Những khả năng trong vụ hoa hậu Phương Nga

Như Pháp Luật TP.HCM đã thông tin, chiều 21-9, sau một ngày thẩm vấn, TAND TP.HCM đã trả hồ sơ vụ Trương Hồ Phương Nga (sinh năm 1987, hoa hậu người Việt tại Nga năm 2007) và Nguyễn Đức Thùy Dung (sinh năm 1989, bạn thân của Nga) bị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo khoản 4 Điều 139 BLHS (khung hình phạt lên đến tù chung thân). Tòa yêu cầu VKS điều tra bổ sung nhiều vấn đề không thể làm rõ tại phiên xử, trong đó có lời khai của hai bị cáo về “hợp đồng tình ái” trị giá 16,5 tỉ đồng cho bảy năm làm “vợ hai” của Phương Nga với người bị hại là Cao Toàn Mỹ (Giám đốc Công ty Vina Cyber ở quận 3, TP.HCM).

Trước các diễn biến bất ngờ tại phiên tòa, nhiều bạn đọc thắc mắc: Giả sử CQĐT làm rõ lời khai của hai bị cáo là sự thật thì vụ án sẽ đi theo hướng nào? Ngược lại, nếu lời khai của hai bị cáo là “dựng chuyện” thì họ có bị khép vào các tội khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật (Điều 307 BLHS) và tội vu khống (Điều 122 BLHS)?

Tòa trả hồ sơ là cần thiết

Theo luật sư (LS) Đặng Trường Thanh (Đoàn LS  TP.HCM), trước hết việc HĐXX trả hồ sơ là quyết định đúng đắn và cần thiết để tránh làm oan người vô tội cũng như tránh bỏ lọt tội phạm. Bởi lẽ lời khai của hai bị cáo là hoàn toàn mới, chưa được điều tra, xác minh từ giai đoạn điều tra, truy tố.

“CQĐT phải làm rõ có hay không “hợp đồng tình ái” giữa bị cáo và bị hại? Có hay không việc phía bị hại ép buộc bị cáo viết giấy nhận nợ? Có hay không việc bị cáo lấy tiền chỉ để mua nhà cho bị hại? Từ đó mới xác định vụ án này là lừa đảo hay chỉ là tranh chấp dân sự” - LS  Thanh nói.

Theo LS  Thanh, CQĐT sẽ có nhiều việc phải làm để xác định đúng sự thật của vụ án như xác định email, xác minh từ nhân chứng, tổ chức đối chất... cùng hàng loạt biện pháp tố tụng khác chứ không đơn thuần chỉ dựa vào lời khai của hai bị cáo. Từ đó, cơ quan tố tụng mới có hướng xử lý tiếp theo.

Bị cáo Trương Hồ Phương Nga (trái) và Nguyễn Đức Thùy Dung tại phiên tòa. Ảnh: Hoàng Yến

Nhiều khả năng có thể xảy ra

Cũng theo LS  Thanh, nếu sau khi điều tra bổ sung, CQĐT xác định lời khai của hai bị cáo về “hợp đồng tình ái” là sự thật thì rõ ràng hai bị cáo không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. CQĐT sẽ phải đình chỉ điều tra đối với họ vì hành vi không cấu thành tội phạm. Sau đó, nếu họ có yêu cầu xin lỗi, bồi thường oan thì VKSND TP.HCM có trách nhiệm giải quyết theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Về phần ông Mỹ, có thể ông sẽ bị CQĐT, VKS xem xét xử lý về tội vu khống vì bịa đặt là người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền. Còn giữa Phương Nga và ông Mỹ, nếu có phát sinh tranh chấp về số tiền 16,5 tỉ thì đây là tranh chấp dân sự và các bên có thể khởi kiện để tòa giải quyết (thực tiễn đã có không ít vụ “chia tay đòi quà” rồi dẫn nhau ra tòa).

Trường hợp CQĐT xác minh, làm rõ lời khai của hai bị cáo không đúng sự thật, là “dựng chuyện” thì đương nhiên hai bị cáo vẫn tiếp tục bị xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Vấn đề đặt ra là họ có phải chịu trách nhiệm pháp lý gì về những lời khai này như bị xử lý về tội khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật hay tội vu khống hay không.

LS  Thanh giải thích: Theo BLTTHS, trách nhiệm chứng minh tội phạm là của các cơ quan tố tụng. Bị can, bị cáo không có nghĩa vụ này mà họ có hàng loạt quyền để bảo vệ mình như quyền im lặng, quyền bào chữa và nhờ người bào chữa, quyền đưa ra tài liệu, đồ vật, yêu cầu, quyền cung cấp thông tin cho cơ quan tố tụng, quyền trình bày ý kiến... Việc bị can, bị cáo không nhận tội là bình thường. Vì vậy, BLHS có quy định về tội khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật nhưng chủ thể của tội này không phải là bị can, bị cáo mà là người giám định, người phiên dịch, người làm chứng. Nếu cơ quan tố tụng có làm rõ hai bị cáo khai báo gian dối về “hợp đồng tình ái” thì hai bị cáo cũng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này.

Vậy còn tội vu khống? Theo LS  Thanh, trong trường hợp bình thường, nếu có người bịa đặt, loan truyền những điều biết rõ là bịa đặt về “hợp đồng tình ái” nhằm xúc phạm danh dự hoặc gây thiệt hại cho ông Mỹ thì ông này có quyền yêu cầu cơ quan tố tụng xử lý họ về tội vu khống. Tuy nhiên, ở đây lại khác: Hai bị cáo đang trình bày ý kiến về bản cáo trạng, thực hiện quyền tự bào chữa trong tố tụng hình sự, lời khai của họ sẽ còn được các cơ quan tố tụng xem xét. Dù cơ quan tố tụng có bác bỏ lời khai của họ vì không có căn cứ thì họ cũng không bị xem xét xử lý về tội vu khống.