Ông Nguyễn Hữu Nghiệp (Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP.HCM) cho biết trong ba năm gần nhất, Công an và Hải quan TP.HCM đã khởi tố hình sự 14 vụ trong tổng số gần 650 hồ sơ vi phạm.
Ông Nguyễn Đình Quyền (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp) nhận xét: “Qua theo dõi các phương tiện truyền thông, báo chí thì tỉ lệ buôn lậu, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới, trốn thuế, gian lận thương mại… rất lớn. Hơn nữa, TP.HCM là trung tâm mua bán sầm uất nhất cả nước nhưng số vụ truy cứu trách nhiệm hình sự quá ít. Trong ba năm, hải quan chỉ trực tiếp khởi tố ba vụ. Nguyên nhân ra sao tôi chưa đề cập nhưng thực tế xử lý như vậy là không hợp lý”.
Ông Nghiệp lý giải: Với tội buôn lậu và vận chuyển trái phép, dấu hiệu để chuyển hóa từ hành chính qua hình sự là trị giá hàng hóa. Theo quy chế phối hợp giữa ba ngành hải quan, công an và VKSND TP.HCM, khi phát hiện các lô hàng vi phạm có giá trị trên 100 triệu đồng thì hải quan mới chuyển hồ sơ qua công an và VKS làm rõ. Nếu có dấu hiệu hình sự thì mới khởi tố, còn không các cơ quan liên quan trả hồ sơ về và hải quan sẽ phạt hành chính. Ngoài ra, hoạt động thương mại liên quan đến yếu tố nước ngoài, người gửi hàng ở nước ngoài. Để xác định có dấu hiệu thông đồng hoặc cố ý giữa các đối tượng này và doanh nghiệp nhập khẩu ở Việt Nam thì rất khó khăn…
Chia sẻ ý kiến, khó khăn của hải quan cùng một số cơ quan khác nhưng ông Nguyễn Đình Quyền vẫn giữ nhận xét các cơ quan liên quan phát hiện và xử lý chưa tương xứng với tình hình tội phạm. Ngoài lý do hành lang pháp lý, thẩm quyền, phạm vi hoạt động, bộ máy, cán bộ chưa tương xứng thì trình độ, năng lực, kinh nghiệm tự phát hiện tội phạm chưa cao. Mặt khác, người có thẩm quyền chưa coi trọng, đặt vấn đề trách nhiệm lên hàng đầu nên việc phát hiện tội phạm còn hạn chế…
Ông Quyền cũng đề nghị cơ quan điều tra đẩy nhanh quá trình “nói không” với bức cung, nhục hình ở giai đoạn tiền tố tụng để không làm ảnh hưởng đến uy tín ngành. Đồng thời, VKS nên phối hợp, kiểm sát các cơ quan tố tụng chặt chẽ hơn vì nếu có bức cung, nhục hình, có oan, sai thì tức VKS cũng chưa làm tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.
PHAN THƯƠNG
