VKSND Tối cao vừa ban hành thông báo rút kinh nghiệm cách giải quyết một vụ án hành chính về khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai.
Thông báo được gửi đến VKSND các cấp cùng tham khảo rút kinh nghiệm trong quá trình kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính tương tự.
Bà N đi kiện vì bị thu hồi 45,9 m2 nhưng quyết định về việc bồi thường và hỗ trợ đối với bà chưa thỏa đáng.
Xử sơ thẩm, TAND tỉnh B đã hủy mục đất không được bồi thường diện tích 45,9 m² tại quyết định bồi thường của UBND huyện C; hủy một phần giải quyết khiếu nại đối với nội dung bác yêu cầu bồi thường diện tích đất ở 45,9 m² của bà N.
Buộc UBND huyện C ban hành quyết định phê duyệt kinh phí bồi thường cho bà N đối với diện tích đất ở 45,9 m² theo quy định. Không chấp nhận yêu cầu của bà N về yêu cầu bố trí 1 suất đất tái định cư.
Xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại TP H không chấp nhận kháng cáo của bà N và UBND huyện C, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
UBND huyện C có đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.
Sau đó, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao chấp nhận quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án TAND Tối cao, hủy toàn bộ bản án phúc thẩm, giao hồ sơ cho TAND Cấp cao tại TP H xét xử phúc thẩm lại.
Trong thông báo rút kinh nghiệm, VKSND Tối cao nêu: Quá trình giải quyết vụ án, tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm có vi phạm nghiêm trọng về đánh giá tài liệu, chứng cứ dẫn đến kết luận trong bản án không phù hợp với các tình tiết khách quan của vụ án, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước trong việc bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Cụ thể, quyết định của UBND quận C (nay là UBND huyện C) tạm giao cho bà B một căn nhà tại khu vật tư cũ để ở. Đây là quyết định tạm giao nhà là tài sản trên đất, không phải quyết định tạm giao đất cho bà B. Tuy nhiên, tòa án cấp sơ thẩm và tòa án cấp phúc thẩm lại nhận định cho rằng quyết định của UBND quận C là "Giấy tờ tạm giao đất" quy định tại khoản 6 Điều 18 Nghị định 43/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai là không đúng.
Cạnh đó, bà B có tên trong sổ mục kê năm 1995 nhưng sổ mục kê năm 1995 không phải là giấy tờ khác về quyền sử dụng đất theo khoản 1 Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 18 Nghị định 43/2014. Những người nhận chuyển nhượng nhà đất của bà B, sau này là bà N (người nhận chuyển nhượng cuối cùng) đều không đăng ký kê khai đối với phần diện tích đất bị thu hồi làm dự án.
Như vậy, bà N không đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 99, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013 nên không được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất theo khoản 1 Điều 75 Luật Đất đai năm 2013.
Tòa hai cấp cho rằng bà N có quyết định tạm cấp nhà, có tên trong sổ mục kê năm 1995 và quá trình sử dụng đất không tranh chấp nên thuộc trường hợp có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất; tuyên buộc UBND huyện C phải bồi thường về đất cho bà N là không có căn cứ và không đúng quy định của pháp luật.
VKSND Cấp cao tại TP H phát hiện được vi phạm và có quan điểm trái với tòa án cấp phúc thẩm nhưng không thông báo phát hiện vi phạm gửi VKSND Tối cao đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.
