Phát triển cảng xanh: Việt Nam không thể chậm chân, không thể làm khác

Ngày 4-12, Báo Giao thông phối hợp với Cục Hàng hải Việt Nam tổ chức tọa đàm “Cảng xanh hướng đến phát triển bền vững, vươn ra biển lớn”.

Sẽ thụt lùi nếu không làm nhanh

Phát biểu tại tọa đàm, ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam, cho biết các nước châu Âu đã phổ biến việc sử dụng xe điện, hạn chế xe chạy bằng xăng; trong ngành hàng hải, nhiều đơn vị đã đóng tàu sử dụng nhiên liệu sạch, phù hợp với xu thế phát triển xanh.

Ở châu Á, như tại Singapore, các cảng đã triển khai tàu chạy bằng điện, đa phần ca-nô chạy bằng điện để đưa du khách và cán bộ công vụ đi lại trong vùng cảng, thay thế nhiên liệu hóa thạch.

Từ thực tế trên, ông Giang nhận định chúng ta vẫn còn chậm trong chuyển đổi xanh và còn quá nhiều việc phải làm trước mắt. Thách thức đặt ra là phải chuyển đổi nhanh hơn nếu không sẽ mất cơ hội phát triển, thậm chí thụt lùi bởi không có tàu xanh nào muốn đến cảng không xanh.

"Hệ thống cảng biển Việt Nam được chia thành 5 nhóm với 34 cảng, mỗi năm đều có mức tăng trưởng hai con số. Đây là một mức tăng trưởng tốt và đáng chú ý. Nguồn đầu tư về cảng và hàng hải đang đổ dồn vào Việt Nam, tạo cơ hội để chúng ta trở thành trung tâm trung chuyển lớn. Khi có nhiều thuận lợi về dư địa đất đai, biển và bờ biển, Việt Nam phải chọn hướng phát triển nào để đảm bảo xanh, sạch" - ông Giang nói.

Trong những năm qua, Cục Hàng hải đã đề xuất và phê duyệt nhiều nội dung liên quan đến phát triển cảng xanh. Xanh không chỉ là trồng thêm cây cho mát mẻ mà còn bao gồm làm sạch nước thải, sử dụng quy trình điện tử để tối ưu hóa, sắp xếp container thông minh, tận dụng năng lượng mặt trời và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường.

Việc chuyển đổi xanh tuy khó khăn nhưng có thể bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, đơn cử như tối ưu thời gian xếp hàng và sắp xếp container trước khi chuyển đổi sang năng lượng sạch. Đồng thời, kêu gọi đầu tư vào các nhà máy sản xuất nhiên liệu sạch tại các cảng để thu hút thêm tàu xanh.

Về chính sách, ông Giang cho rằng cần thêm nhiều ưu đãi như giảm giá, miễn hoặc giảm thuế để hỗ trợ chuyển đổi xanh.

Việt Nam không thể chậm chân trong lộ trình bền vững

"Cảng xanh là xu thế tất yếu trong hội nhập và phát triển bền vững. Việt Nam không thể chậm chân, cũng không thể làm khác" - ông Phạm Hoài Trung, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Công ty TNHH Tư vấn Thực hành Phát triển Bền vững Greengo nhận định tại tọa đàm.

Theo ông Trung, tại Mỹ, Canada, Úc và các nước châu Âu… doanh nghiệp đã triển khai nhãn xanh, người dân đang dần quen với mua sắm xanh và tiêu dùng bền vững. Việt Nam cũng đang hướng đến phát triển xanh và bền vững trong lộ trình này. Các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức và cam kết sẵn sàng, xác định bối cảnh và lập kế hoạch thực hành cụ thể.

Cũng tại tọa đàm, Thượng tá Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng Ban chỉ đạo cảng xanh, Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn (Bộ Quốc phòng) chia sẻ: Tân Cảng bước vào chuyển đổi xanh với góc nhìn rất đời thường, chuyển đổi xanh tại Tân Cảng Sài Gòn được chia làm hai giai đoạn.

Cụ thể, giai đoạn đầu (năm 2009), tất cả các hoạt động xuất phát từ nhu cầu và lợi ích thực tế nhằm tiết kiệm chi phí. Tân Cảng đã chuyển đổi từ sử dụng dầu diesel sang sử dụng điện toàn bộ, giúp chi phí hàng năm giảm từ 200 tỉ đồng xuống còn 66 tỉ đồng.

Giai đoạn 2, chuyển đổi sang sử dụng pin năng lượng mặt trời và năng lượng tái tạo là một thách thức lớn. Doanh nghiệp đã phải đi nước ngoài để học hỏi công nghệ sử dụng năng lượng sạch nhưng chi phí rất lớn, gấp hai đến ba lần chi phí bình thường. Đây được xem là rào cản lớn nhất đối với các doanh nghiệp cảng biển.

Từ đó, ông Tuấn kiến nghị Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn tín dụng xanh, giúp vượt qua các rào cản về chi phí trong chuyển đổi năng lượng.

Xanh hóa ngay từ bây giờ, tránh tình trạng 'nước đến chân mới nhảy'