Cẩn trọng với thuốc kìm hãm dậy thì sớm

Nếu như nhiều năm trước mỗi tháng khoa Nhi, BV Nhi đồng 1 (TP.HCM) chỉ tiếp nhận không quá 10 trẻ bị dậy thì sớm cần điều trị, theo dõi thì trong những năm gần đây, con số này đã tăng đến mức độ chóng mặt.

Thuốc gia truyền chống dậy thì

TS-BS Huỳnh Thoại Loan, Trưởng khoa Thận - Nội tiết, BV Nhi đồng 1, cho biết theo đúng quy trình điều trị, khi bệnh nhân đến BV khám sẽ được các bác sĩ cho chụp MRI, xét nghiệm máu xác định nguyên nhân bệnh và đưa ra chỉ định điều trị. Nếu một bệnh nhi được xác định dậy thì sớm sẽ được các bác sĩ cho sử dụng thuốc, tiêm hormone định kỳ lâu dài cho đến khi trở lại bình thường.

Tuy nhiên, ngược lại với y học, các bác sĩ cho hay hiện nay có khá nhiều cơ sở bên ngoài rao bán loại thuốc kìm hãm dậy thì sớm, ức chế dậy thì. Chỉ cần sử dụng một lần sẽ khỏi bệnh gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe trẻ em.

Chị Nguyễn Thị B., ngụ Gò Vấp, mẹ của một bé dậy thì sớm điều trị tại BV Nhi đồng 1, cho hay con chị vừa tròn bảy tuổi nhưng ngực phát triển sớm, to hơn rất nhiều so với trẻ bình thường. Lo lắng con có khối u (một trong những nguyên nhân gây dậy thì sớm) nên chị đưa con vào BV Nhi đồng 1 khám, sau đó kiên trì điều trị đã gần một năm nay.

“Sau khi cho cháu vào Nhi đồng 1 điều trị được vài tháng, tôi được một người đồng hương gần nhà giới thiệu là ổng có thuốc trị dậy thì sớm rất hiệu quả. Chỉ cần dùng một lần là hết, không phải đi đi về về cực khổ như bây giờ. Lúc đầu nghe thấy cũng mừng lắm, muốn trị dứt cho con nhưng may là tôi hỏi các bác sĩ trước, bác sĩ khuyên nên tôi không mua thuốc của ông này” - chị B. kể.

Chị Nguyễn Thị B. đưa con bị dậy thì sớm đi khám tại BV Nhi đồng 1. Ảnh: HP

Theo hướng dẫn của chị B., chúng tôi liên lạc với người bán thuốc “trị ức chế dậy thì” mà chị đã kể. Qua điện thoại, ông này xưng mình tên Mạnh, nhà ở Gò Vấp, không học bác sĩ nhưng gia đình có truyền thống trị bệnh Đông y đã bốn đời. Khi chúng tôi hỏi thuốc kìm hãm dậy thì mà ông giới thiệu có ai dùng không, giờ muốn mua thì tốn bao nhiêu tiền thì ông này khoe ngay: “Thuốc gia truyền của gia đình có công thức riêng chắc chắn hiệu quả. Nếu không thích dùng Đông y thì Tây y gia đình tôi cũng có, nhập ngoại hẳn hoi, chỉ cần có tiền sẽ có thuốc”.

Cũng theo “thầy lang” này, ông chỉ chữa bệnh, bán thuốc khi gặp được bệnh nhân. Do đó, dẫn trẻ đến nhà ông mới tiếp, không tiếp qua điện thoại. Sau đó ông này tắt máy, khóa số không cho liên lạc tiếp.

Thuốc phải được chỉ định của bác sĩ

Trao đổi về vấn đề này, TS-BS Hoàng Thị Diễm Thúy, Trưởng khoa Thận - Nội tiết, BV Nhi đồng 2, cho rằng tùy theo nguyên nhân mà phương pháp điều trị dậy thì sớm khác nhau. Tuy nhiên, phương pháp sử dụng nhiều nhất cho nhóm dậy thì sớm trung ương, vô căn vẫn là sử dụng thuốc.

“Có rất nhiều trường hợp, do quá lo lắng về tình trạng dậy thì sớm của con mình, nhiều phụ huynh đến khám được bác sĩ nói bé bình thường vẫn không chịu. Họ cho trẻ đi khám bên ngoài và tự mua thuốc chích cho con. Do đó, trẻ có thể bị ức chế do sử dụng thuốc quá liều” - BS Thúy nói.

Theo BS Thúy, có hai nguyên nhân dẫn đến dậy thì sớm. Thứ nhất là nguyên nhân thực thể, tức trong cơ thể có một bệnh lý hay tổn thương nào đó làm nội tiết tố sinh dục tăng lên dẫn đến biểu hiện dậy thì. Thông thường khi khám cho những trẻ này sẽ phát hiện một khối u trong não hoặc trong tuyến sinh dục gây viêm nhiễm hệ thần kinh trung ương. Nguyên nhân thứ hai gọi là nguyên nhân vô căn, tức không tìm ra nguyên nhân. Dậy thì sớm vì nguyên nhân này hiện nay đang rộ lên nhiều hơn. Do lối sống, sinh hoạt, dinh dưỡng của xã hội đương đại ảnh hưởng tình trạng dậy thì làm rối loạn nội tiết...

“Về lý thuyết, thuốc kìm hãm quá trình dậy thì là một loại nội tiết tố. Nếu sử dụng bừa bãi loại thuốc này sẽ có tác dụng phụ. Gây cho trẻ tâm lý mặc cảm lúc nào mình cũng là con bệnh. Ngoài ra, về sinh lý loại thuốc này ảnh hưởng lên các khả năng sinh sản, ức chế dậy thì về sau cho trẻ” - BS Thúy giải thích.

Về thông tin các loại thuốc ức chế dậy thì được rao bán bên ngoài, BS Thúy cho rằng thuốc kìm hãm dậy thì có chỉ định và quy trình cụ thể. Bệnh nhi cần được làm đúng quy trình chặt chẽ, tức phải nhập BV để chụp MRI sọ xem có khối u trong não hay không. Sau đó bệnh nhi phải làm test với thuốc và thử máu nhiều lần để có tiêu chuẩn vàng chẩn đoán chắc chắn. Cuối cùng bác sĩ sẽ chỉ định nhập BV chích thuốc định kỳ. Do vậy, không thể chẩn đoán bừa bãi và cho trẻ sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc.