Tự sơ cứu khi bị chặt tay, cứa cổ

Gần đây trên địa bàn TP.HCM và một số địa phương khác xảy ra một số vụ kẻ cướp dùng hung khí chặt tay, cứa cổ,… nạn nhân để cướp tài sản. Người bị nạn làm gì để tự sơ cứu cho mình trước khi có sự giúp sức của người khác? Và làm sao để bảo vệ các bộ phận bị tách rời khỏi cơ thể để có thể nối lại thành công?

Xử lý vết thương khi bị đâm

Theo BS Phạm Trí Dũng, Trưởng khoa Cấp cứu BV Chợ Rẫy, khi bị thương trong những trường hợp nêu trên, nạn nhân không nên hoảng hốt mà phải bình tĩnh để xử lý tình huống. Đối với các vết thương do bị hung khí (dao, kiếm, thanh sắt, cây gỗ,...) đâm vào cơ thể, không nên rút hung khí ra ngoài vì sẽ khiến vết thương hở ra nhiều hơn và mất máu nhanh hơn. Cố gắng giữ nguyên vị trí của hung khí và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu. Không nên bôi kem, đắp thuốc lá hoặc dùng nước mắm tưới lên vết thương,… sẽ khiến vết thương nặng hơn.

Trong trường hợp những vết thương ở phần bụng do bị hung khí đâm thì BS Nguyễn Đình Phú, Phó Giám đốc BV Nhân dân 115, cho rằng nạn nhân nên ưu tiên cầm máu trước, sau đó nhờ người xung quanh đến để hỗ trợ. Đối với những trường hợp bị rách ổ bụng, phần nội tạng bên trong lòi ra ngoài thì không nên lấy tay cho vô lại. Dùng ga rô băng lại hoặc lấy tô, chén sạch úp lên và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được sơ cứu tiếp. “Nếu khi thấy vết thương trên cơ thể chảy máu nhiều nạn nhân cũng không nên hoảng sợ vì rất có thể nạn nhân bị đứt động mạch. Khi đó hãy dùng tay ấn mạnh vào động mạch ở gần vết thương để không cho máu tiếp tục chảy. Sau đó dùng thêm ga rô buộc vào vết thương và đưa nạn nhân đi cấp cứu kịp thời” - BS Phú hướng dẫn.

Bàn tay của một nạn nhân bị cướp chém đã được các bác sĩ nối lại thành công. Ảnh: BV 115 cung cấp

Không cho phần chi bị đứt lìa tiếp xúc trực tiếp với đá

Trong trường hợp bị chém lìa tay, chân, nạn nhân cần bình tĩnh buộc ga rô (sau 15 phút nên nới ga rô ra một lần) ở gần nơi bị đứt lìa để cầm máu. Nhặt chi bị đứt lìa cho vào túi nylon sạch và cho vào thùng đá để ướp. “Chú ý không nên để phần chi bị đứt lìa tiếp xúc trực tiếp với đá sẽ làm các mô bị phá hủy. Nếu như vậy sẽ rất khó khăn trong việc cứu sống mô và nối liền các chi sau này. Cần đưa nạn nhân đến các bệnh viện chuyên khoa để được các bác sĩ tiến hành nối chi. Thời gian tối đa là không quá 6 giờ. Vì sau 6 giờ các mô sẽ bắt đầu chết và lúc đó khả năng nối chi thành công rất thấp” - BS Dũng giải thích.

Đối với các nạn nhân bị chém nhưng các chi chưa đứt lìa, BS Dũng khuyến cáo nạn nhân cũng quấn ga rô ở vết thương để cầm máu và đến cơ sở gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Nếu trong trường hợp có kèm theo gãy xương thì nên cố định xương của nạn nhân bằng nẹp gỗ để tránh xương đâm vào các mạch máu. Tránh để vết thương tiếp xúc với đất cát sẽ khiến vết thương dễ bị tổn thương.

Theo BS-TS Nguyễn Đình Phú, đối với các ca nối liền chi, việc khó khăn nhất là các chi bị dập, bảo quản chi đứt lìa sai và nhập viện quá trễ. Nhưng khó khăn hơn là quá trình sau khi nối chi bảo đảm làm sao các chi phục hồi và hoạt động tốt. Bệnh nhân phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và kiên trì tập các bài tập vật lý trị liệu trong một thời gian dài.

HUYỀN VI