Bạn xa nhà, lâu lắm chưa về, biên thư nói nhớ đủ thứ, mà gom chung thì chỉ hai chữ: Nha Trang!
Nỗi nhớ theo chân những con đường nhỏ như hành lang có ô cửa xanh mở ra phía biển. Yên vắng và thanh tịnh, vòm xà cừ đan mái chở che cho những tình thơ học trò, cho những gót chân non đi trên hè phố. Nhớ ngõ vắng lặng lẽ trong lòng phố thị, những ngôi nhà có mảnh sân đất nép sau hàng rào dâm bụt hay cây thuốc dấu, vẳng tiếng à ơi kẽo kẹt võng ru. Nhớ cả làn gió phóng khoáng ngan ngát mùi nhựa phi lao, nhớ bãi cát vắng lặng sát mép nước in dấu chân còng. Nhớ màu xanh biêng biếc vô cùng thăm thẳm của mặt biển, những khi nắng gắt lấp lánh như dát kim tuyến. Trưa vắng, nhớ tiếng kéo xấp xấp thay lời rao của xe gỏi đu đủ bò khô, tiếng chuông cà rem leng keng dụ dỗ đầu ngõ, tiếng chày giã trên cối đá miệt mài của hàng chả cá. Cũng có khi cái nhớ đơn giản và cụ thể hơn, nếm được chút vị mặn trên da thịt mình. Cứ thử đi đâu dăm hôm rồi về, đặt chân xuống đất là nhận ra ngay cái rin rít khác biệt ấy.
Mà đó là bạn còn trẻ, chưa đủ già lụ khụ để còn thả ký ức mình trôi tà tà về phía sau, xa hơn nữa, thời mà Nha Trang chỉ là những động cát mênh mông chạy dài ra biển. Đó đây phủ ngợp hai màu trắng tím rưng rức của thảm cây bông giếng, màu bàng bạc của những bụi cây bồn bồn, xương rồng và phi lao…
Ảnh: Tam Anh - HTD
Chẳng phố chẳng đường, biển ở ngay trước mặt, khoáng đạt và tự do, hoang sơ và gần gũi. Xóm làng đầu tiên quần cư phía trong đất liền, nhưng trẻ con chỉ nhắm mắt chạy u một hơi băng qua động cát, qua bãi tha ma là ra biển, lòng vòng lèo vèo cũng ra biển, quanh co ngang dọc cũng về tới biển. Và trên cái động cát mênh mông ấy thì dế, dế nhiều vô kể, từng vạt từng vạt tụ lại dưới các bụi cây, các đống cỏ rác, túa ra đen kịt khi có động. Còn đàn dông mới là mục tiêu chính trên động cát. Lũ trẻ bắt dông bằng cách đánh động nơi đầu hang bên này rồi thộp ngay cổ khi nó vừa chui ra đầu hang bên kia. Dông nướng lột da chấm muối là đại tiệc của trẻ con nhà nghèo. Bưng chén cơm ra trước hiên vừa ngồi ăn vừa hứng gió biển lồng lộng, sung sướng nào bằng!
Nha Trang thuở hồng hoang ấy chỉ mới cách đây hơn nửa thế kỷ mà giờ kể lại vẫn cứ phải bắt đầu là ngày xửa ngày xưa.
Nha Trang giờ không còn như trong ký ức của rất nhiều người, dù chỉ sau năm bảy năm xa cách.
Miền thùy dương cát trắng chỉ còn là giai điệu du dương thuở xa xưa. Giờ thì những cơn gió cũng tù túng loằng ngoằng, chật vật xuyên qua tầng tầng lớp lớp cao ốc tìm đường về phố. Ai cũng kêu lạ, kêu khác, kêu thay đổi quá mỗi khi ghé lại hoặc quay về. Người sở tại thi thoảng còn lơ ngơ trước những khuôn hình phố biển chật hẹp nghẹt cứng bóng bê tông chồm ra bãi, trước mấy góc phố lạ hoắc từ cái tên gọi lạ đi, đừng nói chi du khách. Biết làm sao được, quy luật là quy luật, nhớ thương đành xếp cất.
Đã xuất hiện thế hệ thứ tư, thứ năm tính từ đời những con người đầu tiên quây quần bên cái động cát rộng lớn, hoang vu nhìn ra biển. Có bao nhiêu ước mơ từ chốn này đã dong thuyền ra khơi đi về chân trời mới rồi giáp vòng quay về nơi xuất phát. Từ cái khung trời nhỏ hẹp của mình, tôi cũng đã đi, đã đến, rồi cũng như rất nhiều người khác, tôi quay về. Và từng ngày lắng nghe lời của phố.
Phố biển của tôi là “góc phố nơi anh hẹn”, nơi trao gởi tình yêu đầu đời.
Phố biển của tôi là ngã tư Nhà Hơi, nơi trưa trưa tay dắt em, hông xốc nách đùm đề ra đón mẹ về chợ.
Phố biển của tôi là bóng tối dưới gốc cây bàng già sần sùi ứa nhựa cuối mùa đông, nơi tôi khóc lóc chôn vùi những tủi hờn thơ trẻ.
Phố biển của tôi là tiếng chuông chùa thong dong ấm áp, là tiếng chuông nhà thờ an nhiên bao dung, khi tôi một mình trở về nhà vào cái thời khắc cuối cùng trong một năm, giữa mùi hương trầm bao la không gian.
Vậy đó, Nha Trang, sao mà nhớ quá một góc phố của riêng mình!
