Xanh hóa ngân hàng: Khi chiến lược quốc gia đi vào từng giao dịch

Tín dụng xanh đang trở thành trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững của ngành ngân hàng khi hơn 60% tổ chức tín dụng đã phát sinh dư nợ xanh và nhiều đơn vị xây dựng sản phẩm chuyên biệt.

Dù dư nợ xanh đạt 744.000 tỉ đồng, thị trường vốn xanh vẫn còn "mỏng" với lượng trái phiếu xanh phát hành chỉ 1,16 tỉ USD trong 5 năm. Trong bối cảnh nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh ngày càng lớn, yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý ESG (bộ tiêu chuẩn đo lường yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị) và mở rộng huy động vốn trở nên cấp thiết.

Nhà băng đẩy mạnh tín dụng xanh

Mới đây, Sacombank cho ra mắt gói sản phẩm tài chính xanh Sacombank Eco. Đây là hệ sinh thái dành cho khách hàng cá nhân với mục tiêu tối ưu lợi ích và thúc đẩy lối sống thân thiện môi trường. Gói sản phẩm gồm bốn nhóm: tiền gửi xanh, thẻ tín dụng Visa O₂, vay lĩnh vực xanh và bảo hiểm sức khỏe - quỹ sống xanh.

Tâm điểm của hệ sinh thái này là quỹ sống xanh, nơi ghi nhận toàn bộ tiền thưởng tích lũy khi khách hàng sử dụng các sản phẩm trong gói. Mỗi tháng, 70% số tiền trong quỹ được tự động quy đổi sang tín chỉ carbon hoặc đóng góp vào các dự án môi trường như trồng rừng, năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng. Phần còn lại, khách hàng có thể chủ động lựa chọn dự án thông qua ứng dụng Sacombank Pay và nhận chứng nhận điện tử từ Gold Standard - tổ chức quốc tế đánh giá các dự án giảm phát thải khí nhà kính.

Nhờ tích hợp công nghệ ngay trên ứng dụng, mọi giao dịch, mức phát thải CO₂, tiền thưởng và chứng nhận đóng góp đều hiển thị minh bạch. Điều này giúp khách hàng theo dõi trực quan "dấu chân carbon" của mình.

Theo bà Nguyễn Phương Huyền, Giám đốc Khối Khách hàng Cá nhân Sacombank, gói sản phẩm mới là bước đi cụ thể hóa chiến lược ESG mà ngân hàng theo đuổi.

"Chúng tôi muốn biến mỗi quyết định tài chính, từ gửi tiết kiệm, chi tiêu, vay vốn đến tham gia bảo hiểm, thành một hành động đóng góp cho môi trường", bà Huyền nhấn mạnh.

Sacombank Eco vì thế không chỉ mở rộng lựa chọn dịch vụ mà còn góp phần thúc đẩy tiêu dùng xanh, đồng hành cùng khách hàng xây dựng tương lai bền vững cho Việt Nam.

Nếu Sacombank nổi bật với mô hình tài chính xanh tích hợp vào trải nghiệm khách hàng, thì Agribank lại ghi dấu ở cách tiếp cận quy mô lớn thông qua tín dụng xanh. Động lực này được ngân hàng xác định là trụ cột của phát triển bền vững.

Hiện Agribank triển khai hàng loạt chương trình tín dụng xanh lớn. Đáng chú ý là gói tín dụng quy mô 30.000 tỉ đồng, lãi suất từ 6%/năm cho các dự án thuộc ngành trọng điểm và lĩnh vực xanh; gói tín dụng 50.000 tỉ đồng cho nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch. Bên cạnh đó là gói 10.000 tỉ đồng tín dụng xanh cho khách hàng cá nhân, lãi suất ưu đãi từ 3,5%/năm.

Agribank cũng là đơn vị chủ lực thực hiện chương trình cho vay liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long, thuộc Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chất lượng cao đến năm 2030.

Theo đó, tính đến hết quý 3-2025, tổng dư nợ tín dụng xanh của nhà băng này đạt 28.355,5 tỉ đồng. Trong đó, dư nợ cho lĩnh vực nông nghiệp xanh là hơn 5.973 tỉ đồng; lâm nghiệp bền vững đạt 6.944,4 tỉ đồng; năng lượng tái tạo và năng lượng sạch chiếm 15.260 tỉ đồng. Các lĩnh vực khác như tái chế, tái sử dụng tài nguyên đạt 76,6 tỉ đồng; xử lý chất thải và phòng chống ô nhiễm đạt 101,5 tỉ đồng.

Theo đánh giá của IFC, Dragon Capital hay Gaiwan Capital, ESG đã trở thành nền tảng chiến lược giúp các tổ chức tín dụng quản trị rủi ro tốt hơn, củng cố uy tín và thu hút nguồn vốn quốc tế. Những bước đi như Sacombank Eco hay chiến lược tín dụng xanh của Agribank cho thấy các ngân hàng Việt Nam đang chuyển động mạnh mẽ trong cuộc chơi bền vững toàn cầu.

Thị trường vốn xanh vẫn “mỏng”

Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhấn mạnh rằng tăng trưởng bền vững đang trở thành yếu tố then chốt nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Trong đó, ESG được xem là bộ tiêu chuẩn quan trọng để đo lường mức độ phát triển bền vững.

Thống kê từ cơ quan quản lý cho thấy hơn 60% nhà băng trong hệ thống đã phát sinh dư nợ tín dụng xanh; 27 ngân hàng xây dựng các sản phẩm hoặc chương trình tín dụng chuyên biệt cho lĩnh vực này. Toàn bộ tổ chức tín dụng đã ban hành quy định nội bộ về quản lý rủi ro môi trường trong cấp tín dụng. Khoảng 31% đơn vị đã xây dựng chính sách riêng về quản lý rủi ro môi trường - xã hội.

Theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, tính đến cuối tháng 10, tổng dư nợ toàn hệ thống đạt 18 triệu tỉ đồng, tăng 15,3% so với cuối năm 2024. Riêng dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 744.000 tỉ đồng, tăng 9,4% và chiếm gần 4,2% dư nợ nền kinh tế. Dư nợ này tập trung chủ yếu vào năng lượng tái tạo - năng lượng sạch (hơn 37%) và nông nghiệp xanh (gần 27%).

Trong khi đó, quy mô trái phiếu xanh và trái phiếu bền vững tại Việt Nam vẫn còn rất khiêm tốn. Trong 5 năm qua, tổng giá trị phát hành chỉ đạt 1,16 tỉ USD, quá nhỏ so với nhu cầu vốn trung bình khoảng 20 tỉ USD mỗi năm để triển khai các dự án chuyển đổi xanh.

Để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế gắn với mục tiêu xanh hóa, NHNN đang triển khai một loạt gói tín dụng trọng điểm. Cụ thể là gói 120.000 tỉ đồng cho phát triển nhà ở xã hội; gói 500.000 tỉ đồng hỗ trợ đầu tư hạ tầng và chuyển đổi số; các chương trình cho vay nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất lúa chất lượng cao và phát triển hệ thống nước sạch nông thôn.

Bà Tùng cho biết NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về tín dụng xanh, tăng cường hướng dẫn quản lý rủi ro môi trường - xã hội và xây dựng bộ tiêu chí ESG cho ngành ngân hàng. Đồng thời, cơ quan này sẽ mở rộng hợp tác quốc tế để huy động nguồn vốn xanh từ WB, ADB, AIIB, JBIC…

VietinBank 2 năm liên tiếp là 'Ngân hàng tiêu biểu về Tín dụng Xanh'