Hiểu đúng về một CLB bóng đá

Điều kiện cần của một câu lạc bộ (CLB) bóng đá là phải có một nền tảng bền vững, sâu rễ bền gốc trong quần chúng, trong lòng người hâm mộ.

“Đội hình đội ngũ” đáng nể của CLB

CLB Bayern Munich, được xem là một trong những CLB có nền tảng ổn định nhất trên thế giới, bao gồm 200.000 hội viên. Sân vận động Alianz Arena khánh thành cách đây tám năm, đã tổ chức 214 trận đấu và trong suốt thời gian qua chưa bao giờ có một chiếc ghế nào trên khán đài bỏ trống khi Bayern thi đấu trên sân Alianz Arena. Trong số đông đảo khán giả đó, có 1/3 là nữ, một con số nói lên rất nhiều điều.

Trong tổ chức của Bayern, có một bộ phận chuyên chăm sóc người hâm mộ. Họ chỉ có ba người thôi nhưng hoàn toàn chuyên nghiệp.

Bayern là một công ty cổ phần. Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Công ty Cổ phần Bayern là đại hội đồng, được tổ chức định kỳ. Ngoài việc thông qua các báo cáo về công việc, tài chính và thảo luận về chương trình hành động, bao giờ cũng vậy, đại hội lại bầu ra ban lãnh đạo mới. Quyền lực cao nhất ở Bayern là Hội đồng Giám sát với chín thành viên. Ngoài Chủ tịch U. Hoeness, tám thành viên khác đều là những nhân vật quan trọng trong xã hội gồm: Ông E. Stoiber - nguyên Thủ hiến bang Bayern, ông H. Markwort - Tổng Biên tập Tạp chí Focus, ông M. Winterkorn - Chủ tịch Tập đoàn VW (Volkswagen), ông R. Stadler - Chủ tịch hãng Audi, ông T. Hoettges - Chủ tịch Telekom, ông H. Hainer - Chủ tịch Adidas, ông D. Rampl - Chủ tịch Nhóm UniCredit và ông K. Hopfner - nhiều năm phụ trách tài chính của Bayern và hiện là phó chủ tịch CLB.

Sân Alianz Arena sắp thành “của riêng” của CLB Bayern Munich khi từng tổ chức 214 trận đấu và chưa bao giờ có một chiếc ghế nào bị trống trên khán đài. Ảnh: GETTY IMAGES

Hội đồng Giám sát có nhiệm vụ giám sát toàn bộ công việc của ban lãnh đạo, kiểm tra các báo cáo hằng năm và chế độ báo cáo hằng quý. Hội đồng này họp mỗi năm bốn lần theo từng quý. Chi phí năm hoạt động 2011-2012 của hội đồng là 420.000 euro (khoảng 542.000 USD).

Thượng tầng lãnh đạo của CLB

Hội đồng Giám sát cũng quyết định bộ máy lãnh đạo của CLB: Bầu ra chủ tịch và phó chủ tịch CLB (hiện nay, Chủ tịch CLB là U. Hoeness và Phó Chủ tịch thứ nhất là K. Hopfner). Trực tiếp điều hành công việc thường ngày ở Bayern là đoàn chủ tịch gồm bốn người: K.H. Rumennigge là người đứng đầu trong vai trò giám đốc điều hành, cùng ba người khác là Matthies Sammer phụ trách công tác chuyên môn - kỹ thuật (còn gọi là giám đốc kỹ thuật), Giám đốc tài chính J. Christian Dreesen - một cán bộ của Ngân hàng Bayern LB trước đây và Giám đốc tiếp thị - kinh doanh Andreas Jung. Mới đây, Bayern vừa bổ nhiệm người thứ năm vào chủ tịch đoàn, cùng với Jung phụ trách công tác tiếp thị và tài trợ.

Như vậy, sau nền tảng thành viên, CLB bóng đá phải giải quyết vấn đề về thượng tầng lãnh đạo. Được bầu ra một cách dân chủ theo điều lệ hoạt động của CLB và phủ kín mọi hoạt động mang tính sống còn với CLB.

Bayern không phải là một CLB của một người hay một nhóm người. Cấu trúc về lãnh đạo tại Bayern cũng liên quan đến cấu trúc về tài chính. Bởi vì đóng góp tài chính liên quan đến việc quyết định thành phần tham dự đại hội đồng. Có thể nói cấu trúc quyền lực trong CLB bóng đá được xây dựng như một mô hình thu nhỏ của nhà nước: Cử tri bầu ra quốc hội, quốc hội cử người vào các cơ quan điều hành, lãnh đạo và giám sát chặt chẽ mọt hoạt động của các cơ quan đó.

