Hãng Reuters đưa tin Philippines ngày 21-9 đã thể hiện sự ủng hộ đối với quan hệ đối tác quốc phòng mới giữa Mỹ, Anh và Úc - được gọi là AUKUS, đồng thời hy vọng thoả thuận này có thể giúp duy trì cán cân quyền lực ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Phản ứng trên của Manila được cho là trái ngược hẳn so với một số nước láng giềng như Malaysia và Indonesia.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin. Ảnh: AFP
Trong tuyên bố hôm 21-9, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin cho biết: “Việc tăng cường khả năng của một đồng minh nước ngoài ở khoảng cách gần [Philippines] trong việc phát huy quyền lực nên nhằm khôi phục và giữ sự cân bằng hơn là gây bất ổn”.
Theo Reuters, phát ngôn của ông Locsin được cho là khác so với lập trường của Indonesia và Malaysia, vốn đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về các tàu ngầm năng lượng hạt nhân trong bối cảnh cạnh tranh siêu cường ngày càng gia tăng ở Đông Nam Á.
Ông Locsin cho biết nếu không có sự hiện diện thực sự của vũ khí hạt nhân, thì động thái của AUKUS sẽ không vi phạm hiệp ước năm 1995 về cấm vũ khí hạt nhân ở khu vực Đông Nam Á.
"Khoảng cách gần tạo ra sự nhanh chóng trong thời gian phản ứng; từ đó giúp nâng cao năng lực quân sự của một người bạn đồng thời là đồng minh gần ASEAN để đối phó mối đe dọa đối với khu vực hoặc thách thức hiện trạng" - ông Locsin cho biết, song không nêu rõ mối đe dọa.
"Điều này đòi hỏi phải nâng cao năng lực của Úc, bổ sung thêm vào năng lực của đồng minh quân sự chính của họ, để đạt được sự hiệu chuẩn đó" - ông Locsin nói thêm.
Theo Reuters, Biển Đông tiếp tục là nguồn cơn căng thẳng, với việc Mỹ - đối tác hiệp ước quốc phòng của Philippines - và các đồng minh phương Tây thường xuyên tiến hành các hoạt động "tự do hàng hải", vốn đã khiến Trung Quốc phản ứng giận dữ.
Trung Quốc coi đó là sự can thiệp từ bên ngoài vào vùng biển mà họ ngang nhiên tuyên bố là của mình.
Khoảng thời gian ngắn cải thiện mối quan hệ giữa Manila và Bắc Kinh trong năm nay gần như sắp kết thúc trong bối cảnh Philippines đã thể hiện sự tức giận về sự hiện diện "đe doạ" của hàng trăm tàu "dân quân biển" Trung Quốc "bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines".
Ngày 15-9, Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Úc Scott Morrison bất ngờ công bố Hiệp định Đối tác tăng cường an ninh ba bên (AUKUS) với mục tiêu củng cố hợp tác an ninh - quân sự và ngoại giao, tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
