Làm rõ trách nhiệm xảy ra các vấn đề của trái phiếu doanh nghiệp và ngân hàng

Sáng 9-5, tại phiên họp thứ 23, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.

Nghẽn dòng tiền luân chuyển trong nền kinh tế

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế nhận định năm 2022, nước ta đối diện với nhiều biến động nhanh, phức tạp, tiêu cực của tình hình thế giới. Dù vậy, kinh tế nước ta phục hồi nhanh và đã đạt được những kết quả khá toàn diện, nổi bật: GDP tăng trưởng 8,02%, mức cao nhất trong hơn 10 năm qua; 13/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt và vượt kế hoạch.

Dù vậy, bên cạnh kết quả đạt được, cơ quan thẩm tra cũng chỉ ra nhiều hạn chế, tồn tại, yếu kém cần khắc phục.

Đặc biệt, Ủy ban Kinh tế lưu ý thị trường tài chính, tiền tệ xuất hiện rủi ro tác động tiêu cực đến an toàn hệ thống cũng như vai trò cung ứng vốn cho nền kinh tế.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, đầu tháng 10-2022, sự kiện Tập đoàn An Đông và một số lãnh đạo Tập đoàn Vạn Thịnh Phát bị khởi tố điều tra cùng với các tin đồn trên mạng đã khiến người dân xếp hàng để rút tiền khỏi SCB, buộc Ngân hàng nhà nước đặt SCB vào kiểm soát đặc biệt.

Thị trường chứng khoán suy giảm mạnh, đặc biệt trong những tháng cuối năm, huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán và số lượng doanh nghiệp niêm yết mới cũng giảm. Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), phát hành mới vô cùng khó khăn do niềm tin thị trường giảm mạnh trong khi khối lượng TPDN được mua lại tăng cao .

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, tăng trưởng tín dụng nhanh hơn nhiều mức tăng huy động tiền gửi. Cho vay lĩnh vực bất động sản (BĐS) tăng nhanh hơn tín dụng nói chung. Các ngân hàng thương mại buộc phải tăng cao lãi suất huy động, nhất là đối với kỳ hạn dài.

“Có ý kiến cho rằng áp lực tài chính, tiền tệ vẫn chưa được nhận diện đầy đủ… Lãi suất cho vay cao, thị trường chứng khoán sụt giảm, kênh huy động trái phiếu gần như đóng băng, thực hiện đầu tư công thấp hơn nhiều so với kế hoạch; tất cả các yếu tố này cộng hưởng càng làm nghẽn dòng tiền luân chuyển trong nền kinh tế ”- ông Vũ Hồng Thanh nói.

Ông đề nghị Chính phủ làm rõ việc xử lý sở hữu chéo, sở hữu vượt quy định trong lĩnh vực ngân hàng, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng để xảy ra các vấn đề của thị trường TPDN và ngân hàng.

Nhiều doanh nghiệp bất động sản “đói vốn”

Cơ quan thẩm tra của Quốc hội cũng chỉ rõ thị trường BĐS bắt đầu ghi nhận những dấu hiệu trầm lắng từ cuối Quý II-2022. Những khó khăn trên thị trường tài chính và thị trường TPDN khiến doanh nghiệp BĐS khó tiếp cận vốn và hầu như không huy động được vốn TPDN... Điều này đã khiến tâm lý chung trên thị trường e ngại, các giao dịch bị trì hoãn.

Theo Ủy ban Kinh tế, nhiều doanh nghiệp BĐS “đói vốn”, phải tạm dừng triển khai dự án, thanh toán hoa hồng cho các sàn giao dịch bằng sản phẩm bán hoặc bán sản phẩm BĐS, nhà ở với chiết khấu sâu. Nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực BĐS phải đóng cửa, tạm ngừng hoạt động.

“Hệ quả, thị trường BĐS khó khăn đã ảnh hưởng trực tiếp và tác động dây chuyền đến nhiều ngành, lĩnh vực của nền kinh tế”- ông Vũ Hồng Thanh nói có ý kiến cho rằng việc các doanh nghiệp huy động vốn với số lượng lớn thời gian qua làm tăng dư nợ của nền kinh tế dẫn đến bong bóng với thị trường BĐS.

Tuy nhiên, thị trường BĐS khó khăn là “chưa phản ánh đúng bản chất” khi chỉ có thị trường BĐS ở phân khúc cao cấp tăng cao và đến nay gặp khó còn thị trường BĐS dành cho số đông thì vẫn thiếu hụt.