Giá trị truyền thống của CLB được coi trọng và đây là điều kiện cần của đội bóng chuyên nghiệp. Ảnh: AFP

Tiền góp vào, tiền làm ra và thương hiệu lớn

Số vốn của CLB Bayern hiện nay là 278 triệu euro (tương đương 358,8 triệu USD). Bản thân Bayern giữ 81,8% vốn trong Công ty Cổ phần Bayern, ngoài ra Tập đoàn Adidas giữ 9,1% và Tập đoàn Audi giữ 9,1%. Lẽ đương nhiên ở Bayern, chỉ có bản thân CLB bóng đá là người có tiếng nói quyết định quan trọng nhất.

Được trở thành nhà đầu tư góp vốn vào Bayern là một điều hết sức khó khăn. Đến nay, Bayern vẫn còn nợ tiền xây sân Arena, nhiều nhà đầu tư muốn góp vốn bằng cách trả nợ nhưng Bayern nhất định không đồng ý, họ muốn tự trả món nợ này (đến năm 2020) và khi đó là chủ sở hữu duy nhất của sân vận động. Tuy nhiên, sắp tới, Bayern sẽ chấp nhận một nhà đầu tư thứ ba, với số vốn góp được hé lộ là cỡ 100 triệu euro (tương đương 129 triệu USD). Trong cơ cấu góp vốn, vấn đề then chốt là CLB bóng đá không mất quyền lãnh đạo vào tay người khác.

Thương hiệu Bayern là một giá trị thăng tiến không ngừng trong thời gian vừa qua và theo U. Hoeness hiện đã lên tới 1,20 tỉ euro.

Trong 50 mùa Bundesliga, Bayern đã vô địch 22 lần. Trong bốn năm trở lại đây, Bayern có tới ba lần vào chung kết Champions League, đó là chưa kể họ đã thắng Cup C1 bốn lần (1974, 1975, 1976 và 2001). Những ngôi sao lừng lẫy nhiều thời của bóng đá Đức hiện nay đều đang hoạt động ở CLB Bayern. Thêm một điều đặc biệt: Bayern có 14 điều tâm niệm khắc cốt ghi xương cho mỗi cầu thủ trong bản quy định “Chúng ta là chúng ta”, rồi bổ sung thêm “Chúng ta là một gia đình” hay “Chúng ta là Bayern”. Lúc nào cũng là hai chữ “chúng ta”!

Mỗi CLB bóng đá đều được đánh giá theo những thành công về mặt tài chính. Đấy là doanh số mỗi mùa bóng, số lãi thu về, số nợ phải gánh chịu và cả cơ cấu doanh số. Điều cốt yếu là phải có những con số rõ ràng, những tính toán minh bạch, làm cơ sở cho sự đánh giá về đường lối, về hoạt động (xem bảng dưới).

CLB phải có chính sách để tăng cường nguồn thu của mình, để xác định chiến lược phát triển những nguồn thu cụ thể, đảm bảo CLB thành đạt và lành mạnh về tài chính. Báo cáo tài chính với các LĐBĐ và ban lãnh đạo các giải quốc gia là một cơ sở quan trọng để cấp phép hoạt động, cấp quyền tham gia giải của các CLB.

Chúng ta không nói đến các hoạt động chuyên môn trong CLB bóng đá, mặc dù những hoạt động này cũng đổi thay rất nhiều, rất nhanh, cả về nội dung lẫn đầu tư, công nghệ. Điều quan trọng - xin nhấn mạnh - là các CLB phải có một cấu trúc rõ ràng, chặt chẽ, minh bạch về quyền lực và về tài chính. Điều này không thể có được trong một sớm một chiều mà phải xây dựng từng bước vững chắc. Tuy nhiên, về mặt nguyên lý thì không nên nhầm lẫn, để tránh bị lũng đoạn, để khiến cho bóng đá có thể hoạt động độc lập, có thể phát triển đều đặn.

Chứ còn bóng đá cứ phải tồn tại theo kiểu ký sinh, ngay cả khi tiêu rất nhiều tiền, là hệ quả của những chệch choạc buổi ban đầu về cấu trúc.

TS VŨ CÔNG LẬP

Kỳ tới: Bóng đá trẻ - vấn đề then chốt