về chỉ số SIPAS để cải thiện mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Có thể kể đến như thực hiện 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4; nâng cao hiệu quả giải quyết TTHC thông qua việc tiếp nhận, xử lý và trả kết quả nhanh chóng...
TP cũng cần chú ý đến việc nâng cao tính công khai, minh bạch trong cung cấp thông tin, tăng cường trách nhiệm giải trình của chính quyền đối với người dân; mở rộng các cơ hội tham gia giám sát của người dân đối với hoạt động của chính quyền...
Đặc biệt phải nâng cao năng lực, tinh thần, thái độ phục vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong giải quyết công việc cho người dân; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào giải quyết công việc.
Đồng thời, nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ công trực tuyến để tạo điều kiện thuận lợi, dễ dàng cho người dân trong thực hiện dịch vụ công trực tuyến cũng như chất lượng tiếp nhận, giải quyết ý kiến góp ý, phản ánh, kiến nghị của họ.
Năm 2024, TP.HCM chọn chủ đề năm là “Chuyển đổi số và thực hiện Nghị quyết 98/2023”, hy vọng rằng lãnh đạo và chính quyền TP.HCM sẽ tận dụng triệt để các cơ chế, chính sách đặc thù được trao cho TP cũng như quyết tâm chuyển đổi số mạnh mẽ để cải thiện một cách rõ rệt, bứt phá về chỉ số CCHC và chỉ số hài lòng của người dân, doanh nghiệp.
. Xin cảm ơn ông.
TP.HCM nỗ lực tăng điểm chỉ số cải cách hành chính
Chia sẻ kết quả chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) và chỉ số CCHC (CCHC - PAR Index) 2023 vừa được công bố ngày 17-4, một lãnh đạo Sở Nội vụ TP.HCM cho biết trong ba năm gần đây, chỉ số PAR Index của TP có sự chuyển biến tích cực.
Cụ thể, năm 2021 đạt 86,05 điểm, xếp thứ 43/63; năm 2022 đạt 84,70 điểm, xếp thứ 36/63; năm 2023 đạt 86,97 điểm, xếp thứ 33/63 tỉnh, thành.
Nhằm cải thiện về thứ hạng và điểm số, trong năm qua, TP.HCM đã nỗ lực rà soát tất cả tiêu chí, tiêu chí thành phần, đồng thời đề ra từng giải pháp phù hợp theo cấu trúc điểm của chỉ số để quyết tâm triển khai thực hiện.
TP cũng giao cho các sở, ngành theo dõi, báo cáo tham mưu giải pháp, kế hoạch cải thiện điểm số cũng như có trách nhiệm giải trình trong việc giảm điểm ở một số lĩnh vực như công tác chỉ đạo, điều hành CCHC, cải cách thể chế, cải cách TTHC, cải cách tổ chức bộ máy, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số…
“Vừa qua, UBND TP.HCM đã tổng kết công tác CCHC năm 2023, qua đó đã đề ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao các chỉ số CCHC” - lãnh đạo Sở Nội vụ nói và cho biết TP đang cố gắng đơn giản hóa TTHC, tái cấu trúc quy trình nội bộ, giảm bớt khâu trung gian, đảm bảo tiến độ số hóa hồ sơ, đồng bộ dữ liệu.
Cùng với đó là đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, nâng cao kỷ luật, kỷ cương, thực hiện chuẩn mực quy tắc ứng xử; khắc phục tình trạng cán bộ, công chức, viên chức không dám tham mưu, không dám đề xuất, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm. Tập trung công tác chuyển đổi số, vận hành hiệu quả hệ thống thông tin giải quyết TTHC TP.
Riêng công tác CCHC, lãnh đạo Sở Nội vụ nhìn nhận TP.HCM phải đột phá vào những khâu trọng yếu để đạt được sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp.
“Đầu tiên, phải thường xuyên kiểm tra trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo, điều hành xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân; giám sát, phản biện xã hội về kết quả đánh giá, xác định các chỉ số về CCHC” - vị này nói và đề nghị đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền vào từng lĩnh vực cụ thể gắn với kiểm tra, giám sát.
Mặt khác, phải thực hiện hiệu quả việc liên thông, kết nối dữ liệu với các bộ, ngành, khai thác kho dữ liệu dùng chung TP phục vụ tái cấu trúc quy trình TTHC… “Đặc biệt, phải vận hành hiệu quả bản đồ thực thi thể chế TP làm cơ sở đánh giá trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo, điều hành; tăng cường chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện TTHC, dịch vụ công theo thời gian thực trên môi trường điện tử của đơn vị” - lãnh đạo Sở Nội vụ nhấn mạnh.
Dù vậy, lãnh đạo Sở Nội vụ cũng nhìn nhận có nhiều lý do khách quan khiến các chỉ số CCHC của TP.HCM chưa bứt phá rõ nét, chưa đạt như kỳ vọng dù cả hệ thống chính trị đã nỗ lực rất lớn.
Qua rà soát có bốn nội dung là nguyên nhân chủ yếu. Đáng chú ý, TP còn gặp khó khăn trong sắp xếp tổ chức bộ máy, giảm đơn vị sự nghiệp công lập, sử dụng biên chế đúng quy định.
Trong cải cách tài chính công, tiêu chí “Thực hiện giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước” chưa đạt chỉ tiêu.
Trong xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số có nhiều chỉ tiêu TP chưa đạt theo yêu cầu như cung cấp dịch vụ công trực tuyến, hệ thống thông tin giải quyết TTHC, số hóa dữ liệu… LÊ THOA
*****
Cán bộ quận Bình Tân thi đua sáng tạo để CCHC
Năm 2023, quận Bình Tân tiếp tục đứng đầu về chỉ số CCHC ở khối quận, huyện, TP Thủ Đức. Đây là niềm tự hào và cũng là động lực để chính quyền, người dân quận Bình Tân tiếp tục phấn đấu.
Việc cố gắng CCHC không phải để đạt thứ hạng cao nhất mà mục đích là làm sao để người dân hài lòng khi đến làm TTHC tại quận, còn cán bộ, công chức giải quyết công việc tốt hơn.
Năm 2024, chúng tôi sẽ xây dựng kế hoạch nhằm khắc phục những hạn chế, phát động thi đua để cán bộ, công chức tiếp tục năng động, sáng tạo, có nhiều cách làm hay. Trong đó, chú trọng mục tiêu chuyển đổi số, vận động người dân cùng tham gia với chính quyền, hướng đến một chính quyền hiện đại, số hoá.
Để làm được điều này, quận xác định phải đột phá vào việc hiện đại hoá nền hành chính, xây dựng cơ sở hạ tầng đáp ứng với nhu cầu và tạo sự thuận lợi tối đa cho người dân. Đồng thời, kết nối, chia sẻ dữ liệu tối ưu trong hệ thống chính trị, giúp giảm thời gian đi lại cho người dân cũng như bớt áp lực cho cán bộ, công chức.
Phó Chủ tịch UBND quận Bình Tân PHẠM THỊ NGỌC DIỆU
******
Ý KIẾN
Ông BÙI TUẤN ANH, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ninh:
Quy trình “năm bước tại chỗ”, “năm bước trên môi trường điện tử”
Quảng Ninh lần thứ sáu liên tiếp dẫn đầu cả nước về chỉ số CCHC năm 2023 với 92,18%. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng trong thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương.
Xác định CCHC là khâu then chốt góp phần tạo môi trường đầu tư minh bạch, thông thoáng, Quảng Ninh đã triển khai thực hiện các nhiệm vụ CCHC một cách toàn diện trên sáu nội dung.
Đến nay toàn bộ quy trình giải quyết TTHC được thực hiện “năm bước tại chỗ”, “năm bước trên môi trường điện tử” thông qua hệ thống thông tin giải quyết TTHC của tỉnh. Nhờ đó, thời gian giải quyết TTHC giảm 40%-60% so với quy định. Tỉ lệ xử lý hồ sơ công việc toàn trình cả ba cấp đạt trên 98%, trên 90% tổng số hồ sơ giải quyết TTHC được số hóa theo quy trình năm bước…
Với phương châm “Chỉ có điểm bắt đầu, không có điểm kết thúc, chỉ có nhìn về phía trước để tiến lên”, Quảng Ninh hiểu rõ việc giành được vị thế, thứ hạng các chỉ số đã khó nhưng để giữ vững được thì lại càng khó khăn hơn. Do vậy, thời gian tới, chúng tôi sẽ tham mưu cho tỉnh chú trọng nhiều hơn trong công tác cán bộ, đánh giá và sử dụng cán bộ. Đặc biệt, tiếp tục triển khai các giải pháp để nâng cao hơn nữa năng lực, tinh thần, thái độ phục vụ của đội ngũ trong giải quyết công việc cho người dân.
Quan tâm hiện đại hóa nền hành chính và thực hiện chuyển đổi số, góp phần nâng cao tính công khai, minh bạch trong cung cấp dịch vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Sở cũng sẽ tham mưu tháo gỡ các “điểm nghẽn, rào cản” đang tồn tại; tăng cường đối thoại, thúc đẩy CCHC, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo niềm tin cho người dân, doanh nghiệp.
-------
Ông HOÀNG VĂN ĐỨC, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP Hải Phòng:
5 kinh nghiệm giữ vững tốp đầu về thứ hạng cải cách hành chính
Năm 2023, Hải Phòng xếp thứ hai về chỉ số PAR Index với kết quả đạt 91,81%, cao hơn so với năm 2022 là 1,72% và là một trong các tỉnh, thành nằm trong nhóm A, đạt kết quả chỉ số từ 90% trở lên.
Xác định CCHC là một trong những nhiệm vụ quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, chúng tôi đã đặc biệt chú trọng đến trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo điều hành, có kiểm tra, giám sát thực hiện nhiệm vụ được giao bằng phần mềm...
Chúng tôi cũng tập trung tháo gỡ khó khăn, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp; tăng cường đối thoại cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi số. Tập trung cắt giảm, đơn giản hóa TTHC gắn với đẩy mạnh sử dụng dịch vụ công trực tuyến. UBND TP đã cắt giảm, đơn giản hóa 38 thủ tục, trong đó 35 thủ tục cắt giảm tổng thời gian giải quyết là 103 ngày.
Trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh, TP đã thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thành lập mới và thay đổi qua mạng đạt tỉ lệ 100% số hồ sơ; 100% doanh nghiệp khai thuế điện tử, trên 99% doanh nghiệp đăng ký nộp thuế điện tử…
Hải Phòng cũng thực hiện có hiệu quả sắp xếp tổ chức bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo chủ động cho đơn vị, địa phương. Từ năm 2015 đến nay, chúng tôi đã sắp xếp giảm 193 đơn vị sự nghiệp công lập. Dự kiến đến năm 2025 sẽ hoàn thành chỉ tiêu giảm tối thiểu 10% so với năm 2021.
Để CCHC, năm 2023, Hải Phòng đã triển khai kế hoạch chuyển đổi số với 75 nhiệm vụ, trong đó có 34 nhiệm vụ về số hóa, tạo lập dữ liệu số; 41 nhiệm vụ về triển khai các hệ thống ứng dụng, nền tảng phục vụ hoạt động của cơ quan chính quyền, người dân, doanh nghiệp.
NGỌC SƠN ghi
******
TP.HCM không ngừng cải cách để phục vụ dân tốt hơn
Theo kết quả vừa được công bố, năm 2023, TP.HCM đã có những cải thiện đáng kể về các chỉ số SIPAS, PAR Index. Kết quả này dù chưa thực sự đạt được như mục tiêu đề ra nhưng đó là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị TP thời gian qua.
Đặc biệt, TP.HCM đã tái cấu trúc 694 quy trình nội bộ, đơn giản hóa các bước giải quyết thủ tục hành chính (TTHC). Nhờ đó TP đã cắt giảm được gần 3.500 giờ làm việc, giảm 1-2 bước trong quy trình giải quyết TTHC.
Cùng với việc vận hành rất nhiều nền tảng số lớn, TP cũng đã đưa vào sử dụng nền tảng lắng nghe mạng xã hội có ứng dụng AI để mỗi sở, ngành, quận, huyện theo dõi được thông tin hằng ngày về đơn vị...
Tất nhiên, TP.HCM luôn nhìn nhận thẳng thắn những khâu còn hạn chế để tập trung giải quyết; từ đó nhanh chóng bắt tay ngay vào thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính (CCHC) năm 2024 đề ra với những mục tiêu cao hơn. Cụ thể, TP đã ban hành kế hoạch CCHC năm 2024 với 21 chỉ tiêu, tám nhóm nhiệm vụ với 98 nhiệm vụ cụ thể và phân giao nhiệm vụ cho từng cơ quan để thực hiện.
Chủ đề năm 2024 của TP.HCM là quyết tâm thực hiện hiệu quả chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong chuyển đổi số, cải cách nền công vụ, hiện đại hóa nền hành chính và đã đặt ra mục tiêu đến cuối năm 2025, cơ bản đưa hoạt động hành chính của TP.HCM lên nền tảng số. Trong đó, tất cả TTHC phải được đưa lên nền tảng số, vận hành có hiệu quả hệ thống thông tin giải quyết TTHC, liên thông, kết nối với dữ liệu với quốc gia.
Việc chọn chuyển đổi số làm một thành tố trong chủ đề năm 2024 là thách thức rất lớn nhưng đó sẽ là động lực để toàn hệ thống chính trị, các cấp, các ngành của TP cùng quyết tâm hoàn thành mục tiêu đã đề ra.
Với những mục tiêu lớn này, vấn đề đặt ra là TP phải xây dựng được một nền công vụ hiệu lực, hiệu quả, có tính toán thích nghi với quy mô, điều kiện đặc biệt của một siêu đô thị như TP.HCM.
Đội ngũ cán bộ, công chức cũng không phải mất nhiều công sức để xử lý các công việc, sự vụ hằng ngày mà có nhiều thời gian, động lực để tư duy đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.
Người dân khi đó cũng không còn phải đi lại nhiều lần khi liên hệ với cơ quan chính quyền làm thủ tục, giải quyết hồ sơ mà có nhiều cách lựa chọn hiệu quả hơn khi ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo. Từ đó, chi phí thời gian được rút ngắn và chi phí cơ hội được tăng lên, góp phần vun đắp sự hài lòng của người dân và tạo nên sự chuyển biến về chất trong hoạt động công vụ.
Với một TP được xem là đầu tàu kinh tế - văn hóa - xã hội của đất nước, là nơi thí điểm nhiều chủ trương, chính sách lớn, được đặt để trên vai nhiều trọng trách quan trọng thì việc cải thiện các chỉ số CCHC là việc phải làm, làm ngay và phải tìm giải pháp chứ không còn là việc giải thích vì sao chỉ số đó thấp nữa.
Như Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã từng khẳng định chúng ta không tự hài lòng với chỉ số CCHC hiện tại mà phải cố gắng làm tốt hơn những gì đã làm để phục vụ người dân được tốt nhất. LÊ THOA
