Phân tích ban đầu về vụ án có bị cáo tự tử ở Cà Mau

Vụ bị cáo Lê Minh Lỉnh tự tử sau khi tòa tuyên bác kháng cáo kêu oan đã khiến bản án vừa tuyên trở thành một bản án chưa được tâm phục khẩu phục, ít nhất là đối với Lỉnh.

Thực tiễn tố tụng cho thấy các vụ án cố ý gây thương tích có nhiều người cùng tấn công một bị hại thuộc dạng vụ án khá phức tạp nếu không có những chứng cứ rõ ràng như hình ảnh từ camera, lời khai của người làm chứng, lời khai nhận tội của người thực hiện hành vi (người bị buộc tội), lời khai của bị hại.

Vụ án dạng này phức tạp bởi phải chứng minh vai trò đồng phạm, chứng minh cho việc người nào đã đánh bị hại, xác định rõ mỗi người gây ra bao nhiêu thương tích, ở vị trí nào trên người bị hại, tỉ lệ bao nhiêu…

Giấy yêu cầu luật sư có nội dung kêu oan, không phải nhận tội

Xuyên suốt tại các phiên tòa, bị cáo Lỉnh đều kêu oan. Bị cáo cho rằng quá trình điều tra có vấn đề.

Tại trang 13, 14 của bản án sơ thẩm, HĐXX đánh giá: “Một chứng cứ có tại hồ sơ để chứng minh và xác định các bị cáo có cùng tham gia đánh bị hại; và chứng minh bị cáo Lỉnh có biết và thực hiện hành vi phạm tội cùng các bị cáo khác không thể chối bỏ; đó là lời thừa nhận của bị cáo Lỉnh tại giấy yêu cầu luật sư ngày 26-9-2022...”.

Thế nhưng điều mâu thuẫn là trong chính giấy yêu cầu luật sư, Lỉnh cũng ghi rõ là “khi Phương Max rủ “đi công chuyện”, nhóm bạn hỏi “có chuyện gì?” thì Phương Max nói “không có gì””. Bị cáo Lỉnh quá giang xe của Phương Kio để đi đến quán khác lấy xe về nhà.

“Tuy nhiên, khi đi ngang tiệm tạp hóa thì Phương Kio dừng lại, đi vào tiệm cùng Phương Max và Lợi đánh hai thanh niên lạ, còn tôi thì đứng ngoài lộ xe” - ông Lỉnh ghi trong giấy yêu cầu luật sư.

Tại trang 14 của bản án sơ thẩm, HĐXX đánh giá: “Nếu như không biết ý định của Phương Max là đi đánh nhau thì không lý do gì các bị cáo không ở lại quán cà phê Lê Nguyễn chờ Phương Max “đi công chuyện” để mua bài về đánh bài uống nước như ý định ban đầu mà các bị cáo đã trình bày”.

Tuy nhiên, HĐXX không thể quy kết việc Lỉnh có mặt gần hiện trường vụ đánh nhau, xem như Lỉnh đã đồng ý đi đánh nhau. Kể cả việc, đồng ý đi đánh nhau nhưng đến hiện trường, họ không đánh bị hại do họ “tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội” vì họ sợ đánh nhau, vì họ sợ vi phạm pháp luật… hay nhiều lý do chủ quan khác thì họ cũng được miễn trách nhiệm hình sự theo Điều 16 BLHS năm 2015. Vậy bằng chứng để HĐXX dựa vào đó kết tội Lỉnh là gì?

Các tình tiết cần đánh giá lại

Để đảm bảo việc xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật thì HĐXX phải giải quyết triệt để có hay không việc bị cáo tham gia vụ đánh nhau, tham gia với vai trò là người can ngăn hay giúp sức cho Phương Max? Trong vụ án này, các cơ quan tố tụng có thẩm quyền cần đánh giá lại các tình tiết như:

Thứ nhất, bị cáo kêu oan, tố bị bức cung, nhục hình; còn bị hại thì nói (với bị cáo) rằng đã gửi phong bì tiền cho điều tra viên.

Thứ hai, bản án nêu lúc đầu các bị can nhận tội, khi có quyết định khởi tố bị can thì các bị can thay đổi lời khai, đã cho các bị can đối chất... Tuy nhiên, bản án không nêu rõ kết quả đối chất như thế nào. Mặt khác, chỉ có Phương Max dùng dao tự chế chém anh Kha; còn Phương Kio và các bị cáo khác đánh anh Nam bằng tay. Kết luận giám định pháp y của anh Kha 25% là do vật sắc nhọn gây ra, riêng anh Nam từ chối giám định.

Trong vụ án này, Phương Max là người gây thương tích cho bị hại Kha; các bị cáo khác không gây thương tích cho bị hại Kha nên không thể xử lý họ tội cố ý gây thương tích.

Ngoài ra, bản án ghi nhận vật chứng vụ án gồm gần 10 hung khí là mã tấu, dao, kiếm... Trong khi đó, vụ án chỉ có Phương Max dùng một dao tự chế chém anh Kha. Vậy các hung khí khác có ý nghĩa gì trong vụ án này? Và nếu nó không dùng để gây án thì có thể nào coi nó là vật chứng hay không?