Vẫn mong không còn những người Việt ‘độc ác’

Thời gian gần đây, trên thị trường xuất hiện một dòng máy kiểm tra thực phẩm nhanh thu hút được nhiều người tiêu dùng quan tâm. Dù vậy, sản phẩm cũng nhận được nhiều ý kiến trái chiều về tiêu chuẩn. Có thể nói chiếc máy kiểm tra thực phẩm nhanh là tâm điểm trong cuộc đấu tranh chống thực phẩm bẩn. Với vai trò là một người nghiên cứu trong lĩnh vực hóa học vừa là một doanh nghiệp kinh doanh, TS Phạm Ngọc Hiếu đã chia sẻ vài vấn đề về chiếc máy đang được nhiều người quan tâm.

Chọn giải pháp kinh doanh khó

. Phóng viên: Tại sao ông lại chọn máy kiểm tra thực phẩm nhanh Soeks là sản phẩm kinh doanh? Việc kinh doanh sản phẩm này có gặp khó khăn gì không, thưa ông?

+ TS Phạm Ngọc Hiếu: Soeks được chúng tôi nhập khẩu từ Nga, bắt đầu từ năm 2013. Khởi nguồn là trước đó, trong thời gian nghiên cứu khoa học ở Nga tôi nhận thấy hệ thống kiểm nghiệm nhanh của nước này rất tốt. Tôi thấy có một thiết bị rất đáng bỏ nhiều công sức để đem về Việt Nam là Soeks. Nếu các cháu mình đi học ở quê, mình tặng cho trường mầm non thì các cô có thể phần nào gạt đi những hoa quả kém chất lượng vì gan thận các cháu còn bé, ăn vào rất nguy hiểm. Hay chúng ta có thể ngăn ngừa các vụ ngộ độc tập thể cho công nhân. Đặc biệt có thể ngăn chặn bệnh ung thư đang hoành hành, điều này có thể thấy BV K (Hà Nội) mỗi năm tăng khoảng 150.000 ca bệnh.

Khó khăn thì thời gian đầu, chúng tôi nhận hàng trăm câu hỏi nghi ngờ và thậm chí là phản ứng xấu. Rất nhiều người đến đặt câu hỏi: “Máy này ai kiểm định? Kiểm định như thế nào? Các anh lấy cơ sở gì để bảo là sản phẩm chúng tôi bẩn? Anh lấy cơ sở nào để đánh giá thực phẩm chúng tôi bán ra là không đạt chất lượng?”.Điều đó là nguyện vọng chính đáng của họ, chúng tôi khá vất vả. Mặc dù máy đã được các cơ quan quản lý của Nga kiểm nghiệm và chứng nhận chất lượng nhưng với mong muốn được chính thức công nhận tại Việt Nam, chúng tôi đã gửi máy đến các cơ quan chức năng của Việt Nam. Sau rất nhiều kiểm nghiệm, đánh giá kỹ càng, cuối cùng máy đã được cấp phép lưu hành.

. Khi được cơ quan chức năng công nhận thì máy được nhiều người đón nhận hơn phải không, thưa ông?

+ Cũng chưa, vì mọi người còn chưa thực sự hiểu về nitrat, dù nó là một loại hóa chất vô cùng nguy hiểm. Đơn cử anh bạn tôi muốn mua máy, mà mua về vợ bảo: “Ôi, thử mỗi nitrat thì làm gì?”. Thế là có hôm, hai vợ chồng họ khám bệnh ở BV K, không phải đi khám ung thư mà đi chẩn đoán ung thư sớm. Họ khám xong thì mới phát hiện nitrat chính là một trong những nguyên nhân gây ung thư. Thế là cả hai vợ chồng lật đật về mua máy.

Theo Luật An toàn thực phẩm Việt Nam 2010, thực phẩm an toàn khi đủ bốn chỉ tiêu: dư lượng nitrat, thuốc trừ sâu, kim loại nặng và vi sinh vật gây bệnh. Chỉ cần một trong bốn chỉ tiêu không đạt thì được hiểu thực phẩm ấy không an toàn, mà đã không an toàn thì chắc chắn là gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

TS Hiếu đang dùng máy để kiểm tra thực phẩm. Ảnh: MINH HOÀNG

Bị doanh nghiệp “bẩn” chơi xấu

. Thưa ông, trong thời điểm thực phẩm bẩn bùng phát, máy kiểm nghiệm nhanh thực phẩm Soeks có vẻ đụng chạm đến quyền lợi nhiều doanh nghiệp?

+ Có! Rất nhiều, cả quyền lợi và sự phản ứng. Họ “đánh” chúng tôi vào các kết quả kiểm tra sai số mà chỉ những người am hiểu khoa học mới hiểu được bản chất. Đầu tiên là cùng một mẫu thực phẩm mà kết quả kiểm tra không giống nhau hoàn toàn. Điều này về bản chất là do sự phân bố nitrat trong thực phẩm không đồng đều. Ví dụ đo trên một trái xoài có hai kết quả khác nhau là việc bình thường. Hay một vấn đề khác là thiết bị sử dụng pin và do phải phóng điện nên nếu tiến hành đo đạc khi pin yếu thì sẽ dẫn đến sai số lớn. Đặc biệt là các thiết bị xách tay từ nước ngoài về, do Việt Nam có khí hậu khác các nước châu Âu nên thiết bị xách tay nếu không có sự điều chỉnh từ nhà sản xuất sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiệt độ, độ nhạy và thậm chí dẫn đến nhiều sai số. Đó chưa kể là cách đo có đúng kỹ thuật hay không.

Chúng tôi đã chịu rất nhiều sự công kích từ các vấn đề trên. Mặc dù các nhà khoa học đánh giá cao thiết bị do am hiểu sự việc, tuy nhiên người tiêu dùng bình thường rất hoang mang. Dẫu vậy, chúng tôi lại được các doanh nghiệp làm thực phẩm chân chính và doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm đón nhận. Thiết bị giúp họ khẳng định lại chất lượng sản phẩm hoặc loại bỏ những sản phẩm không đạt chỉ tiêu về nitrat trước khi xuất hàng đi những thị trường khó tính.

. Ở các nước tiến bộ, họ chống thực phẩm bẩn bằng cách nào, thưa ông?

+ Ở các nước tiên tiến như châu Âu và Nhật Bản, Nga, Mỹ… họ có hệ thống cảnh báo nhanh, kiểm tra nhanh và rất hiệu quả. Nói đâu xa, Trung Quốc đã có hơn 10.000 xe kiểm tra thực phẩm nhanh, lúc nào Bắc Kinh cũng có cơ quan quản lý thị trường hay các cơ quan khác hoàn toàn có thể trưng dụng các loại xe ấy để kiểm tra bất cứ nhà hàng nào. Còn ở Nga, trong các khu chợ có uy tín ở Moscow đều có phòng kiểm nghiệm nhanh, phòng này phục vụ cho bà con bán nông sản. Thịt bên Nga vẫn đóng dấu khi bán ra như thời bao cấp ở chúng ta.

. Vậy ông có định đem về những thiết bị nào khác ngoài máy kiểm tra nitrat?

+ Thật sự hằng ngày chúng tôi vẫn tham khảo và đi xem trên thế giới còn có những thiết bị nào hay hơn không. Nếu may mắn sở hữu được những thiết bị công nghệ kiểm định khắt khe của châu Âu thì các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ đỡ gặp khó khăn về sau. Trong khi đó người tiêu dùng trong nước có thể kiểm tra nhiều chất độc hơn trong thực phẩm.

. Xin cám ơn ông.